Burgemeester Jaap Velema van de gemeente Westerwolde vreest direct een negatief effect van het verbod op voorrang voor statushouders bij de toekenning van sociale huurwoningen waar de Tweede Kamer donderdag mee instemde.
Het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel valt onder Westerwolde.
Velema zegt dat het plan voor het verbod nu al ”beschadigend” is voor statushouders, ook al moet de Eerste Kamer zich erover buigen en is de regel dus nog niet van kracht. ,,Inwoners van gemeenten zullen zeggen: het hoeft toch niet meer? Partijen in gemeenteraden zullen met moties komen om de voorrang direct af te schaffen, zeker met de gemeenteraadsverkiezingen volgend jaar in het vooruitzicht.”
Hetzelfde ziet Velema gebeuren doordat het afschaffen van de spreidingswet in de lucht hangt. Gemeenten zijn minder bereid om plekken voor asielzoekers in te richten, zegt hij. De spreidingswet is juist bedoeld om mensen sneller door te kunnen plaatsen, wat de druk op Ter Apel moet verminderen.
‘Buitengewoon kwalijk’
Velema noemt ook een onderdeel van een andere wet die donderdag werd aangenomen ”buitengewoon kwalijk”. Het gaat om de strafbaarstelling van illegaliteit, onderdeel van de asielnoodmaatregelenwet waar de Tweede Kamer mee heeft ingestemd. Ook het helpen van mensen die illegaal in Nederland zijn moet strafbaar worden. ,,Vrijwilligers die mensen helpen kregen gisteren nog een lintje, morgen een gevangenisstraf. Hoe leg je dat uit?”
De burgemeester noemt het ”kwetsend” voor de vrijwilligers. Eerder waren politieke partijen nog kritisch op oud-minister Marjolein Faber, die niet wilde meewerken aan het geven van lintjes aan zulke vrijwilligers. ,,Diezelfde partijen, NSC, VVD, willen die vrijwilligers nu strafbaar stellen.”
‘Mogelijk nog meer opvangplekken nodig door asielwetten’
Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) zegt dat de donderdag in de Tweede Kamer aangenomen asielwetten kunnen leiden tot een ”nog langer verblijf van mensen in de opvang”. De wetsvoorstellen kunnen volgens het COA leiden tot meer en langere gerechtelijke procedures, waardoor mensen langer in de opvang blijven en er dus meer opvangplekken nodig zijn.
,,Dit hangt ook af van andere factoren zoals het aantal asielzoekers dat naar Nederland komt, de huisvesting van statushouders in gemeenten, flankerend beleid en andere toekomstige wetgeving”, laat een woordvoerder weten. ,,Anderzijds heeft langer verblijf en onzekerheid voor bewoners invloed op de leefbaarheid en veiligheid op en rond locaties, en maakt participatie en inburgering lastiger.”
Het COA zegt dat voldoende opvangplekken nodig zijn ”om onze bewoners menswaardig te kunnen opvangen en begeleiden”. Daarvoor is genoeg geld nodig, aldus het COA, maar de woordvoerder wijst ook op het belang van de spreidingswet.
De Amsterdamse wethouder Zita Pels (GroenLinks) van volkshuisvesting is van plan statushouders als dat nodig is voorrang te blijven geven bij de toewijzing van woningen.
Volgens Pels heeft de Kamer zich van ”zijn allerlelijkste kant laten zien door ervoor te kiezen het leven van mensen in heel kwetsbare en uitzichtloze situaties nóg naarder te maken”. De wethouder zegt daaraan niet te gaan bijdragen. ,,De Kamer organiseert ellende en chaos in de asielopvang, op onze straten en doet niets aan de woningnood. Beschamend.”
Pels stelt dat zij er zolang zij wethouder is alles aan zal doen om ook statushouders mee te laten doen in Amsterdam. ,,En dus ook te laten wonen. Met voorrang als dat nodig is, zoals ik heb beloofd aan mijn gemeenteraad.”
