Het kabinet en gemeenten staan in de asielopvang lijnrecht tegenover elkaar. Na een woedende brief van gemeenten over gebrek aan regie, lanceert minister Keijzer zonder overleg een ad hoc-maatregel om Ter Apel te ontlasten.
Asielminister Keijzer wil dat nagereisde familieleden per direct intrekken bij vluchtelingen die al een woning hebben in Nederland. Het zou gaan om ongeveer 2000 mensen die nu nog verblijven in een asielzoekerscentrum. Als zij naar hun familie verhuizen, scheelt dat ruimte in de azc’s, waardoor het minder druk zou moeten worden in het aanmeldcentrum in Ter Apel.
„Ik ben blij dat de minister actie onderneemt”, zegt burgemeester Jaap Velema van Westerwolde. „Maar ik kan lastig inschatten wat het effect van deze maatregel is. Om wat voor gezinnen gaat het dan? En als ze terecht kunnen bij familie, waarom zitten ze daar dan niet al?”
Families moeten dan maar bij elkaar in te kleine woningen
Dat is de grote vraag die de maatregel van Keijzer oproept. Haar woordvoerder weet het niet zeker, maar ‘waarschijnlijk’ heeft het iets te maken met ‘passende woonruimte’. Oftewel: de woning van de vluchteling is eigenlijk te klein of ongeschikt om de rest van de familie in onder te brengen.
De nood in de asielopvang is zo hoog dat dat dan maar moet, vindt Keijzer. En anders moeten mensen ‘in samenspraak met de gemeente’ maar huisvesting zoeken in de buurt. De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) is niet in het plan gekend en noemt het ‘opnieuw het plakken van een pleister’. Het huisvesten van mensen moet zorgvuldig, verantwoord en in nauw overleg met gemeenten gebeuren, aldus de VNG. ‘Dit getuigt van incidentenmanagement.’
Gemeenten accepteren tegenstrijdig beleid van Den Haag niet langer
De minister lanceert het plan vlak nadat Sharon Dijksma als voorzitter van de VNG op hoge poten een brief stuurde naar het kabinet over de vastlopende opvangketen en escalatie van maatschappelijke onrust. ‘Het loopt uit de klauwen’, schrijft zij. ‘De optelsom is explosief: lokale intimidatie en geweld, voortdurende overbelasting van Ter Apel, groeiende frustratie bij inwoners en bestuurders, en Haagse signalen die de uitvoering van wettelijke taken juist ondergraven. Dat accepteren wij niet langer.’
De VNG eist deze week nog overleg met het kabinet. Gemeenten vragen om regie en rugdekking, om duidelijke wetgeving, een reële aanpak van problemen, versnelde aanpak van overlastgevers en voldoende financiering van Oekraïne-opvang. ‘Gemeenten staan in de frontlinie en voeren hun wettelijke taken uit, maar met tegenstrijdig beleid vanuit Den Haag is dit niet langer vol te houden.’
‘Minister heeft drie maanden niets gedaan voor Ter Apel’
Burgemeester Velema van Westerwolde kaartte vorige week al aan dat minister Keijzer ondanks waarschuwingen van het COA heeft nagelaten om de ‘landelijke regietafel’ bijeen te roepen om te voorkomen dat het weer misging in Ter Apel. Via die regietafel werken Rijk, provincies en gemeenten normaal gesproken samen om opvangproblemen aan te pakken. „Nu komt ze zonder overleg met een maatregel die geforceerd klinkt. Maar wat heeft ze de afgelopen drie maanden gedaan toen we dit allemaal zagen aankomen?”
De asielmaatregelen waar het kabinet wel aan werkt, zoals het intrekken van de spreidingswet en het verbieden van voorrang voor statushouders op sociale huurwoningen, verergeren volgens de VNG de opvangproblemen en zetten lokale bestuurders die zich aan hun wettelijke taak willen houden in de kou.
„Het is om gek van te worden” zegt Velema. „De minister blijft de problemen maar wijten aan de ‘hoge instroom’. Terwijl die lager is dan voorgaande jaren. Het zou mooi zijn als de minister iets meer bestuurlijk en iets minder politiek zou opereren.”
Boete COA opgelopen tot 350.000 euro
Minister Keijzer verwacht dat haar maatregelen ertoe leiden dat de bezetting in Ter Apel weer zal zakken tot onder de 2000. Dinsdag verbleven daar 2075 mensen. Vanwege de overschrijding van het maximumaantal asielzoekers in het aanmeldcentrum moet het COA een boete van 50.000 euro betalen aan de gemeente Westerwolde. Dat bedrag is sinds vorige week opgelopen tot 350.000 euro.
