Miriam Bergstra is tegen de komst van 'asowoningen' bij Harkstede. Haar straat staat vol borden tegen de komst van de zogeheten Skaeve huse. Foto: Archief Jaspar Moulijn
Inspraak in de gemeente Groningen leidt geregeld tot niets dan frustratie onder betrokken burgers. Ze steken zeeën van tijd in hun bezwaren tegen en aanpassingen van gemeentelijke plannen, hun argumenten deugen, maar als puntje bij paaltje komt blijft het plan zoals het was. ,,De gemeente moet duidelijk de speelruimte aangeven.’’
‘t Pannekoekschip verkast van het Schuitendiep naar de Oosterhaven. Glunderend bracht wethouder Roeland van der Schaaf het nieuws naar buiten, in een persconferentie op 18 maart jongstleden. Eigenaar Marion Meiboom van ‘t Pannekoekschip was erbij, net als enkele ambtenaren en een handjevol journalisten. Als alles meezat, zo vertelde Van der Schaaf, zou het varende restaurant nog voor de zomer openen.
Het zat niet mee. ‘t Pannekoekschip ligt nog steeds in het Schuitendiep, op de plek waar het al 40 jaar ligt. Ondanks de aanleg van de Kattenbrug - de reden om te vertrekken - serveert ‘t Pannekoekschip er volop pannenkoeken aan z’n gasten.
Als het aan de bewoners van de Oosterhaven ligt, blijft dat zo. Zij zagen afgelopen maart het schip Johanna aan de andere kant van de brug liggen. Ze vroegen de gemeente wat dat schip daar moest. Geen idee, kregen ze te horen. De volgende ochtend vonden ze een brief op de de deurmat: ‘t Pannekoekschip, genaamd Johanna, zou in de Oosterhaven komen te liggen.
,,Een beroerd begin’’, vat een van de omwonenden de werkwijze van de gemeente samen. ,,Inmiddels is de wethouder langs geweest en zijn we in gesprek. Wij zien als omwonenden perspectief.’’
Dat is positief gedacht. Er tekent zich in Groningen een patroon af waarbij het gemeentebestuur de mond vol heeft over bewonersparticipatie en bij elk nieuw plan of project ‘open en transparant’ het gesprek aangaat met omwonenden. Maar telkens als die omwonenden instappen, áls ze er al op tijd bij zijn, krijgen ze het deksel op de neus.
Ze staan keer op keer met lege handen, gefrustreerder dan voorheen, want de gemeente komt vaak op miraculeuze wijze terug bij het oorspronkelijke plan waartegen zij als omwonenden te hoop liepen. Ook nadat ze hun gelijk haalden bij de gemeentelijke bezwarencommissie, de ombudsman of de rechter. Wat op het stadhuis wordt bedacht, gaat door.
Zomaar wat voorbeelden waarbij omwonenden dáchten mee te denken: het Stadspark wordt evenemententerrein, de bouw van de Skaeve Huse tussen Groningen en Harkstede voor mensen met psychische- en verslavingsproblemen, de komst van het tijdelijke corona-quarantainecentrum voor asielzoekers in Haren, woningbouwplan Isebrandtsheerd in Beijum, de Gerrit Krolbrug, de kap van het Driebondsbos. De verhuizing van ‘t Pannekoekschip.
,,Inspraak, een lastig onderwerp’’, zegt hoogleraar bestuursrecht Herman Bröring van de RUG, die de term ‘inspraakfuik’ laat vallen. Volgens hem hebben burgers vaak terecht het idee dat plannen al in kannen en kruiken zijn. ,,Tegelijkertijd is het logisch dat de gemeente niet met een halfbakken plan komt aanzetten.’’
Dat de gemeente de kans tot inspraak biedt is modern, zegt Bröring, want de gemeente vindt draagvlak en acceptatie belangrijk. ,,Maar inspraak heeft pas zin als je van tevoren de speelruimte bepaalt en het spel vervolgens eerlijk speelt. Anders is het een wassen neus.’’
En dan werkt inspraak averechts. ,,Je moet geen inspraakprocedure houden als je toch al weet hoe het zit. Dat werkt contraproductief en wekt wantrouwen.’’
Hij is er weinig optimistisch over, omdat hij denkt dat het niet gemakkelijk beter kan. ,,Je moet eerlijk zijn tegen je inwoners, waardoor ze niet te hoge verwachtingen hebben. Je moet zeggen: u mag de kleur van de coniferen bepalen, licht- of donkergroen. Als je de suggestie wekt van inspraak, maar je luistert niet echt naar je inwoners, dan gaan ze in de weerstand.’’
Woordvoerder Corien Koetsier van de gemeente Groningen zegt dat de gemeente participatie heel serieus neemt en geeft als voorbeeld hoe burgers konden meedenken over het Forum en Merckt. ,,Wij krijgen via participatie vaak nog mooie aanvullingen en wijzigingen op onze plannen. We hechten hier waarde aan. Wel is het natuurlijk zo dat niet na elk participatietraject iedereen het eens is met de koers die de gemeente kiest. Dat zal ook altijd zo blijven, er zijn voor en tegenstanders van plannen. Het is aan de gemeente om die belangen goed te wegen. Daar hebben we ook een gekozen gemeenteraad voor die uiteindelijk beslist hoe onze gemeente er uit komt te zien.’’
‘t Pannekoekschip ondertussen? Eigenaar Marion Meiboom hoopt dat ze zo spoedig mogelijk in de Oosterhaven komt te liggen. ,,Ik snap best dat omwonenden daar wat op tegen hebben, maar ik wilde ook geen brug naast de deur. Als je overal op tegen bent, dan hadden we nu nog zandpaden gehad. Het wordt er met ‘t Pannekoekschip alleen maar gezelliger op in de Oosterhaven.’’
