Jimmy Dijk (SP) van gemeenteraad in Groningen naar Tweede Kamer in Den Haag. 'We zitten in de mangel van de markt. Weet je wat ik voor een fucking bloemkool betaal?'

Hij heeft een seizoenkaart van FC Groningen en als zijn club Feyenoord speelt, heeft hij ’s ochtends het zweet in zijn handen staan. Jimmy Dijk (37) kan er niet omheen: hij is een voetbalfanaat. Dat wringt thuis weleens na een volle werkweek. ,,De zondag deel ik met voetbal en met mijn vriendin. Dat is de grootste balanceeract in mijn persoonlijke leven.’’

Die volle werkweek draait Dijk al jaren. Hij heeft een fulltime baan in het dagelijks bestuur van de Socialistische Partij (SP). Daarnaast is hij sinds 12,5 jaar raadslid in zijn woonplaats Groningen.

Of beter gezegd: hij wás raadslid. Afgelopen woensdag wond hij zich nog eenmaal op z’n Jimmy Dijks op tijdens de gemeenteraadsvergadering in het stadhuis. Daar zat de publieke tribune vol mensen uit Paddepoel-Zuid en de Indische Buurt. Zij wonen al tijden in tochtige, vochtige, klamme, schimmelende huurwoningen. ,,De manier waarop er over die mensen wordt gesproken en gedacht. Dat ze zelf ook schuld hebben aan die schimmel, dat ze niet ventileren, de verwarming niet goed bedienen. Rot op, denk ik dan. De woningcorporaties hebben gewoon 15 jaar lang niet omgekeken naar die huizen.’’

Jimmy Dijk is opgegroeid in het Groningse dorpje Oldenzijl als Benjamin van de familie: hij heeft een 10 jaar oudere zus (zij overleed 5 jaar geleden) en twee 6 jaar oudere broers, een tweeling. Hij spreekt van een stabiele en prettige jeugd, hoewel zijn ouders uit elkaar gingen toen hij 8 jaar was. Ze bleven in elkaars buurt wonen; uiteindelijk verhuisde Jimmy met zijn moeder naar Winsum.

Na de middelbare school verkaste hij naar Groningen, waar hij Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) ging studeren. Tijdens zijn stage belandde hij als jongerenwerker in Paddepoel, Selwerd en Tuinwijk.

Daar keek hij z’n ogen uit. ,,’s Middags vingen we jonge gastjes van Turkse en Marokkaanse afkomst op en ’s avonds moesten we proberen iets op touw te zetten voor blowende jongeren die tegen de Z-side aanschurkten.’’

Hij herinnert zich een Antilliaans jongetje dat een beetje onverzorgd oogde. ,,Ik weet nog dat ik hem vroeg wat hij had gegeten. Pizza, zei hij. De dag ervoor had hij ook pizza gegeten en de dag daarvoor niks.’’

Jimmy schrok daarvan, had alleen het vergelijk met zijn eigen thuis. ,,Ik realiseerde me dat ik nog nooit geen avondeten had gehad’’, zegt hij.

Ze baadden thuis niet in weelde, zijn vader had allerlei banen − van vrachtwagenchauffeur tot meubelmaker en scheepstimmerman − zodat zijn moeder haar bevoegdheid tot lerares Frans kon behalen. ,,Ik heb de mazzel dat ik ouders heb op wie ik kan terugvallen, die ons altijd hebben gezegd dat we ons best moesten doen. Niet iedereen heeft dat.’’

Tijdens die stage sprong hem nog iets anders in het oog: mensen in rode jassen die langs de deuren gingen in de arme stadswijken om te horen waaraan het schortte in de samenleving. SP’ers.

Jimmy stopte met de SPH en maakte de switch naar sociologie. Hij was bijna 20 en wist dat hij niet alleen met z’n neus in de boeken wilde zitten. Hij stuurde een mailtje aan de SP. Hij wilde wel iets doen voor de partij. Hij kreeg onmiddellijk een reactie. Of hij ’s avonds tijd had om bij een partijbijeenkomst te zijn.

Zijn ouders waren niet politiek actief. Zijn vader stemde altijd PvdA, tot de SP opkwam. ,,Mijn vader komt uit Rotterdam en heeft daar in fabrieken en in de bouw gewerkt. Hij heeft de Italianen en Spanjaarden zien komen, daarna de Turken en Marokkanen en nu de Polen, Bulgaren en Roemenen. Hij vond dat ze uitgebuit werden, hij vond het belachelijk dat werkgevers de loonkosten drukten met goedkope gastarbeiders. En hij zag haarscherp dat alleen de werkgevers daar beter van werden.’’

Hij zegt: ,,Mijn stijl van discussiëren, recht voor z’n raap, heb ik van mijn Rotterdamse vader. En het temperament heb ik van mijn Franse moeder. Wij hadden aan tafel heftige discussies over politiek en geloof en filosofie. Ik vind het helemaal niet erg om het met elkaar oneens te zijn.’’

Zijn ouders ontmoetten elkaar op het strand van Bordeaux, waar zijn vader op vakantie was. Hij keerde er steeds terug: eerst op de brommer, later in een Citroën Ami. Op een dag ging zijn geliefde mee naar Nederland, ze streken neer bij familie in Rotterdam en kochten later een bouwval in Oldenzijl die ze opknapten.

Jimmy Dijk stapte het partijcentrum aan de Nieuwe Boteringestraat binnen die avond in 2005, als student sociologie. Hij trof er twaalf jonge mensen, onder wie Eelco Eikenaar en Sandra Beckerman. ,,Ik had een net overhemd aangetrokken, maar het was geen vergadering, het was superkordaat: wat gaan we doen? Actie! Daarna gingen we naar café Kult en bespraken we de wereld.’’

Hij haalde zijn bachelor sociologie, ging toen aan het werk bij Randstad Uitzendbureau, maar vond het er vreselijk. Vrienden van hem hadden eetcafé Van de Markt aan de Paterswoldseweg en hij ging daar met plezier aan de slag; hij verdiende er de helft van zijn salaris bij Randstad. Daarnaast werd hij raadslid.

Na een jaar of zes in de horeca kreeg hij een baan aangeboden binnen de SP: scholing en trainingen geven aan vrijwilligers van de partij.

,,Met grote ideeën, grote idealen. Je bent 19 en je wilt de wereld veranderen. En rap ook. Wij spraken veel mensen, ook jongeren, die zich niet gehoord voelden en wilden de ongelijkheid snel oplossen.’’

,,Nou ja, dat mensen niet meer stemmen is omdat de politiek nergens meer over gaat. De zorgverzekeraars gaan over de zorg, de busmaatschappij bepaalt of er een bus van Pekela naar de stad rijdt. We zitten in de mangel van de markt.’’

,,Ja, dat ligt wel op de loer. Als je te lang onder politici bent, word je er zelf ook eentje. Daarom ga ik altijd de buurten in, want de omstandigheden waarin mensen leven, wonen en werken zijn bepalend voor hun denken. Het komt erop aan die omstandigheden menselijker te maken.’’

,,Ik zit op boksen, ik loop hard en ik lees veel. Liefst politieke en maatschappelijke boeken of historische romans.’’

,,Links is niet woke van de Amerikaanse filosoof Susan Neiman.’’

,,Links, of beter: socialist, omdat socialisten universele waarden en gedeelde belangen nastreven. Woke vind ik een heel individualistische benadering van minderheidsgroepen. Woke benadrukt de verschillen tussen mensen en dat veroorzaakt verdeeldheid.’’

,,Ik laat tegenstellingen zien, dat is iets anders dan polariseren. Ik laat zien dat Vindicat een bijzondere behandeling krijgt in deze stad. Er is geen enkele andere vereniging of horecagelegenheid die nadat ze zich heeft misdragen een direct sorrylijntje heeft met de burgemeester. Ik heb geen hekel aan Vindicat omdat het een eliteclub is, het gaat mij erom hoe die elite zich verhoudt tot de samenleving. Deze eliteclub misdraagt zich geregeld en dan zegt de burgemeester: ‘We moeten goed in contact blijven met Vindicat’. Ja, hallo. Leg dat maar eens uit aan een voetbalclub of een café waar bij misstanden de politie op de stoep staat.’’

,,Haha, ja, een SP’er hoeft niet alleen maar goedkope dingen te doen. Sterker: ik vind dat er niks mis is met rijkdom, maar wel met armoede. Het is niet oké dat er in ons land mensen zijn die niet te eten hebben. De werkende klasse wordt al jarenlang keihard genaaid. De afgelopen 40 jaar zijn de winsten van bedrijven als een idioot gestegen en de prijzen van wonen en leven stijgen alleen maar. Weet je wat ik voor een fucking bloemkool betaal?’’

,,Nee, zeker niet. We hebben werkende armen, want de winst gaat de verkeerde kant op. Vroeger konden gezinnen rondkomen als een van beide ouders werkte. Dat lukt niet meer. Moet je je voorstellen wat een stress dat geeft. In de noordelijke stadswijken is de gemiddelde levensverwachting 8 jaar korter dan in de rest van de stad. Gezond en gelukkig oud worden is in het geding en behalve de factor pech speelt de politiek daar een rol in.’’

,,Ik heb geprobeerd mensen bij elkaar te brengen om hun woon-, werk- en leefomgeving te verbeteren. Schoonmakers zijn in dienst genomen, de marktwerking in de thuiszorg is verminderd, de rode draad in het coalitieakkoord is dat de markt niet meer leidend is.’’

,,Ja. Dat het kabinet-Rutte/Kaag overweegt het eigen risico te verhogen van 385 naar 485 euro: ik word er weer pissig over. Weet je dat mensen er dan voor kiezen om maar niet naar de dokter te gaan, met alle gevolgen van dien? Laat ze geld binnen harken door meer belasting te heffen op de torenhoge winsten van bedrijven en aandeelhouders. Stop met al die managers in de zorg en zorg voor meer handen aan het bed.’’

,,Zolang als het nodig is. Ik ben helemaal zat van de politiek die grote bedrijven dient, in plaats van de gewone mensen die hard werken en simpelweg het beste van hun leven proberen te maken.’’

,,Ja, want al zou er geen armoede meer zijn, dan nog is een samenleving gebaseerd op solidariteit beter voor iedereen. De afgelopen verkiezingen geven mij hoop: steeds meer mensen willen een andere samenleving met meer solidariteit en minder marktwerking.’’

--------------

Donderdagmiddag werd Jimmy Dijk benoemd in de Tweede Kamer in Den Haag. Hij had zijn vader daarvoor uitgenodigd. ,,De Tweede Kamer, dat is toch geen plek voor mij?’’, reageerde zijn vader afhoudend.

Hij was er toch bij.