Willard Wigboldus (l) kan uitvoerig praten over de modernste snufjes van zijn boerderij in aanbouw. Foto: Corné Sparidaens
De familie Wigboldus boert zeven generaties lang in Garmerwolde. Aardbevingen vernielden de familieboerderij. Nog een maandje en Willard (29) kan weer aan de slag in zijn nieuwe, bevingsbestendige schuur. ,,Hopelijk verhuizen de uilen en zwaluwen straks mee.’’
Willard Wigboldus loopt over zijn bouwplaats in Garmerwolde. Het geraamte van de nieuwe schuur staat er al. „Kijk”, zegt hij, als hij wijst naar de hoek. „Daar komt straks de melkrobot.” De boer is nog maar 29 en kan uren praten over de nieuwe snufjes van zijn boerderij.
Honderd meter verderop staat de oude boerderij. Het meer dan 200 jaar oude pand is onherstelbaar beschadigd door de aardbevingen als gevolg van de gaswinning. Zijn oude mestkelder had scheuren en was niet meer te redden.
‘Rijdt echt naar iets toe’
Het betekende dat Wigboldus moest verkassen, maar hij wilde hoe dan ook op de huidige locatie blijven. Hij is immers de zevende generatie die er boert. Willard is de ‘zoon van’. Zijn vader Jan Wigboldus, voorzitter van het Groninger Gasberaad, groeide in de loop der jaren uit tot een boegbeeld van de belangenorganisatie voor gaswinningsgedupeerden.
De spanten van de nieuwe boerderij in Garmerwolde zijn vanaf de Dorpsweg goed te zien. Foto: Corné Sparidaens
Het is een indrukwekkend gezicht vanaf de Dorpsweg: achterin het weiland zijn drie hoge spanten verrezen. De houtkleurige daken van de nieuwe schuur zijn dit najaar gebouwd. De nieuwe boerderij is met 2400 vierkante meter vier keer zo groot als de huidige. ,,Je rijdt echt naar iets toe’’, zegt Wigboldus trots.
‘Hier zit een scheur, dat is de bedoeling’
Ook het aantal melkkoeien neemt toe. Nu heeft hij er vijftig, maar dat aantal zou wel eens kunnen verdubbelen. Wigboldus krijgt een flink groter boerenbedrijf dat van de modernste gemakken is voorzien. ,,Gasloos, volautomatische melkrobots en een emissiearme stalvloer die mest en urine scheidt’’, somt hij moeiteloos op.
De spanten van de boerderij zijn ook aardbevingsbestendig gebouwd. Foto: Corné Sparidaens
Zonder slag of stoot ging dat niet. De aardbeving van Huizinge uit 2012 vernielde de boerderij van de familie. Door de bevingen daarna raakte het gebouw total loss. Tientallen boeren in het bevingsgebied kampen met hetzelfde probleem. Veel veehouders zitten met kapotte mestkelders.
De nieuwe mestkelder van Wigboldus is al af en is aardbevingsbestendig gebouwd. Steviger muren en vloeren, met rubberen flappen in het beton waardoor de kelder waterdicht blijft bij een aardbeving. Op bepaalde plekken mag de muur juist scheuren, legt Wigboldus uit. Hij wijst naar een flinke scheur in de muur. ,,Hier zie je er al een, maar dat is de bedoeling.’’
‘Niet meer overgeleverd aan ambtelijke molen’
Het bouwproject maakt deel uit van het proefproject, ‘Architect aan Zet’ van de gemeente Groningen (zie kader). De architect kan vergunningsvrij werken waardoor het tempo er veel meer in zit.
De boerderij in aanbouw van Wigboldus bleek bij uitstek geschikt voor het proefproject: de plannen lagen al sinds 2016 klaar, maar waren aanvankelijk afgekeurd. ,,In april was de enige vereiste vergunning binnen een week verleend’’, zegt architect Rob Hendriks in de keet naast de bouwplaats.
De rode kleur van de steenstrips heeft een traditionele uitstraling. Foto: Corné Sparidaens
Wigboldus vult hem aan: ,,Toen ging de kraan direct graven. Nu zijn we niet meer overgeleverd aan de ambtelijke molen en hebben we alleen nog maar met Rob te maken. Je hebt het nu zélf onder controle.’’
Rode steenstrips
Hendriks en Wigboldus zijn beiden trots op het ontwerp van de nieuwe boerderij, dat een Groningse uitstraling krijgt. De woning en boerderij zitten aan elkaar vast, Groningse fruitbomen sieren straks het erf en de rode kleur van de stenen herinnert aan de boerderijen van weleer.
Willard Wigboldus is trots op de emissievrije vloer, een van de vele moderne gemakken van zijn nieuwe boerderij. Foto: Corné Sparidaens
Dat zijn geen echte bakstenen, maar steenstrips. De namaakspecie tussen de stenen kreeg ook een rode kleur. ,,Ik vond dat eerst gek, maar Rob overtuigde me dat het er op een afstand mooi uit zou zien. Nu het af is, vind ik het inderdaad geslaagd’’, zegt Wigboldus terwijl hij naar de rode muur kijkt.
Het witte gezicht van een kerkuil
Ook komen er vogelhuisjes, vleermuiskasten en bijenhotels aan de gevel. Wigboldus hoopt dat er uilen nestelen. ,,Ik weet niet beter dan dat het witte gezicht van een kerkuil me aanstaarde elke keer als ik de stal inliep’’, denkt Wigboldus nostalgisch terug aan de oude boerderij. ,,Dat willen we weer, dus hopelijk verhuizen de uilen en zwaluwen straks mee.’’
Wigboldus wil in december weer aan het werk. ,,Dan moet het eerste gebouw af zijn. Als daar de belangrijkste delen maar werken, kunnen wij weer draaien.” De muren zijn dan nog niet af. Is dat niet te koud voor de koeien? „Nee hoor, die redden zich wel.’’
Het proefproject Architect aan Zet maakt het mogelijk om vergunningsvrij te bouwen binnen de versterkingsopgave, mits er een gecertificeerd architect van begin tot eind bij betrokken is. Zo moet het bouwen veel sneller en makkelijker gebeuren.
De vergunningsvrije werkwijze is in Rotterdam al langer gebruikelijk en wordt nu dus ook in Groningen getest. Naast de boerderij van Wigboldus doen er nog vier woonhuizen mee.
Volgens bouwmeester versterking Dianne Maas-Flim van de gemeente Groningen betekent het een stuk minder kopzorgen voor de eigenaar. ,,We moeten het wiel nog een beetje uitvinden en de architect heeft een behoorlijk takenpakket, maar kan ook naast de bewoner staan. De architect en de bewoner hebben het bouwen zelf onder controle.’’
