Veel huishoudens gaan fors meer betalen voor energie. Foto: ANP/HH
De energieprijzen gaan voor veel mensen over de kop. Essent, Eneco en Vattenfall, de grootste aanbieders van het land, gooien de tarieven per 1 oktober fors omhoog. Proberen de energieleveranciers een slaatje te slaan uit het prijsplafond?
Waarom is de prijs van energie zo hard gestegen?
Energieleveranciers moeten gas vooraf inkopen. Dat is heel duur geworden door de oorlog in Oekraïne en de daaropvolgende westerse sancties tegen Rusland. De Russen hebben in reactie daarop de gaskraan naar de rest van Europa steeds verder dichtgedraaid. De prijs van elektriciteit stijgt mee omdat die deels is gekoppeld aan de gasprijs. Dat komt doordat een groot deel van onze stroom wordt opgewekt in gascentrales.
Wat is het prijsplafond?
Hoe het prijsplafond er precies uit komt te zien is nog onduidelijk maar het moet vanaf 1 januari gaan gelden. Zeker is dat klanten, in ieder geval voor een deel van hun verbruik, een maximumprijs betalen aan hun aanbieder. Het verschil wordt door de overheid opgehoest. Volgens het kabinet kan 60 procent van de Nederlandse huishoudens qua verbruik onder het plafond blijven.
Dat betekent dat zij maximaal 290 euro in de maand gaan betalen. „Ik heb geen reden om aan die inschatting te twijfelen”, zegt Ben Woldring, oprichter van energievergelijkingssite Gaslicht.com. Er kleven ook nadelen aan het plan. De overheid gaat bij het vaststellen van het plafond uit van een gemiddeld verbruik en daardoor profiteren kleinere huishoudens in veel grotere mate omdat ze al minder energie verbruiken.
Grotere huishoudens en mensen met een slecht geïsoleerde huurwoning gaan de volle mep betalen voor hun energieverbruik boven het plafond. Ook zou het prijsplafond de energietransitie afremmen omdat het niet meer voordelig is om helemaal van het gas af te gaan.
Slaan de energieleveranciers een slaatje uit het prijsplafond?
„Nee, maar het is wel opvallend dat de prijzen nu zo hard omhoog gaan”, aldus Woldring. Energiebedrijven moeten de hogere prijzen die ze voor gas betalen doorrekenen aan hun klanten, anders lijden ze verliezen.
Daarom herzien ze de tarieven voor hun klanten vaker dan gebruikelijk. Normaal gesproken gebeurt dat op 1 januari en 1 juli maar nu doen alle grote aanbieders dat ook per 1 oktober. Het is wel de vraag of er door het instellen van het prijsplafond nog wel een prikkel is voor de energiebedrijven om hun prijzen zo laag mogelijk te houden. Door het overheidsingrijpen wordt de marktwerking verstoord.
Wie gaan meer betalen voor energie?
In ieder geval iedereen met een variabel contract bij Eneco, Vattenfall, Essent en Greenchoice wordt hard geraakt door de prijsexplosie. Eneco verdubbelt bijvoorbeeld de prijzen naar 3,39 euro voor een kuub gas en 0,89 euro voor een kilowattuur stroom. De ACM schatte eind augustus nog in dat ruim de helft van de Nederlandse huishoudens een variabel contract heeft. Woldring denkt dat dit aandeel tegen het eind van het jaar tegen de 90 procent loopt.
Leveranciers bieden vanwege de onrust op de markt geen vaste contracten meer aan. De kans is klein dat je kunt besparen met overstappen want nieuwe klanten betalen overal de hoofdprijs. De ACM verplicht energiebedrijven om contracten met variabele tarieven aan te bieden, zogenoemde modelcontracten.
De prijzen zijn in die modelcontracten vaak een stuk hoger dan voor bestaande klanten. Het enige voordeel van zo’n contract is dat het maandelijks opzegbaar is en dat maakt het makkelijk om over te stappen als de prijzen zakken.
Kunnen de prijzen echt niet wat lager?
Dat kan volgens Woldring als er weer vaste contracten worden aangeboden. Dat gebeurt wel in Duitsland en daar zijn de prijzen voor stroom een stuk lager. „Maar daar kan een klant niet met een kleine boete tussentijds van zijn vaste contract af, zoals hier. Energiebedrijven weten nu niet hoe lang jij klant blijft en kunnen daardoor alleen voor de korte termijn inkopen. Dat moet zo snel mogelijk veranderen en die hogere boete moet tegelijk met het prijsplafond worden ingevoerd”, betoogt Woldring.
Volgens hem wil het kabinet dat ook en wordt er in Den Haag aan een oplossing gewerkt. Nu zo’n groot deel van de Nederlanders makkelijk kan overstappen is er voor energiebedrijven met groeiambities zeker een motivatie om met een scherp vast contract te komen.
