Zorgen bij aardbevingsgemeenten over nieuwe koers Johan Remkes met toekomstfonds. 'Wat hebben we aan extra banen als mensen de arbeidsmarkt niet opkomen'

Volgens NPG-voorzitter Johan Remkes moet het geld worden besteed aan grote projecten voor verbetering van de economie. De gemeenten zijn bang dat dit ten koste gaat van hun eigen, lokale projecten die uit dezelfde pot worden betaald.

Het Nationaal Programma Groningen is in 2018 gestart met een bedrag van 1,15 miljard euro, 500 miljoen van de NAM en de rest van het Rijk. Groningse overheden hebben al honderden miljoenen besteed aan bijvoorbeeld de bouw van sportcomplexen, het opknappen van dorpscentra, de aanschaf van waterstoftreinen en ondersteuning van kansarme kinderen. Ook inwoners maken via loketten en platform Toukomst gebruik van het geld.

Eind deze maand besluit het bestuur van het NPG over de koerswijziging die Remkes voor de zomer deelde met de betrokken overheden. Tot nu toe is al bijna tweederde van het totaalbedrag gereserveerd of uitgegeven. Gemeenten en de provincie hebben het geld vanaf de start onderling verdeeld. Remkes noemt dat een weeffout: “Geld hoort inhoud te volgen. Maar hier heb ik weleens het idee gekregen dat geld het primaire doel is. Terwijl de vraag natuurlijk is: Waar willen we met de provincie naartoe?”

Dagblad van het Noorden deed samen met onderzoeksplatform Investico onderzoek naar de besteding van de NPG-gelden. Daaruit blijkt dat het tot nu toe is versnipperd over honderden projecten waardoor de doelen onvoldoende worden gehaald. Er is al 862 miljoen euro toebedeeld zonder overkoepelend plan.

De opzet van het NPG is de afgelopen jaren veel bekritiseerd. Eigen bestuursleden, een delegatie uit het bedrijfsleven, SER-Noord-Nederland en betrokken adviseurs waarschuwden voor een ‘projectencaroussel’ en wezen op het gebrek aan focus binnen het programma. Met die kritiek werd niets gedaan.

Opvallend is dat de overheden die de plannen indienen, zelf zitting hebben in het bestuur waar zij hun eigen projecten goedkeuren. Remkes opteert voor een volledig onafhankelijk, kleiner bestuur. Dit onderwerp staat ook op de agenda van de bestuursvergadering waarin wordt besloten over de nieuwe koers.

De gemeenten zijn bang dat de nieuwe plannen er toe leiden dat beloofde bedragen niet of niet helemaal worden uitgekeerd. De Stadpartij in Groningen heeft haar zorgen geuit in vragen aan het college van B&W. De gemeenteraden van Midden-Groningen en Eemsdelta hebben een motie ingediend waarin staat dat eerder gemaakte afspraken over de verdeling van het geld overeind moeten blijven. Zij zijn bang dat de hoge ambities ten koste gaan van hun inwoners, die het meest gedupeerd zijn door de gevolgen van de gaswinning.

“Wat hebben we aan extra banen als een van de grote problemen is dat mensen de arbeidsmarkt niet opkomen”, zegt burgemeester Adriaan Hogendoorn van de gemeente Midden-Groningen, tevens lid van het NPG-bestuur. Hij vraagt zich af of projecten met landelijke thema’s als energietransitie waar Remkes het NPG-geld voor wil inzetten, uit het fonds voor Groningen moeten worden betaald. “Als je dat wilt, moet je eerst wel concreet maken hoe onze inwoners daarvan kunnen profiteren.”