'Oog voor erfgoed en cultuurlandschap meer dan ooit nodig.' Foto: ANP/Kees van de Veen
Erfgoedorganisaties waarschuwen dat oog voor erfgoed en cultuurlandschap meer dan ooit nodig is nu compensatiemaatregelen vanuit Nij Begun hun beslag gaan krijgen. Erfgoed en moderne technologie hoeven daarbij niet tegenover elkaar te staan; ze kunnen elkaar versterken.
De afgelopen jaren hebben we ondanks alle aardbevingsproblematiek toch samen iets moois in gang gezet: de lessen uit het bevingsgebied hebben geleid tot een sterk provinciaal erfgoedprogramma dat de rijke historie van Groningen levend houdt en onder meer erfgoedeigenaren met subsidies stimuleert om hun panden te onderhouden en te restaureren.
Het erfgoed vormt de ziel van onze provincie, een blijvende verbinding met ons verleden dat we koesteren en doorgeven aan de volgende generaties.
We staan nu op een keerpunt. Als erfgoedorganisaties zien we de gevolgen van de aardgaswinning, de schade aan onze prachtige historische gebouwen en dorpen en het verdwijnen van veel markante panden en boerderijen. Ook zien we de forse impact van ontwikkelingen als windturbines, zonneterreinen en hoogspanningsleidingen op ons Groninger landschap.
Ondanks druk ook enorme kans
Ondanks de problemen die Groningen heeft ervaren en ondanks de druk vanuit de energietransitie, zien we een enorme kans. Het erfgoed dat ons karakter vormt, biedt een unieke meerwaarde voor de provincie en haar toekomst. Onze kerken, borgen, boerderijen, molens en dorpen vertellen een verhaal dat ons landschap betekenis geeft, en juist dát verhaal verdient een centrale plek in de ontwikkeling van onze regio.
Wat we al bereikt hebben met het erfgoedprogramma is veelbelovend, maar er is nog veel te doen. Oog voor erfgoed en cultuurlandschap is meer dan ooit nodig nu compensatiemaatregelen vanuit Nij Begun hun beslag gaan krijgen.
Door aan te sluiten bij bestaande en toekomstige programma’s, zoals de sociale en economische agenda’s, kunnen we erfgoed integreren in duurzame en innovatieve ontwikkelingen. In de uitwerking van concrete, ruimtelijke plannen is bovendien de inzet van ontwerpkracht cruciaal.
Nieuwe toevoegingen dragen bij aan de ruimtelijke kwaliteit en de gebiedsidentiteit van Groningen wanneer cultuurhistorie het vertrekpunt is voor een goed ontwerp.
Erfgoed en moderne technologie
Waterstoftechnologie, wind- en zonneterreinen brengen grote risico’s met zich mee en vereisen een zorgvuldige ruimtelijke afweging. Alleen wanneer de waarden van ons cultuurlandschap en onze historische steden en dorpen hierbij voorop staan, dragen deze ontwikkelingen daadwerkelijk bij aan de brede welvaart van de Groningers.
Erfgoed en moderne technologie hoeven niet tegenover elkaar te staan; ze kunnen elkaar versterken. Groningen kan zich ontwikkelen als een voorbeeld van hoe erfgoed en vooruitgang hand in hand gaan, waarbij beide een bijdrage leveren aan een sterkere identiteit en een duurzame toekomst.
Daarom roepen we in 10 stellingen alle betrokkenen op – zowel de onderhandelingspartners voor de nieuwe coalitie als het toekomstige provinciebestuur – om het behoud en de versterking van het Groninger karakter centraal te stellen in hun plannen.
Laten we samenwerken
Laten we samenwerken aan een provincie waar erfgoed niet alleen beschermd, maar ook gevierd en benut wordt als fundament van onze leefomgeving en als kracht voor de toekomst.
1. Cultureel erfgoed raakt aan de kern van onze samenleving en draagt bij aan de identiteit en leefbaarheid van onze leefomgeving
2. Archeologische, aardkundige en cultuurhistorische elementen én monumentale bouwwerken vormen een integraal onderdeel van het landschap; dus groen (flora), blauw (water en lucht) én rood (bakstenen)
3. Versterk in het landschappelijke en ruimtelijke beleid de onderscheidende kenmerken van de waardevolle cultuurlandschappen in Groningen, inclusief de bijbehorende dorpstypen en verschillen in bebouwing zoals de streekeigen boerderijen
4. Het meest bedreigde landschap, ten gevolge van de aardgaswinning, in onze provincie, is het Wierdenland; haar cultuurhistorische uniciteit en monumentaal erfgoed verdienen meer bescherming
5. Naast de sociale en economische agenda dient er een fysieke agenda te komen waarin de waarden van landschap en cultuurhistorie uitgangspunt worden voor de inpassing van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen
6. De ontwikkeling van duurzame energieopwekking dient op zeer prudente wijze ingepast te worden in het ruimtelijk beleid, met behoud van de ruimtelijke en landschappelijke kwaliteit
7. Versterk binnen het cultuurbeleid niet alleen de aandacht voor het gebiedseigene, immateriële erfgoed waaronder het Gronings maar laat ook zien hoe deze unieke kwaliteiten op zo’n manier gebruikt kunnen worden zodat huidige en toekomstige generaties zich hiermee verbonden voelen
8. Versterk de ambachtelijk gerichte erfgoedopleidingen, zodat meer ambachtelijke vaklieden beschikbaar komen voor restauratie en onderhoud van erfgoed
9. Erfgoedorganisaties dienen een belangrijker rol te gaan spelen bij de inrichting van het Groninger landschap om de belangen van het rood naast het groen en blauw te behartigen
10. Natuur- en landschapsorganisaties en erfgoedorganisaties dienen de handen ineen te slaan bij het participeren in de beleidsvoorbereiding van ruimtelijk beleid in het kader van de Omgevingswet
Stichting Berlagehuis Usquert en de leden van het Erfgoedberaad Groningen: Erfgoedvereniging Bond Heemschut Groningen Vereniging Groninger Monument Eigenaren Stichting Oude Groninger Kerken Stichting Het Groninger Landschap Landschapsbeheer Groningen Libau Monumentenwacht Groningen Erfgoedpartners Centrum Groninger Taal en Cultuur Groninger Gasberaad Nederlandse Tuinenstichting Boerderijenstichting Groningen Stichting Behoud Kerkelijke Gebouwen Noord-Nederland Archeologische Vereniging Noord-Nederland – AWN afdeling 1
