Het bord waarop informatie wordt gegeven over het zonthermiepark wordt onthuld. Foto: Corné Sparidaens
Het baggerdepot aan het Van Starkenborghkanaal bij Zernike en Dorkwerd wordt door de eigenaren Solarfields, producent van duurzame energie, en het bedrijf K3 deels omgetoverd in een nieuw zonthermiepark. Dat maakt Groningen weer een stukje minder afhankelijk van gas.
Energieproducent Solarfields en het bedrijf K3 gaven donderdag het startsein voor de plaatsing van 24.000 zonnecollectoren aan het Van Starkenborghkanaal bij Zernike en Dorkwerd. Die collectoren wekken geen elektriciteit, maar warmte op. Genoeg om 2600 huishoudens in de stad Groningen, die aangesloten zijn op het warmtenet van Warmtestad, te bedienen. Het miljoenenproject is de komende vijftien jaar mogelijk dankzij energiesubsidie van het Rijk.
In 2019 kwamen omwonenden in verzet toen bleek dat het baggerdepot niet zou worden toegevoegd aan het Natuurnetwerk Nederland bij het Reitdiep. Die mogelijkheid was door de overheid aangedragen. Na vurige discussies tussen Solarfields, K3 en de omwonenden (Vereniging Dorkwerd en Omstreken en de Bewonersvereniging Reitdiepwijk) werd een zonthermiepark ontworpen dat ecologisch goed moet worden ingepast.
Hoe werkt zo’n zonthermiepark?
De techniek die wordt gebruikt, vinden ze bij Solarfields ‘heel simpel’. Op het zonthermiepark staat een waterpomp. WarmteStad heeft er ook een. Beide pompen zorgen ervoor dat het water, dat door zonnecollectoren op de juiste temperatuur wordt gebracht, in het warmtenet terechtkomt. Dat warmtenet is een buizenstelsel dat zich door de wijken slingert en water vervoert naar huizen en gebouwen. Steeds meer mensen kiezen voor een aansluiting. WarmteStad BV heeft met deze techniek minder gas nodig om het warmtenet te laten draaien.
Volgens Solarfields en K3 is de aanleg van dit zonthermiepark een uitdagende klus. Dat heeft te maken met de enorme hoeveelheid collectoren. Die moet je wel op tijd kunnen produceren. Het Zwitserse bedrijf TVP Solar heeft hiervoor speciale machines ontworpen. Waar kunnen de collectoren aan blootgesteld worden? Dat is tijdens de ontwikkeling ervan, die tien jaar heeft geduurd, allemaal getest. Om te zien of de collectoren sterk genoeg zijn, liet TVP Solar rotsblokken van 30 kilo op de collectoren vallen. Deze zijn volledig vacuüm, wat zorgt voor minder warmteverlies en meer opbrengst per collector.
De presentatie van de plannen voor het nieuw te bouwen zonthermiepark. Foto: Corné Sparidaens
Een deel van de puzzel
Op het zonthermiepark wordt ook een toren met een watertank gebouwd. Deze dient als opslag van de warmte die door het park wordt geproduceerd. Door deze opslag kan er bijvoorbeeld ook ’s nachts warmte worden geleverd. Daarnaast komt een technisch gebouw voor de aansturing en het pompsysteem. Daarmee wordt het transport van de warmte via het warmtenet geregeld. Zonthermie is als energiebron een deel van de puzzel. Een warmtenet kan daar nooit honderd procent op draaien, simpelweg omdat de zon niet altijd schijnt. Daar komt bij dat zonne-energie direct moet worden gebruikt en niet kan worden opgeslagen.
‘Geen woestijn van zwarte panelen’
Na een aantal gesprekken met omwonenden is besloten een groot deel van het baggerdepot (26 hectare) in te richten als een groengebied (14 hectare). De zonnecollectoren ernaast nemen 12 hectare in beslag en worden iets hoger geplaatst. Daardoor krijgt de bodem meer zon en wil de bloemrijke mix van gras en bloemen beter groeien. In het groene deel komen minder wandelpaden dan aanvankelijk de bedoeling was. Dat gebeurt om flora en fauna ‘meer rust te geven’. Omwonenden zijn blij dat niet het hele terrein bestaat uit zonnecollectoren. Ze wilden geen ‘woestijn van zwarte panelen’.
Wanneer wordt het zonthermiepark in gebruik genomen?
Solarfields en K3 denken dat het zonthermiepark over ruim een jaar is aangelegd. De zonnecollectoren zijn al grotendeels geproduceerd in de fabriek. Geprobeerd is panelen te maken die zo weinig mogelijk schittering van licht geven. De bedrijven zijn zich ervan bewust dat zo’n park impact kan hebben op de omgeving. Dat mensen kritisch zijn, vindt de energieproducent begrijpelijk. Het is wel hun ‘achtertuin’.
Levert Groningen zich uit aan een private partij die puur voor de winst gaat?
Solarfields en K3 ontwikkelen het zonthermiepark op eigen risico. Of de businesscase met de gestegen kosten voor de bouw en de renteverhogingen overeind blijft, is afwachten. In ieder geval is het eerder beoogde rendement al iets gedaald. Je kunt berekenen wat je wilt, maar of het exact werkt zoals bedacht, weet je pas zodra het park is aangesloten, zeggen ze bij Solarfields.
In een 30-jarig contract met WarmteStad BV zijn afspraken gemaakt over leverantie en aankoop van warmte. Ze zijn dus met elkaar ‘getrouwd’. Het betekent dat de ontwikkelaars de warmte niet voor meer geld aan een ander mogen verkopen. Het bedrijf hoopt op een andere manier de vruchten te plukken. Als het zonthermiepark in Groningen het succes wordt, hoopt Solarfields hier ook elders mee aan de slag te gaan.
