Onderzoek Gronings Perspectief is begonnen Corné Sparidaens
De versterkingsopgave en de daarmee samenhangende gaswinningsproblematiek zorgt dat de sfeer in dorpen in het aardbevingsgebied soms om te snijden is.
Dat is een van de constateringen in het nieuwste onderzoek van Gronings Perspectief, het langlopende onderzoeksproject van uit de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Het onderzoek monitort al sinds 2016 de impact van de gaswinningsproblematiek voor inwoners van Groningen.
Meer spanningen en conflict
Geconstateerd wordt dat schade aan huizen, de versterkingsoperatie en de vele regelingen steeds meer een zware wissel op gedupeerde Groningers trekken. En dit heeft voor een deel van de aardbevingsgedupeerden grote impact op de psychische gezondheid, veiligheidsgevoelens en vertrouwen in instanties.
Hoewel er veel goede dingen gebeuren en de problematiek al jarenlang speelt, constateren de onderzoekers dat problemen in het aardbevingsgebied de afgelopen twee jaar deels zijn verergerd. Waar zeven jaar geleden werd geconcludeerd dat er veel solidariteit is onder aardbevingsgedupeerden, staat dat onder druk.
Omdat steeds meer inwoners van Groningen terecht zijn gekomen in een of andere vorm van de versterkingsoperatie is er sprake van veel meer spanningen en conflict. Zo komen jaloezie, afgunst en onvrede in dorpen het aardbevingsgebied steeds meer voor, staat in het rapport. Voorbeelden als ,,schreeuwers krijgen voorrang” en ,,waarom het ene huis wel en het andere niet” kwamen de onderzoekers geregeld tegen, vertelt hoogleraar Michel Dückers van Gronings Perspectief.
'Overheid incapabel, corrupt, vergeetachtig of onverantwoordelijk'
Het parlementaire onderzoek naar de gaswinning is inwoners uit het aardbevingsgebied steeds minder bezig gaan houden. De verwachtingen voor het eindrapport zijn meer negatief dan positief, blijkt uit het meest recente onderzoek van Gronings Perspectief. Mensen verwachten dat er weinig of niets zal veranderen door de aanbevelingen van de enquêtecommissie onder leiding van Tom van der Lee (GroenLinks). Een op de vijf respondenten noemt de overheid zelfs als specifieke reden voor de negatieve verwachting. Zij ervaren de overheid als incapabel, corrupt, vergeetachtig of onverantwoordelijk.
‘Gebrek aan verandering zorgelijk’
In totaal zijn 68 interviews afgenomen bij bewoners en professionals. Daarnaast zijn de afgelopen twee jaren vier metingen (met vragenlijsten) uitgezet onder een panel van 7000 Groningers, waaraan ruim 3000 van hen meededen. Vooral gedupeerden met meervoudige schades hebben gezondheidsproblemen, zoals verhoogde stress. Dat is al jaren bijna een constante. Dückers: ,,Over het beeld dat uit de interviews en vragenlijsten naar voren komt, kan geen misverstand bestaan. Het gebrek aan verandering is zorgelijk.”
De onderzoekers constateren dat de schade aan huizen ook doorwerkt in de wijze waarop bewoners naar actuele ontwikkelingen kijken. Zo maken gedupeerden met meerdere schades zich na de inval van Oekraïne door Rusland en de stijging van de energieprijzen zich meer zorgen over hun eigen financiële situatie en de toekomstige besluitvorming over de gaswinning.
Uit het nieuwste rapport komt naar voren dat bewoners uit het aardbevingsgebied vooral de hoeveelheid aan organisaties en regelingen ,,het grootste knelpunt” vinden. Daarbij zouden organisaties als het schadeloket Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) of Nationaal Coördinator Groningen (verantwoordelijk voor versterking) eerlijker moeten zijn over wat ze wel en niet weten. Daarnaast verwachten gedupeerden realistische verwachtingen en dat beloften worden nagekomen.
Uit het onderzoek komt naar ook voren dat er veel mensen zijn die zich goed geholpen voelen. Maar de begeleidingscommissie van Gronings Perspectief schrijft zelf in zijn voorwoord dat ,,de grondtoon van het rapport niet vrolijk stemt”.
Tragisch en apathisch
In deze commissie zitten onder anderen vertegenwoordigers van de Veiligheidsregio Groningen, het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, IMG, gemeenten, het Gasberaad en Groninger Bodem Beweging. Zelfs binnen deze commissie, die aangeeft ,,hoopvol” te willen zijn, klinken termen als: verdrietig, tragisch, moedeloos en apathisch. ,,Dat is wat leden van de begeleidingscommissie voelen bij de actuele situatie”.
Maar ook de professionals, zoals aardbevingscoaches en bewonersbegeleiders, beginnen steeds meer te lijden onder het werk. Zij zien dat er ,,onnodig veel mensen langskomen bij bewoners” en er een ,,verantwoordingscultuur” bestaat die als een probleem wordt ervaren. Daarnaast is het contact tussen de professionals en een deel van de gedupeerden in de loop der jaren harder geworden. Er zou meer agressie zijn. ,,Bewoners zien ook dat professionals geraakt zijn”, vertelt Dückers die stelt dat de coaches en begeleiders zelf ook gevoelens van ,,demotivatie en moedeloosheid” hebben.
