Medicijnen spuiten om maar af te vallen. Experts bezorgd: 'Moet het de rest van je leven gebruiken, anders val je terug'

Een steeds grotere groep mensen lijkt bereid om tot het uiterste te gaan voor het perfecte lichaam én om er diep voor in de buidel te tasten. De afslankmethode Dag één en het afvalmedicijn Ozempic winnen aan populariteit. Gebruikers betalen er honderden tot duizenden euro’s per maand voor.

Ozempic, van oorsprong een diabetesmedicijn, is al tijden een hype in Amerika, waar onder anderen realityster Kim Kardashian en Tesla-baas Elon Musk het aanprijzen als een wondermiddel. Het medicijn wordt geïnjecteerd met een spuit en heeft als bijwerking dat het je hongergevoel wegneemt. Hierdoor val je gemakkelijker af. Inmiddels lijkt de hype overgewaaid naar Nederland. Het wordt zelfs zoveel gebruikt dat het soms moeilijk verkrijgbaar is voor de mensen die het echt nodig hebben: patiënten die lijden aan suikerziekte, zo waarschuwde internist Liesbeth van Rossum onlangs.

 

Ook Jaimy (29) uit Harmelen heeft Ozempic ontdekt. „Ik prik sinds ongeveer twee maanden één keer in de week een lage dosering van 0,25 milligram en ben sindsdien al 20 kilo afgevallen.” Jaimy worstelt al haar hele leven met overgewicht, vertelt ze. Toen ze na een tweede gastric bypass (maagverkleining) afgelopen winter niet afviel, maar dat wel moest vanwege een geplande herniaoperatie, schreef haar arts haar Ozempic voor.

„Vaak wordt gezegd dat mensen die te dik zijn te veel eten. Maar zo simpel is het niet. Ik ben altijd bezig met gezond eten en sporten, maar ik kom echt heel makkelijk aan. Nu ik Ozempic gebruik, heb ik geen honger en moet ik me er zelf soms aan herinneren dat ik moet eten.” De kosten bedragen rond de 120 euro per maand. Jaimy betaalt die uit eigen zak. Maar als ze daarmee een gezond gewicht kan behouden, dan heeft ze dat er wel voor over. Voor mensen die Ozempic gebruiken zonder doktersvoorschrift lopen de kosten op tot bijna 400 euro per maand.

Volgens dieetpsycholoog Heleen Ligtelijn gaat het om symptoombestrijding. „Met Ozempic haal je de honger weg, maar als je stopt met het medicijn, komt de honger weer terug. Dan heb je niet geleerd om daar op een andere manier mee om te gaan en ben je dus geen zak opgeschoten.”

In haar praktijk kloppen mensen aan die vaak al heel wat afslankpogingen hebben gedaan, met behulp van maagverkleiningen, maagballonnen, heftige detoxkuren, diëten en medicijngebruik, waarbij sommige vrouwen als gevolg daarvan niet meer menstrueren of last hebben van haaruitval. En dat is zorgelijk, vindt Ligtelijn.

Hoogleraar internist aan het LUMC, Hanno Pijl, staat er dubbel in. „Het kan echt een steuntje in de rug zijn om minder te eten. Dus ik heb best wel begrip voor de individuele patiënt. Er zijn mensen met obesitas die echt niet super veel of ongezond eten, maar ze eten wel te veel voor wat goed is voor hun lichaam. Ozempic kan helpen bij het verliezen van de kilo’s, maar je komt er niet meer vanaf. Je moet het de rest van je leven gebruiken, anders val je weer terug. Uit onderzoek weten we dat 95 procent van de gebruikers terugkomt op hun oude gewicht als ze ermee stoppen.”

Dat is precies ook de kritiek die dieetpsycholoog Ligtelijn heeft op die andere grote afvalhype: Dag één. Bij deze methode volgen mensen zes weken lang onder begeleiding een intensief trainingsprogramma en voedingsschema. „Natuurlijk val je daarvan af, maar je moet je afvragen of je dat voor altijd volhoudt”, zegt Ligtelijn. „Want iets wat je tijdelijk doet, geeft ook tijdelijk resultaat. Als ik één keer mijn gras maai, dan ziet het er prachtig uit. Maar als ik dat zo wil houden, moet ik de rest van mijn leven, iedere week dat grasveldje bijhouden.”

BN’ers als Halina Reijn en Heleen van Royen zijn desondanks lyrisch over Dag één. Isa Hoes viel er acht kilo mee af. Op Instagram schrijft de 56-jarige actrice bij foto’s van haar afgetrainde lichaam: „Je fit voelen, lekker in je vel zitten, dat alles weer fijn zit en leuk staat... Het was het helemaal waard!”

De methode van Dag één komt met een flink prijskaartje: 2500 euro voor een traject van zes weken. Dat schrikt mensen kennelijk niet af, want het programma zit voor de komende maanden al volgeboekt. Toch leverden de foto’s van Isa Hoes haar naast veel complimenten ook de nodige kritiek op, dat ze te dun zou zijn en een negatief voorbeeld voor vrouwen die al onzeker zijn.

Hoogleraar Pijl is mild over Dag één. „De beste manier om af te vallen is door je spieren te gebruiken, veel te bewegen en gezond te eten.” De kritiek op de foto’s van Isa Hoes snapt hij daarom niet. „Ik vind haar voorbeeldig.”

Dat mensen ver gaan om hun streefgewicht te bereiken, kan Ligtelijn wel verklaren. Dit heeft volgens haar, alles te maken met een slank lichaam dat in deze maatschappij als succesvol wordt gezien. „Mensen vinden dat als je te zwaar bent, dat je dan laat zien dat je jezelf niet in de hand hebt. Op papier is gezond leven best eenvoudig, gewoon lekker sporten en gezond eten. Het feit dat je dat niet voor mekaar krijgt, dat voelt bijna dom, dat je geen wilskracht hebt. Dat zijn dingen waar we niet mee geassocieerd willen worden. We zien het als iets slechts als je dit niet voor mekaar hebt. Dan maar symptoombestrijding, als ik maar niet gezien wordt als zwak.”

Ze pleit voor het aanpakken van de oorsprong van de overtollige kilo’s. Waarom eten mensen en hoe kunnen ze hun gewoontes en gedragingen veranderen? „Ik kijk naar waarom iemand eigenlijk zwaarder is geworden, want daar zit de oplossing. Dus niet pappen en nathouden. Je moet een probleem bij de kern aanpakken, want anders is het wachten tot je weer terugvalt in oude patronen, zowel mentaal als fysiek.”