Groningen is té veel ingericht op mannen, vindt de politiek. ‘Elk ontwerp voor de buitenruimte moet langs een vrouw’

Vrouwvriendelijke stadsontwikkeling. In een notendop is dat wat D66, Student & Stad, ChristenUnie en Partij voor het Noorden willen in Groningen. Naar voorbeeld van onder andere Wenen in Oostenrijk en Seoul in Zuid-Korea, waar al jaren meer aandacht is voor het perspectief van de vrouw bij nieuwe ontwerpen en stadsontwikkeling.

„De buitenruimte wordt nog te vaak ingericht zonder dat we nadenken hoe vrouwen de plek ervaren”, legt raadslid Andrea Poelstra (D66) uit. Ze neemt het Noorderplantsoen in de stad als voorbeeld. Een prachtige plek bij daglicht. Maar zodra het donker wordt, is het park geen prettige plek om doorheen te lopen of te fietsen. „Er loopt een prachtige weg doorheen, maar die gaat niet langs de huizen. Daardoor ontbreekt de sociale controle.”

Langs de huizen in de Oranjebuurt en Noorderplantsoenbuurt loopt weliswaar ook een straat, maar dat zijn klinkers en die fietsen volgens Poelstra dan weer minder prettig dan het asfalt in het plantsoen. „Ik zeg niet dat we het hele Noorderplantsoen opnieuw moeten inrichten, maar we moeten bij toekomstige projecten wel zorgen voor voldoende sociale controle en een vrouwvriendelijke ruimte.”

Wat voor het Noorderplantsoen geldt, geldt net zo goed voor straten, stegen en pleinen overal in Groningen. Wanneer de gemeente uitgaat van het perspectief van een jonge vrouw, is het resultaat geheid anders, is de overtuiging van de politieke partijen.

Fractievoorzitter Wieke van Heteren van Student & Stad is met haar 23 jaar zelf een jonge vrouw. Ze heeft zelf met enige regelmaat een onveilig gevoel op straat. Extra achterom kijken, fietssleutel in de vuist geklemd. „Ja, ik doe dat zelf ook”, vertelt ze. „Mensen uit mijn omgeving hebben vervelende dingen meegemaakt. Dat zet je aan het denken, vooral in de nacht. Dat ene steegje vermijd ik dan.”

Achter de Muur, een straat die een steeg wordt tussen Poelestraat en Gedempte Kattendiep, is zo’n plek waar ze liever niet na zonsondergang is. „Het zijn stegen waar ik liever omheen loop of fiets dan dat ik er doorheen ga.” Een deel kan opgelost worden met verlichting, denken de partijen. Daar is de gemeente ook naar aan het kijken. Van Heteren: „Als je weet dat er een donker hoekje is waar je niet wordt gezien, ga je anders een steeg of straat in dan wanneer je weet dat het goed verlicht is.”

Het is niet zo dat Groningen helemaal geen aandacht heeft voor het vrouwelijk perspectief. Maar het is volgens de initiatiefnemers uit de gemeenteraad onvoldoende geborgd. Poelstra: „Ambtenaren zeggen wel dat ze het proberen, maar wij willen dat elk ontwerp bekeken wordt door een vrouwelijke bril. Het moet een stap zijn die je moet doen voordat je verder kunt.”

Zo moet wat betreft de politieke partijen een jonge vrouw letterlijk een stem krijgen door onderdeel te worden van de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit van de gemeente. En moeten alle stedenbouwkundige plannen vanuit vrouwvriendelijk perspectief worden bekeken. Bij ontwerpen wordt nu nog vaak een visualisatie gemaakt met zonnig weer. Een variant in de schemer of nacht moet de ogen van de ontwerpers verder openen.

Poelstra hoopt dat Groningen zich ook richt op de fietspaden van en naar de binnenstad. Er vanuit gaande dat Groningen een relatief jonge bevolking heeft en ongeveer de helft vrouw is, is er een grote groep jonge vrouwen. „We moeten zeker weten dat alles goed geregeld is voor meiden die naar Haren, Glimmen, Meerstad, Selwerd of Ten Boer fietsen.”

Alle problemen worden er niet door opgelost, weet de politiek ook. Verreweg de meeste incidenten waarbij vrouwen het slachtoffer zijn vinden plaats in huiselijke of bekende kring. „De publieke ruimte veiliger maken, is maar een klein onderdeel”, zegt Poelstra. „Maar we moeten hier wel iets mee.”