Reint Wobbes (82) woont al tientallen jaren in Huizinge en kent de provincie door en door. Hoe de ereschuld vereffend moet worden is voor hem duidelijk: ,,Het erfgoed moet in ere hersteld worden en de sloop van karakteristieke woningen en boerderijen moet stoppen.’’ Foto: Corné Sparidaens
Een ereschuld inlossen kan door erfgoed in ere te herstellen. Dat is de wens van inwoners van Huizinge, het eerste dorp waar Rondje Ereschuld langsgaat. ,,Zuinig zijn op karakteristieke dorpen is belangrijk, die sloop moet stoppen.’’
Het kan verkeren. Het huis van Karin Heun (50) is onlangs opgenomen voor een eventuele versterking, pas tien jaar na de zwaarste beving ooit gemeten in het aardbevingsgebied. ,,Huizinge stond niet vooraan’’, zegt ze op onderkoelde toon. De uitslag heeft ze net binnen. Haar woning hoeft niet versterkt te worden. Daar zit ze ook niet op te wachten, want dat is veel gedoe. ,,We hebben wel veel scheuren. Elke keer moet er iemand langskomen om die dicht te smeren. Versterking en schadeherstel worden gezien als twee verschillende zaken. Dat blijf ik vreemd vinden.’’
Door de beving op 16 augustus 2012 met een kracht van 3,6 op de schaal van Richter werd Huizinge het kantelpunt. Wat sommigen al lang vermoedden kwam ineens onomstotelijk vast te staan: de gaswinning in Groningen veroorzaakt veel zwaardere aardbevingen dan voorspeld. Toch zou het nog tien jaar duren voordat een parlementaire enquêtecommissie het falen van bedrijven, instanties en bestuurders in het gasdossier aan de kaak stelde. Ter genoegdoening moet de overheid een ereschuld inlossen.
Rondje ereschuld maandag in Grijpskerk
Drie weken. Achttien locaties in Groningen en Drenthe. Eén vraag. Hoe zou jij willen dat Nederland en de regering de ereschuld inlossen voor jou en jouw gebied? De komende drie weken trekken verslaggevers van Dagblad van het Noorden er op uit om met inwoners van Groningen en Drenthe te praten over de ereschuld die Nederland heeft aan het aardbevingsgebied. Maandag zijn we om 12.30u in Grijpskerk, de rest van de week zijn we elke dag om 10.00 uur op de volgende plekken te vinden: dinsdag in Norg, woensdag in Schoonebeek, donderdag in Zuidwending en vrijdag in Slochteren.
‘De schade is al geleden, dat kun je niet terugdraaien’
Bij de term ‘ereschuld’ denkt Heun aan: ‘dat we in de steek zijn gelaten’. Er is niet naar de mensen gekeken maar alleen naar het gas en het grote geld. ,,Dat kun je niet terugdraaien. Je kunt het ook niet compenseren. De schade is al geleden. Die zullen Groningers altijd met zich mee blijven dragen.’’
Illustratie: Infographics DVHN
Als er toch iets moet gebeuren, dan moet de financiële steun volgens haar gaan naar ‘de schrijnende gevallen’. ,,Begin met hen. En kom niet aan met kleine dingetjes of iets leuks voor het dorp.’’
Menig dorpsbewoner die we aanschieten wil er niet te veel woorden aan vuilmaken. Ze zijn lamgeslagen. Edith Reinhardt (55), die net haar hond uitlaat, verkondigt dat ze zich niet druk maakt om de ereschuld. ,,Ik ben moe van het aardbevingsverhaal. Zelf zit ik met de afwikkeling op twee adressen: mijn woning en mijn zaak. Het duurt allemaal verschrikkelijk lang. Ereschuld klinkt leuk, maar voordat dat armpjes en beentjes krijgt, ben ik er waarschijnlijk niet meer.’’
‘Karakteristieke dorpen, daar moet je zuinig op zijn’
Reint Wobbes (82) woont al tientallen jaren in Huizinge en kent de provincie door en door. Er prijkt een duidelijke wens bovenaan zijn verlanglijstje. ,,Het erfgoed moet in ere hersteld worden en de sloop van karakteristieke woningen en boerderijen moet stoppen. Je hebt mooie dorpen in Friesland en Groningen die je gewoon nergens anders ziet. Daar moet je zuinig op zijn.’’
Het is volgens hem belangrijk dat Den Haag oog heeft voor de monumentale waarde van het hele gebied. ,,Veel dorpen zijn monumentaal in hun totaliteit. Dat er een paar huizen tussen zitten die niet op een monumentenlijst staan, zegt niks. Dan zijn ze nog wel waardevol! Zuinig zijn op erfgoed is belangrijk om de ereschuld in te lossen.’’
‘We leven hier in een cultuurwoestijn’
Het baart hem zorgen dat er zo onzorgvuldig met dorpen wordt omgesprongen. Wobbes wil dat er meer geld beschikbaar komt voor cultuurbehoud om historische bebouwing te renoveren in plaats van te slopen. ,,Loppersum is een grote bouwput. Ze breken hele rijen huizen af. Zo krijgen we een onherkenbare provincie en belanden we in een cultuurwoestijn. Zelfs onze Rijksbouwmeester maakt zich daar ernstige zorgen over.’’
Plaats Melkema ging bijna ten onder aan aardbevingen, maar is gerenoveerd. Zo zou het in de hele provincie moeten met karakteristieke panden, vindt Reint Wobbes. Foto: Anjo de Haan
Hij noemt Plaats Melkema aan de rand van Huizinge als lichtend voorbeeld. De monumentale boerderij werd vorig jaar gerestaureerd. ,,Zo zouden alle karakteristieke panden in de provincie moeten worden opgeknapt.’’
‘Een driedelig pak met puntschoenen, daar raak je van onder de indruk’
Wobbes baalt van halfslachtig werk, zoals het vervangen van schoorstenen door ‘plastic’ alternatieven. ,,Meteen na de beving in Huizinge haalden ze preventief schoorstenen van de daken om die te vervangen door lelijke nepexemplaren, terwijl er in het hele aardbevingsgebied nog nooit een schoorsteen van het dak is gevallen.’’
Medewerkers van het ingenieursbureau kwamen tot zes keer toe bij hem langs. Hij weigerde steeds. ,,Je wordt onder druk gezet. Er komt een driedelig pak met puntschoenen, en die danst dan om je huis. Ik raak er niet van onder de indruk, maar veel mensen hier wel. Die hebben er geen verstand van en gaan door de knieën. Terwijl grabbelaars er beter van worden, zoals die vent die die schoorsteentjes maakt. Het blijft een dans om het gouden kalf. De overheid staat erbij en kijkt ernaar.’’
Volgens Wobbes ligt er ook een verantwoordelijkheid bij de Groningers zelf. ,,Je hebt bewoners die overal voordeeltjes in zien. Wat kan hen het aanzien van het dorp schelen? Die krijgen lekker een nieuw huis. Met een mooie, nieuwe keuken, want daar geilt iedereen op. Ze kunnen meestal niet eens koken.’’
