Vogelgriep vastgesteld op kalkoenenbedrijf in Uithuizen
Tienduizenden kippen, vleeskuikens en kalkoenen zijn in de afgelopen twee weken geruimd in de provincie Groningen. Pluimveehouders houden hun hart vast. Als één kip besmet raakt met de vogelgriep, moet de hele stal eraan geloven.
,,We werken heel hygiënisch: we maken goed schoon, wassen onze handen, laten geen vreemde mensen in de stal, dragen een mondkapje en overschoenen. Dat doen we altijd, dus de werkwijze is niet veranderd. Maar, nu hoop je wel dat die vogelgriep niet binnenkomt’’, zegt regiobestuurder Lammert Westerhuis van LTO-Noord uit Usquert. Hij is pluimveehouder én akkerbouwer. ,,De vogelgriep belemmert ons in de bedrijfsvoering.’’
Ophokplicht en angst voor ganzen
De kippen in Nederland zitten al maanden in een lockdown. Voor alle commercieel gehouden pluimvee geldt een zogenaamde ophokplicht; de dieren móéten binnenblijven vanwege de vogelgriep. Een voor pluimvee en wilde watervogels zeer besmettelijk en dodelijk griepvirus, dat vooral door wilde vogels en hun uitwerpselen wordt verspreid. ,,Als ik nu ganzen zie in de buurt van de stal, maak ik me niet meteen druk. Maar ik heb toch liever dat ze wat verderop zitten’’, zegt Westerhuis.
De pluimveehouderij is van oudsher geconcentreerd in het midden, zuiden en oosten van Nederland, maar een derde van de vleeskuikens wordt in de noordelijke provincies gehouden, blijkt uit cijfers van de universiteit Wageningen. In de jaren tachtig en negentig zijn akkerbouwers hier begonnen met vleeskuikens als tweede tak op het bedrijf.
In de provincie Groningen is de vogelgriep in de afgelopen twee weken op vijf pluimveehouderijen geconstateerd. Bij een pluimveebedrijf in Losdorp werden door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) ongeveer 37.000 vleeskuikens geruimd. Bij een kalkoenbedrijf in Hellum werden ongeveer 16.000 kalkoenen gedood. Eerder werden tienduizenden dieren geruimd in Uithuizen en bij twee bedrijven in Woltersum.
Westerhuis heeft vleeskuikens. Hij en zijn collega’s maken zich zorgen. ,,Je kunt zo je best doen, maar zo’n besmetting kan maar zo gebeuren. En dan gaat het heel snel. Je ziet dat de dieren sloom worden, minder eten of doodgaan. Dan meld je het en binnen een paar dagen wordt er geruimd.’’
Als er vogelgriep wordt ontdekt, wordt de stal afgesloten door de NVWA. Met CO2-gas worden de dieren gedood. Daarna wordt de stal leeggehaald, twee weken gesloten en daarna drie keer ontsmet. 21 dagen daarna start de zogenaamde ‘herbevolkingsprocedure’. De veehouder krijgt de waarde van de geruimde kippen vergoed. ,,Maar het kan even duren voordat je nieuwe kippen hebt’’, legt Westerhuis uit. ,,En we mogen nu geen dieren vervoeren of kippenmest gebruiken op de landbouwgrond.’’
Ook in Den Haag zijn de zorgen rondom de vogelgriep groot. Het hoogtepunt van de vogelgriepepidemie is nog niet bereikt, waarschuwde landbouwminister Henk Staghouwer maandag. Volgens deskundigen is het risico op besmettingen „onverminderd hoog”, aldus Staghouwer. Hij ziet geen ruimte om de huidige landelijke maatregelen af te bouwen.
Ho, ho, het ligt niet allemaal aan de wilde vogels
Westerhuis: ,,Boeren houden van natuur. We willen heus niet alle vogels weg hebben. Maar ja, als we realistisch zijn, helpen die drassige vogelgebieden hier in Groningen niet mee natuurlijk.’’
Maar volgens trekvogelexpert Theunis Piersma is het niet de schuld van de wilde vogels. Hij heeft geen tijd voor een interview, alleen voor een korte mailwisseling, maar verwijst naar de aflevering vanKeuringsdienst van Waarde over de vogelgriep. Daarin zegt hij dat het voor pluimveehouderijen heel moeilijk is om de virussen buiten te houden, juist omdat zoveel kippen met niet bepaald sterke immuunsystemen bij elkaar in een hok zitten. Eenmaal binnen is er bij zo’n virus geen houden meer aan: ‘Eigenlijk is daar een soort broedplaats gecreëerd waar die virussen een fantastische tijd hebben om zich heel snel te vermeerderen.’
In diezelfde aflevering legt viroloog Thijs Kuiken van het Erasmus MC dat het virus ooit is ontstaan in de pluimveehouderij, waarna het de natuur in is geglipt.
De oplossing ligt volgens Westerhuis in het krijgen van een vaccin. Dat is er, maar het wachten is op het aanpassen van de regels door de Europese Unie. Zij moeten toestemming geven, anders komen bedrijven in de problemen met hun export. ,,De druk voor die aanpassingen is nu wel hoog. Niet alleen in Nederland maar ook in de rest van Europa zorgt de vogelgriep voor problemen.’’
