Investeringsfonds Roemte gaat samen met Groningers op zoek naar nieuwe bestemmingen voor leegstaande gebouwen, bijvoorbeeld als 'Kultuurhoes', een plek voor culturele activiteiten. Foto: Roemte/Iris Luimstra
Aan de ene kant staan honderden leegstaande gebouwen in Groningen te verkommeren. Aan de andere kant zoeken tientallen burgerinitiatieven in de provincie geld en onderdak. Maatschappelijk ontwikkelbedrijf Roemte wil van één plus één drie maken.
Roemte is voortgekomen uit Toukomst, de oproep van het Nationaal Programma Groningen aan alle Groningers om plannen te bedenken voor de versterking van de leefbaarheid van de provincie. Dat leverde liefst negenhonderd projectvoorstellen op waaruit veertig door een burgerpanel werden uitverkozen voor uitvoering.
Nieuwe toekomst voor leegstaand vastgoed, van kerk tot oud gemeentehuis
Roemte beheert een fonds van 22,7 miljoen euro, afkomstig van de in totaal 100 miljoen die het NPG in het kader van het Toukomst-programma heeft te verdelen voor leefbaarheidsprojecten. Daaruit worden leningen verstrekt aan initiatieven die een toekomstbestendige nieuwe bestemming geven aan leegstaand ‘maatschappelijk vastgoed’: van kerken en gemeentehuizen tot de klassieke tjalk de Gouwzee, die een initiatiefgroep in Hoogkerk wil restaureren.
,,Een extra steuntje in de rug’’, vat Roemte-directeur Henk Boldewijn de doelstelling van ‘zijn’ fonds samen. Roemte verstrekt niet simpelweg leningen, maar begeleidt Groningers met een goed plan (maar nauwelijks financiële middelen) voor de versterking van de leefbaarheid van hun dorp, wijk of buurtschap stap voor stap richting realisatie.
,,Wij staan náást initiatiefnemers’’, zegt Boldewijn. Roemte draagt daarbij ook de voorbereidingskosten, voor het ontwikkelen van bijvoorbeeld ondernemings- en verbouwplannen. Dat geld hoeft niet terug naar het fonds als het project niet van de grond komt. Als het wel lukt, worden de kosten verrekend in de projectbegroting en betalen de initiatiefnemers het terug via de aflossing op hun lening.
Fonds moet zich zelf bedruipen: rente en aflossing gaan naar volgende projecten
Daarbij kan Roemte net een stapje verder gaan dan andere fondsen of de commerciële banken. ,,Wij zijn er voor het laatste gaatje in de financiering.’’ Met een lening uit het fonds kunnen initiatiefnemers ook andere financiers over de streep trekken. De rente en aflossing op de uitstaande leningen kan Roemte weer in volgende projecten steken. Zo moet de komende jaren een ‘revolverend’ fonds ontstaan dat ook na 2030, de looptijd van het NPG, geld kan blijven steken in de versterking de leefbaarheid in Stad en Ommeland.
De eerste twintig projecten zitten inmiddels in de pijplijn, zeggen Roemte-directeur Boldewijn en projectleider Karina Bakx. De eerste lening van 2 miljoen is al verstrekt: aan het Museumplein Grootegast, een bundeling van drie kleine musea in het dorp. Nog dit jaar kunnen de eerstvolgende projecten de vleugels uitslaan met geld uit het Roemte-fonds.
Zo wordt in Bedum hard gewerkt aan plannen om het voormalige gemeentehuis een nieuwe bestemming te geven. Een initiatiefgroep in het dorp wil het pand, dat zijn functie verloor door de herindeling van Bedum bij de nieuwe gemeente Het Hogeland, verbouwen tot 15 à 20 appartementen voor ouderen.
Gemeentehuis Bedum in beeld voor ouderenappartementen én cultuurcentrum
Het plan in Bedum voorziet verder in de oprichting van een Kultuurhoes: een creatief centrum waar ook de verenigingen terechtkunnen die nu nog onderdak hebben in activiteitencentrum de Meenschaar, dat moet wijken voor woningbouw. De initiatiefnemers hebben tot december de tijd om een bod op het pand neer te leggen bij de gemeente. ,,We denken dat we een hele goeie kans hebben dat we dat voor elkaar gaan krijgen’’, zegt Boldewijn.
Roemte richt zich niet alleen op het ommeland maar nadrukkelijk ook op Stad, zegt projectleider Bakx. Het fonds werkt met leegstandsbeheerder Carex aan plannen voor een netwerk van permanente creatieve broedplaatsen. Groningen telt er nu al verscheidene, maar meestal zwerven die van locatie naar locatie. Zodra het leegstaande complex dat hen is toegewezen, commercieel wordt herontwikkeld, moeten ze weer verkassen.
Uiteindelijk is dat de dood in de pot voor de creatieve sector, zegt Bakx. Roemte gaat in de tegenaanval. ,,Wij willen zulke broedplaatsen ‘uit de tijdelijkheid’ trekken. We zoeken naar een ingroeimodel, met flexibele huurcontracten of klimhuren waarmee naar een situatie toegegroeid kan worden waardoor de mensen die er in het begin zitten ook uiteindelijk eigenaar kunnen worden van zo’n gebouw.’’
