Zeerijp werd in de nacht van donderdag op vrijdag getroffen door een aardbeving met de kracht van 3.4 op de schaal van Richter, een van de zwaarste bevingen ooit in Groningen. Dat lijkt in vergelijking met bevingen elders een licht trillinkje, maar de schaal van Richter geeft een vertekend beeld.
Het nieuws over de beving wordt op social media door velen ontvangen met sarcasme. De teneur komt neer op: „Het stelt niks voor. Nergens ter wereld is dit een aardbeving, alleen in Nederland waar bureaucraten specialisten zijn en problemen verzinnen. Een vrachtwagen door de straat zorgt voor meer trillingen. Groningers zijn jankerds.”
Geen natuurlijke bevingen
De vergelijking met bevingen elders gaat echter volledig mank. Dat komt omdat in Groningen sprake is van geïnduceerde bevingen. Dat wil zeggen dat de trillingen ontstaan door menselijk ingrijpen. Om specifieker te zijn: door de gaswinning.
Het grote verschil met natuurlijke bevingen, die ontstaan door het verschuiven van aardplaten en andere tektonische trillingen, is dat ‘onze’ bevingen op drie kilometer diepte plaatsvinden. Natuurlijke bevingen elders in de wereld zijn veelal op tien tot twaalf kilometer diepte.
Schaal van Richter versus Peak Ground Acceleration
De schaal van Richter meet de kracht van de beving in de kern. Dus in Groningen op drie kilometer diepte en bijvoorbeeld in Nieuw Zeeland op twaalf kilometer diepte. Maar het gaat om de energie die vrijkomt aan het aardoppervlakte, de zogeheten Peak Ground Acceleration (PGA).
Dat is de kracht die gebouwen en infrastructuur aantast of verwoest. Een beving van 3.4 op twaalf kilometer diepte veroorzaakt veel minder trillingen in huizen, scholen en kantoren dan een beving van diezelfde kracht op drie kilometer diepte. Kortgezegd: de schaal van Richter geeft een vertekend beeld.
Daarnaast spelen nog een aantal andere factoren een rol waardoor bevingen in Groningen verwoestender zijn dan vergelijkbare op natuurlijke breuklijnen. In Groningen leven we grotendeels op oude zeeklei. Daar gedijen trillingen beter op dan op de rotsige ondergrond in bijvoorbeeld Griekenland of Japan. Klei versterkt de trillingen, rotsen dempen de trillingen.
Hier is bij bouwen nooit rekening gehouden met beving
Een ander groot verschil is dat men in die landen al sinds mensenheugenis last heeft van bevingen. Bij het bouwen van gebouwen en aanleggen van wegen en rioleringen wordt daar al honderden jaren rekening mee gehouden. De norm voor bevingsbestendig bouwen is in die landen ook veel strenger dan in Groningen. Gebouwen daar moeten bevingen aankunnen of in het ergste geval op die manier instorten dat er zo min mogelijk risico is op menselijk letsel.
Dat lukt uiteraard niet altijd, zeker niet bij hele zware bevingen, maar in Stad en Ommeland wordt pas sinds een paar jaar bevingsbestendig gebouwd. Denk bijvoorbeeld aan het Forum, dat daardoor 70 miljoen euro duurder werd.
Maar voor het overgrote deel van de gebouwen en infrastructuur in Groningen geldt dat geen rekening is gehouden met aardbevingen, waardoor Stad en Ommeland veel kwetsbaarder zijn.
Toch weer opendraaien?
Door een aantal politieke partijen aan de rechterflank (JA21 en FvD) wordt gepleit voor hervatting van de gaswinning en sterker: voor het vol opendraaien van de gaskraan.
Daarvoor klinken steevast de volgende argumenten: „Er zit nog voor honderden miljarden aan gas in de bodem. Er kan zoveel geld uitgehaald worden dat ieder gebouw hersteld of versterkt kan worden en getroffen huiseigenaren ruimschoots kunnen worden gecompenseerd. En anders moeten die mensen maar verhuizen voor het grotere goed.”
Dat klinkt in theorie als een mooi plan. Maar het is onhaalbaar. Elders woonruimte zoeken? Waar? Overal is een tekort aan woningen. Daarbij komt ook nog eens dat het inhumaan is om al die mensen uit de streek weg te trekken waar zij wortel hebben geschoten, wortels die soms al honderden jaren vast staan.
Rest het idee om met het gasgeld als de wiedeweerga de boel te gaan versterken in Groningen. Geld is het probleem niet. Al jaren liggen er heel veel knaken op de plank om de boel te versterken en herstellen.
Dat gebeurt maar mondjesmaat omdat het materiaal, inspecteurs en de vaklui er niet zijn. Duizenden mensen weten na jaren wachten nog steeds niet waar ze aan toe zijn. Er is ondank al het geld en goede voornemens maar een flard van de versterkingsoperatie uitgevoerd. Als we zo doorgaan, zijn we in 2048 misschien klaar. Pas dan is het veilig om volop te winnen. Doe je dat eerder en zeker met de kraan vol open, dan breng je vele Groningers in onveiligheid.
