Harde kritiek klonk woensdag in de Statenzaal, maar gedeputeerde Henk Staghouwer (rechts achterin aan de collegetafel) kwam zonder grote schade uit het spoeddebat over zijn omstreden brief over de versterkingswet voor Groningen. Foto: DvhN
Geen seconde hebben rijk, provincie en Groningse gemeenten wakker gelegen van de rel rond de gedeputeerde Henk Staghouwer. Minister Stef Blok wist dat hij op de gedeputeerde kon rekenen toen hij als ondersteuning voor het Tweede Kamerdebat een brief nodig had van de regio. Dat werd nog snel even gefikst.
Die meegaandheid heeft te maken met de deals die rijk, provincie en regio in het gasdossier met elkaar hebben gesloten. Groningen heeft enkele miljarden gekregen om de gasellende te dempen en mag op zijn tijd nog wat sputteren over het tempo van de schade-afhandeling en de versterking. Daar moet het dan wel bij blijven. Voor Groningers die vinden dat de ‘olies’ en ‘Den Haag’ de rem zetten op de omgekeerde bewijslast, plannen vertragen en de spelregels van regelingen tussentijds aanpassen, wordt het steeds moeilijker hun bestuurders achter zich te krijgen.
Rijk, provincie en gemeenten zijn met het toekennen en de verdeling van de miljarden ‘partners in crime’ geworden. Dat vertaalt zich in een Groningse bestuurscultuur die in het gasdossier zeer mat en meegaand is. Statenlid Leendert van der Laan (Partij voor het Noorden) raakt de kern als hij zegt: ,,Ik verwacht van mijn provincie dat ze er bij het rijk met gestrekt been ingaat en het spel slim speelt.’’ In plaats daarvan is Groningen ‘gezegend’ met bestuurders die trots zijn dat ze met de ‘grote jongens’ in Den Haag mogen meedoen. Jammer. Het is de dood in de pot.
De kwaliteit van het openbaar bestuur staat of valt bij duels tussen bestuurders op alle niveaus en hun volksvertegenwoordigingen. Het college van Gedeputeerde Staten kan in Groningen doen wat het wil. Provinciale Staten zijn niet kritisch op het bestuur. Als je zoveel kleine fracties en eenpitters in de Staten hebt die de debatten zien als een soort zendtijd voor politieke partijen, maak je het Gedeputeerde Staten wel heel erg makkelijk.
Daarom gezocht: persoonlijkheden die elkaar het bloed onder de nagels vandaan halen om een beter resultaat te halen. En die ook met Haagse bestuurders de confrontatie aangaan. Staghouwer overleefde het debat met twee vingers in de neus. Hij was een in de wiek geschoten ouderling die een greep in de kas heeft gedaan en dat geld weer heeft teruggestort. Groningen heeft behoefte aan kritisch en zelfreinigend vermogen in de politiek.
