In memoriam | 'Oma' Sjonnie genoot tot het bittere eind van haar kroegje 't Zielhoes in Usquert

Zomaar een horecabedrijf beginnen, zonder enige ervaring? Sjonnie ziet het plan van haar man Siert aanvankelijk helemaal niet zitten. Zij blaakt niet van zelfvertrouwen en werkt liever op de achtergrond. En dan werken in een café? Maar zijn besluit staat vast. De oude sluiswachterswoning bij het pittoreske haventje van Noordpolderzijl moet worden gered van de sloop. Het waterschap biedt hem de kans en stelt het oude pand beschikbaar.

We schrijven 1979. In hun spaarzame vrije tijd - hij is dagelijks op pad als melkboer en zij drijft de zuivelwinkel aan huis in Usquert - knappen ze ‘t Zielhoes op. Een likje verf, nieuw behang en een bar. Her en der tikken ze tafels, stoelen en andere spullen op de kop.

Een bevriend echtpaar draait het café overdag, Siert en Sjonnie bestieren de zaak in de avonduren en weekenden, na hun werk. Hij onderhoudt de gasten, zittend op zijn vertrouwde stoel naast de bar. Zij zorgt ervoor dat het hen aan niets ontbreekt.

Ze groeit steeds beter in haar rol. En geniet van de gezelligheid van ‘t Zielhoes en de stamtafelgasten. Met de vaste gasten vieren ze Sinterklaas, waarbij vooral zij met haar aansprekende humor mensen op de hak neemt en mooie surprises maakt.

Sjonnie is de spil waar het bedrijf om draait. Hetzelfde geldt voor het gezin en het melkbedrijf. Uitgerekend zíj, die zichzelf altijd wegcijfert, is de grote motor voor anderen. Als er iemand hard kan werken, dan is het Sjonnie wel. Als meisje van 14 jaar gaat ze aan het werk bij de plaatselijke kruidenier. Ook na haar trouwen in 1955 blijft ze daar werken. Zelfs als in 1961 dochter Joke wordt geboren, vrij ongebruikelijk in die tijd. Het jonge stel woont vanwege de woningnood bij haar ouders en grootouders.

In 1964 kopen Siert en Sjonnie het melkbedrijf met woning in het dorp. Zij doet volop mee in het bedrijf, is ook met de grote melkbussen in de weer waarmee de flessen worden gevuld. Ook nadat in 1968 hun tweede dochter Baukje zich aandient. En ruim tien jaar later komt er dus nog een tweede zaak bij: ‘t Zielhoes bij de haven, waar ze als kind leerden zwemmen en later met de jeugd uit Usquert zoveel rondhingen.

Het lichamelijk zware werk zal later z’n tol eisen. Sjonnie krijgt uiteindelijk twee nieuwe knieën, twee nieuwe heupen en twee nieuwe schouders. ,,Het enige wat nog vervangen moet worden is mijn hoofd’’, is een van haar gevleugelde uitspraken. Maar klagen doet ze nooit. Integendeel, ze staat altijd voor iedereen klaar, dankbaar dat ze wat voor anderen kan betekenen. ,,Kins kop wel loatn hangn moar t wordt er gain spier aans van.’’

Ook bij Siert eist het harde werken zijn tol. Hij krijgt in 1981 een hartaanval. Ze doen daarna de winkel van de hand en concentreren zich op het café. Ze hebben de loop er goed in en willen het pand graag overnemen. Maar dat is hen niet gegund. Er wordt een stichting in het leven geroepen die het pand beheert en aan hen verhuurt.

Bij een grote renovatie in 1988 krijgen Siert, Sjonnie en Baukje woonruimte boven het café. Joke is dan al het huis uit. Beneden wordt uitgebreid met een zaal en serre en de keuken wordt uitgebouwd. Maar de nostalgie blijft: ouderwetse tafelkleedjes, behang op de muur, de oude bar.

Zo blijft de zaak ook als dochter Joke de exploitatie overneemt in 1996. Sjonnie en Siert verhuizen naar Jokes huis in Uithuizen. Joke trekt met haar gezin in de woning boven het café. Een jaar nadat ze zijn gestopt met het bedrijf overlijdt Siert op 70-jarige leeftijd. Onder het motto gewoon deurgoan, pakte Sjonnie de draad weer op. Elke zondagochtend zoekt ze de gezelligheid op van ‘t Zielhoes en ook vrijdagmiddag zit ze vaak aan stamtafel.

Het onverwachte overlijden van dochter Joke in 2008 op 46-jarige leeftijd hakt erin. ,,Waarom ik niet?’’ Naast rouwverwerking krijgt de familie ook te maken met een strijd met de stichting over de exploitatie van het café. Na zes jaar procederen komt het goed en gaat Joke’s dochter Tessa de zaak runnen.

Ook de laatste jaren is Oma Sjonnie nog altijd graag onder de mensen. Maar haar lichamelijke en geestelijke conditie laten haar in de steek. In 2022 krijgt ze nog een serenade van de Stroatklinkers in het haar zo vertrouwde café, dat nog altijd haar sfeer ademt.