Wat kost een kind? ‘Geld argument om géén kinderen te willen’

„Het is een realiteit dat er veel meer jongeren zijn die geen kinderwens hebben.” Uroloog Piet Hoebeke van het Universitair Ziekenhuis Gent vertelt tegenover het Nieuwsblad hoe de tanende kinderwens leidt tot een sterke toename van vasectomie - sterilisatie van de man - bij jonge twintigers. Een recent onderzoek van hogeschool Vives bij tieners bevestigt wat Hoebeke in zijn praktijk ziet. Slechts 62 procent zegt nog volmondig ja als het over kinderen gaat, een vijfde twijfelt en iets meer dan 10 procent zegt radicaal nee.

Dat is opvallend als je weet dat vroeger in dergelijke bevragingen zo’n 95 procent aangaf graag kinderen te willen. Ook naar de reden waarom werd gepeild. Niet de vrees voor de verpletterende verantwoordelijkheid of klimaatverandering, maar geld is bij uitstek het belangrijkste argument om géén kinderen te willen.

Dat pubers al eens te horen krijgen dat ze duur zijn, verbaast An Deneffe niet. Ze is expert gezinsinkomen bij de Gezinsbond. „Het gaat om veel geld. Ouders worden dan ook heel commercieel benaderd in wat hen het meest dierbaar is. Kinderen zijn als prinsen en prinsessen: alles moet mooi, nieuw en wisselend zijn. Adolescenten en jongvolwassenen zien dat ook. Dat zorgt voor een tanende kinderwens.

Er bestaan verschillende berekeningswijzen die een idee geven van hoeveel een kind in werkelijkheid kost. De Gezinsbond heeft een calculator om onderhoudsbijdragen te berekenen. Dat is interessant bij echtscheidingen. Uit hun studies blijkt dat meer dan 20 procent van het maandelijkse budget naar het kind gaat. Exacte cijfers verschillen van gezin tot gezin, maar hoe hoger het inkomen, hoe meer ouders spenderen aan hun kroost.

Om toch een idee te krijgen van de gemiddelde maandelijkse minimum uitgaven hanteert de Gezinsbond het basisinkomen van een gezin met één kind. Dat indexeren ze jaarlijks om up-to-date te blijven. Basiskosten, denk daarbij aan onderdak, voeding, kleding, vervoer, gezondheid en energie, bedragen dan gemiddeld 406,92 euro per maand tijdens de eerste levensjaren van het kind. Later stijgt dat cijfer langzaam maar zeker, een puber kost maandelijks 644,91 euro en een thuiswonende twintiger 773,79 euro. Van 0 tot 24 jaar gaat het om een gemiddelde van 595,32 euro.

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) meldt soortgelijke cijfers als in België. Voor een tweeoudergezin zou één kind gemiddeld 15 procent van het besteedbaar inkomen kosten. Twee kinderen kosten gemiddeld 25 procent van het inkomen, drie kinderen 29 procent en vier kinderen 35 procent. Voor een eenoudergezin zijn die percentages hoger: één kind kost gemiddeld 23 procent, twee kinderen 31 procent, drie kinderen 37 procent en vier kinderen 42 procent.

„Het geld dat je aan een kind kwijt bent is eigenlijk het extra inkomen dat je nodig hebt om je levensstandaard te behouden”, zegt Deneffe. Het werkelijke cijfer ligt ongetwijfeld hoger. Kinderopvang en studiekosten zijn niet meegerekend omdat ze onderling te veel variëren. En dan hebben we het nog niet eens over onverwachte kosten: wat als je kind ziek valt? Of extra zorg nodig heeft tijdens zijn ontwikkeling?

Het NIBUD heeft een tool voor als je twijfelt of je wel rondkomt met een kind of als je graag wil weten hoeveel geld je overhoudt.

Dus kost een kind een huis? „Je komt op z’n minst in de buurt van een appartement en allicht, ja, een huis”, zegt Deneffe. Bij de Gezinsbond weten ze dat financiën doorslaggevend zijn bij het kiezen voor een tweede of derde kind. Dat het jongeren al doet twijfelen aan een eerste, vindt Deneffe zorgwekkend. Al is dat niet geheel verrassend. Nederlands onderzoek toonde vorig jaar aan dat bestaansonzekerheid, bijvoorbeeld door een laag inkomen, leidt tot uitstel van de kinderwens.

In Nederland worden sinds 2010 al steeds minder kinderen geboren. Gemiddeld krijgt een vrouw nog maar 1,49 kind, zo bleek in december uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Wat opvalt is dat vooral jonge, laagopgeleide vrouwen vaker kinderloos blijven. Het vinden van een woning, een vaste baan of een stabiel inkomen speelt een grote rol. Behalve de ongunstige omstandigheden op de woning- en arbeidsmarkt, komt in het onderzoek ook naar voren dat vrouwen aangeven geen kinderen te willen uit angst voor klimaatverandering en om ’baarschaamte’.