Je koopt een oude basisschool, en dan...? Rein (70) uit Groningen: 'Hier met elkaar wonen is een droom die uitkomt'

De voormalige openbare basisschool De Lessenaar in Ten Post staat te koop. Liefst 451 vierkante meter groot op een lap grond die bijna drie keer zo groot is. Vraagprijs: 300.000 euro. Daarvoor krijg je vier flinke lokalen en een enorme hal. Flink wat ruimte dus. Maar krijg dat maar eens warm. De school heeft energielabel F.Kortom: er moet wel iets gebeuren. Toch zijn er vijftien kijkers met interesse in het gebouw.

Makelaar Chris Slager kijkt er niet van op. „Het is niet de eerste school die we verkopen”, zegt hij met een lach. „Er is altijd belangstelling voor. De mogelijkheden in dit soort panden zijn oneindig. Dat maakt het interessant. Maar een school blijft wel een school. Je moet er flink in investeren, anders is het niet te doen.”

Dat hoef je Rein Swart (70) en Erna Ponds (71) niet uit te leggen. Ze hebben het uit eerste hand ervaren toen ze samen met zeven anderen de voormalige Borgmanschool in Groningen kochten. De koop van het stadsmonument uit 1841 aan de Nieuwe Kijk in ‘t Jatstraat was nog wel te overzien, zegt Swart. Maar de verbouwing heeft het onderste uit de kan gevraagd.

„Alles wat tegen kon zitten, zat tegen”, vertelt Swart. „Een maand voor de start moesten we op zoek naar een nieuwe aannemer en het zat hier vol asbest.” Ponds vult aan: „De fundering was ook niet goed en er zat zwam in de balken.”

Ponds en Swart zijn twee van de negen bewoners van de voormalige Borgmanschool. Het oude onderwijsgebouw is nu een soort hofje met vijf huizen en een aantal gedeelde ruimtes. „Je wordt ouder en kinderen gaan uit huis”, vertelt Ponds. „Je leven wordt dan kleiner.” Ze woonde aan de voet van de Sint-Pietersberg in Maastricht en verliethaar huis om in Groningen te gaan ‘samenwonen’ met leeftijdsgenoten. „Mijn broer en schoonzus zijn mijn buren.”

Swart woonde met zijn vrouw Janneke in Helpman. „Je woont op den duur gewoon te groot en ik ben een echte Stadjer, dus ik wilde wel graag richting de binnenstad.” Dat is gelukt, want de Diepenring is op nog geen 200 meter lopen. Het stel woont in de oude gymzaal van de Borgmanschool. Dieherken je op het hoge plafond na niet meer terug. „We leven in de keuken en aan tafel en boven hebben we alleen een slaapkamer en badkamer. Meer heb je niet nodig.” Hij noemt het wonen in de school een droom die uitkomt.

Met z’n allen delen ze ruimtes aan de voorkant van de school. Een grote keuken met eettafel en boven twee logeerkamers waar mensen zich op kunnen intekenen voor logés. „We hebben twee wasmachines voor ons allemaal, want die gebruik je toch niet elke dag”, zegt Ponds. Swart: „En hier aan tafel eten we een keer in de twee weken samen en hebben we goede gesprekken onder het genot van een fles wijn.”

Een fles wijn leidde er ook toe dat Anna van Houwelingen (43) en Andor Molter (41) in de voormalige basisschool De Butte in Borgercompagnie wonen. Het stel woondein Amsterdam op 70 vierkante meter en hoorde op een vrijdag dat de oude school van Andor, die uit Borgercompagnie komt, in de verkoop ging. „Met een fles rode wijn erbij hebben we een plan gemaakt en dat moest maandag klaar zijn”, zegt hij.

Het was vooral het avontuur dat Molter en Van Houwelingen naar Borgercompagnie trok. Maar het ging allemaal niet vanzelf. „Wij wilden de school alleen kopen met een woonbestemming, maar de gemeente wilde dat eerst niet”, vertelt Molter.Borgercompagnie is tenslotte krimpgebied. De gemeente gaf uiteindelijk toch toestemming, maar verschillende onderzoeken naar luchtkwaliteit en akoestiek vertraagden de boel flink.

Inmiddels heeft het stel een bed & breakfast in de school van een eeuw oud gebouwd. „Het voelt alsof alles hier kan”, zegt Van Houwelingen over hun bed & breakfast. „Je kunt gewoon iets proberen en in het slechtste geval heb je een heel dure logeerkamer voor vrienden.” Maar het blijkt een succes: ze zitten vrijwel ieder weekend vol.

In Borgercompagnie zijn ze gelukkig met hun drie kinderen, twee katten, een hond en acht kippen. „Het is voor de kinderen geweldig”, zegt Van Houwelingen.

Molter geeft als crossfittrainer les aan zeventig mensen uit de omgeving. Hij doet dat in de gymzaal waar hij als kleine jongen zijn eerste gymles kreeg. De touwen, ringen, baskets en het klimrek zijn onaangeroerd gebleven. De prijzenkast van de ter ziele gegane badmintonvereniging hangt nog in de gang. „Het was eerst vooral mijn oude school, maar nu is het steeds meer ons huis.”

In Oosterwijtwerd sloot De Dieftil in 2013 de deuren omdat er te weinig leerlingen over bleven. De vader van Lilian Hoeksema (54) kocht het pand met het idee vis te verkopen. Maar een uitbater vinden, was zo makkelijk nog niet. „Ik wil het wel proberen”, zei Hoeksema uiteindelijk tegen haar vader. Zo is ze met haar man Kees (62) eigenaar geworden van visrestaurant De School.

Ze wordt onderbroken door het geluid van een rinkelende telefoon. „Sorry, die moet ik even opnemen.” Een gast wil reserveren voor eerste kerstdag. Ze moet de beller teleurstellen. „Dan zitten we al vol.” Het wordt na even wikken en wegen alsnog tweede kerstdag. „Soms krijgen we oud-leerlingen te eten”, vertelt Hoeksema even later. „Dat is hartstikke leuk.”

Maar ook bij Hoeksema ging het allemaal niet vanzelf met de oude school. Met name de gemeente lag dwars. „Het duurde heel lang om hier een horecabestemming op te krijgen”, vertelt ze. „En later wilden we hier ook heen verhuizen, want dat is veel makkelijker. Maar de gemeente zei bij voorbaat ‘nee’, omdat het een krimpgebied is.We moesten er flink aan trekken om alles gedaan te krijgen. Ik heb er wel wat slapeloze nachten van gehad.” De verbouwing vroeg ook het nodige van het stel. „Je moet veel zelf kunnen. Dat hebben wij ook gedaan. Klussen na het werk en in het weekend. Met veel hulp van vrienden.”

Het is nogal wat: een oude basisschool kopen. Maar het levert ook veel op, zegt Hoeksema. „Ik zou het wel nog een keer aandurven”, zegt ze met de wetenschap van nu.

Swart en Ponds zijn dolgelukkig in de Borgmanschool. „Delen is het nieuwe hebben”, zegt Swarts. En ook in Borgercompagnie hebben ze geen spijt. „Ik kan het absoluut aanraden”, zegt Molter. „Zo’n gebouw biedt zoveel mogelijkheden. Maar je moet wel durven.” Van Houwelingen: „Het is inderdaad niet voor iedereen weggelegd. Je moet wel een beetje tegen chaos kunnen.”

De voormalige basisschool van Ten Post wordt binnenkort verkocht. Tot vrijdag kan er geboden worden. De gemeente Groningen bepaalt als eigenaar wie de winnaar is. Dat is niet per definitie het hoogste bod, zegt makelaar Chris Slager. „Het gaat naar het beste plan. Voor vier ton met een slecht plan krijg je hem niet.”