Malek F. heeft een een transmurale verlofstatus en mag buiten de Van Mesdag-kliniek wonen. Foto: ANP/ HH, Tekening: Petra Urban
De tbs’er Malek F. die zondag in de tbs-kliniek Van Mesdag in Groningen een andere patiënt neerstak, ging al meermalen met onbegeleid verlof. Zijn behandelaars en zelfs de landelijke adviescommissie voor tbs zagen geen of nauwelijks risico’s. Een van de drie slachtoffers van het steekdrama in 2018 in Den Haag is verbijsterd.
Dat melden goed ingevoerde bronnen van De Telegraaf, die dinsdag al wisten te melden dat de man die tbs kreeg voor het neersteken van drie personen in 2018 in Den Haag opnieuw had toegeslagen. Dat gebeurde zondag op een sportveld op het terrein van de kliniek.
Malek F. kreeg in 2019 tbs opgelegd na een eis in hoger beroep van 12 jaar en tbs. Brieven van het Informatiepunt Detentieverloop (IDV) van het Openbaar Ministerie uit februari over de verlofprocedure van F., die De Telegraaf heeft ingezien, bevestigen dat hij meermalen met onbegeleid verlof is gegaan. Dat was buiten Den Haag. Er loopt nu een verzoek om op verlof te gaan in Den Haag. Ook heeft de ministerie de 37-jarige Syriër van Palestijnse afkomst een transmurale verlofstatus verleend. Dat betekent dat hij buiten de Van Mesdag-kliniek mag wonen.
Malek F. ’een terrorist’
Een van de drie slachtoffers van de steekpartij in 2018 in Den Haag laat aan De Telegraaf weten het ’ongelooflijk en bizar te vinden’ dat F. nu al op onbegeleid verlof is geweest. ,,Hij is voor mij een terrorist. Tot op de dag lijd ik aan de gevolgen van de aanslag. Wij wisten dat hij opnieuw zou toeslaan en hebben hiervoor gewaarschuwd.”
De Van Mesdag wil niet ingaan op deze specifieke casus, maar bevestigt dat een tbs’er soms al na een paar jaar op verlof mag. Een regiebehandelaar in de kliniek geeft een positief advies voor verlof als daar reden voor is. De kliniek, in dit geval het forensisch psychiatrisch centrum Van Mesdag, vraagt dan een verlofmachtiging aan bij het ministerie van justitie en veiligheid. Het Adviescollege Verloftoetsing Tbs toetst dan voor de minister zo’n aanvraag.
Verlof is eerst begeleid en dan onbegeleid. De veiligheid van de samenleving is het belangrijkste uitgangspunt in die toetsing. De verlofmachtiging vervalt als de patiënt verdacht wordt van het plegen van een strafbaar feit waarvoor voorlopige hechtenis is toegestaan. Bij Malek F. is dus op meerdere niveaus geconcludeerd dat het veilig genoeg was om hem op verlof te laten gaan.
De advocaat van Malek F., Job Knoester, wil nog niet ingaan op de kwestie. ,,Ik wil eerst mijn cliënt spreken en dat is nog niet gelukt.” F. hield er volgens de rechtbank ’radicale en extremistische gedachten op na’, ingegeven door zijn paranoïde psychoses. Hij leed aan een psychotische stoornis met achtervolgingswanen.
’Hij werd een steeds vromere moslim om tegenwicht te kunnen bieden aan de duivelsaanbidders die hem achtervolgden. Vanuit zijn paranoïde angst koos hij voor het pad van Allah. De psychische druk werd hem uiteindelijk teveel en dat heeft geleid tot de gebeurtenissen van 5 mei 2018’, zo zette de rechtbank in 2019 uiteen.
Deskundigen achtten terugval groot
Deskundigen achtten de kans op een terugval in een psychose onder invloed van psychosociale stressfactoren groot. ’De paranoïde psychotische pathologie van de verdachte bepaalt voor het grootste deel de kans op herhaling van gewelddadig gedrag. De wanen van de verdachte zijn op dit moment wel verbleekt, maar niet verdwenen’, vermeldt het vonnis uit 2019. Er wordt nu aangifte gedaan tegen F. en er volgt een intern onderzoek naar de steekpartij.
De steekpartij is voor zover bekend in ieder geval het vijfde incident dit jaar binnen de Van Mesdag-kliniek. Eerder dit jaar namen vier tbs’ers de benen tijdens verlof. Het speciale politieteam FastNL voor voortvluchtige criminelen en weggelopen of ontsnapte tbs’ers spoorde ze op en bracht ze terug naar de kliniek.
