Op het Alfa-College en het Noorderpoortcollege werken leerlingen straks met het nieuwe zorgboekje. Leerlingen van het Graafschap College in Doetinchem werken er al mee. Foto: Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers
Stel je werkt in de zorg en hoort mensen klagen over koeskillen, liefzeerte of dat ze achter de poest zijn. En je hebt geen idee waar ze het over hebben. Voor hen is er een nieuw handboekje, een zörgbuusboukje, met veelvoorkomende zorguitspraken in het Gronings: Toal Verbindt.
Toal Verbindt is vooral bedoeld voor zorgmedewerkers die geen Gronings praten. ,,Voor jonge mensen die werken in de thuiszorg, in ziekenhuizen, bij huisartsenposten of in verzorgingshuizen is de Groningse taal minder vanzelfsprekend geworden’’, betoogt streektaalconsulent Fieke Gosselaar. Ze is van het Centrum Groninger taal en Cultuur (CGTC), de initiatiefnemer van het zorgboekje.
,,Dit buusboukje geeft een inkijkje in de Grunneger toal en helpt het Gronings te begrijpen en het verlaagt de drempel om streektaal te spreken’’, stelt Gosselaar.
Streektaal verbindt
,,Veel mensen en vooral ouderen, spreken nog Gronings. Hoe mooi is het als je ze kunt aanspreken in hun eigen streektaal. Je krijgt beter contact, slecht drempels en vindt een betere aansluiting. Als je in het Gronings praat krijg je toch een ander gesprek. Voor mensen die te maken krijgen met zorg in welke vorm dan ook, is het fijn om zich te kunnen uitdrukken in hun eigen taal. Streektaal verbindt.’’
Wat staat er zoal in het boekje? Met voorbeeldzinnetjes in het Nederlands en het Gronings gaat het over alledaagse en herkenbare gespreksonderwerpen en zorgtermen. Dingen die handig zijn voor de communicatie van alledag over onderwerpen die belangrijk zijn in het leven van veel ouderen. De verzorging (’hou wordt mit joe’ in plaats van ‘hoe gaat het met u’), het weer (‘t is waarm boeten, datteg groaden’ in plaats van ’het is warm buiten, dertig graden’) en het eten (’zol ik n stoetje veur joe moaken’ in plaats van ’zal ik een broodje voor u maken’).
‘Handig hulpmiddel’
Gosselaar: ,,Het is een handig hulpmiddel bij het contact met Groningstalige patiënten. Ken je een woord of begrip niet, pak er dan het zörgbuusboukje bij: eerste hulp bij het plat praten.’’
Het boekje is overigens niet alleen voor mensen die in de zorg werken. ,,Het wordt ook gebruikt in zorglessen op het Alfa-College en het Noorderpoortcollege. Beide scholen willen komend schooljaar een keuzevak Gronings introduceren.’’
O ja: hoor je mensen klagen over koeskillen, dan hebben ze kiespijn. Liefzeerte: buikpijn. En als mensen achter de poest zijn, zijn ze buiten adem.
Groningen is niet de eerste provincie waar een dergelijk boekje is verschenen. Er zijn ook naslagwerkjes in het Drents, het Sallands en het Achterhoeks.
