confucius china light festival in de hortus haren DUNCAN WIJTING / DvhN
Propagandamachine van China of instelling voor taal en cultuur? Confucius Instituten zijn omstreden. Groningen heeft de grootste van Nederland.
De Rijksuniversiteit Groningen, de Hanzehogeschool en de gemeente zitten in het stichtingsbestuur van het Confucius Instituut in Groningen. Burgemeester Peter den Oudsten is de voorzitter. Het bestuur bespreekt, aldus een gemeentelijk woordvoerder, ‘op korte termijn of er aanpassingen nodig zijn in de huidige constructie’.
,,Er is een discussie ontstaan, mede door de beëindiging van de overeenkomst van de Universiteit Leiden met het Confucius Instituut, de documentaire van Human en de poederbrief.’’ Het instituut in Groningen kreeg in januari een poederbrief die geen schadelijke stof bleek te bevatten.
Nederland telt drie Confucius Instituten. Vorige week maakte de Universiteit Leiden bekend dat de overeenkomst met het Confucius Instituut niet wordt verlengd, omdat de activiteiten niet meer aansluiten bij de ‘Chinastrategie’. De universiteit ‘stelt het uitstekende werk van het instituut op prijs’, maar werkt liever samen met Chinese onderzoeksinstellingen.
Doel van het Groningen Confucius Instituut is volgens de eigen website een brug te vormen tussen Nederland (en Noord-Duitsland) en China. Het instituut geeft taalcursussen en stimuleert de ontwikkeling van Chinees als vak op school. Het promoot festivals en tentoonstellingen die de Chinese cultuur tonen. En het ondersteunt Nederlanders die vragen hebben over zakendoen in of met China.
Volgens critici zijn de instituten meer dan dat. Geen instellingen voor taal en cultuur maar ‘propagandamachines’ van de Communistische Partij China, zoals hoogleraar Rob de Wijk zaterdag in deze krant stelde. In de Verenigde Staten klinkt de kritiek al langer: onder meer van leden van het congres en de FBI. De Human-documentaire ‘Xi, Xi wat jij niet ziet’ kaartte begin dit jaar onder meer aan dat het Groningse Confucius Instituut op Nederlandse scholen lesmateriaal verspreidt die omstreden zaken uit de Chinese geschiedenis verzwijgen.
Die documentaire was voor het CDA reden om Kamervragen te stellen over mogelijke invloed van Chinese overheid via de instituten op onderwijs en wetenschap in Nederland. ,,Wij maken ons zorgen over de onafhankelijkheid van het onderwijs’’, zegt CDA-kamerlid Harry van der Molen. ,,We vinden het brisant dat afspraken tussen onderwijsinstellingen en de instituten geheim blijven. We zijn niet tegen externe financiering, maar het moet wel transparant zijn. Je moet bij China niet naïef zijn.’’
De gemeente, de Rijksuniversiteit Groningen en de Hanzehogeschool Groningen zien voorlopig geen enkele reden om samenwerking met het Confucius Instituut te beëindigen. ‘Het Groningen Confucius Instituut doet waardevol werk, en is daar succesvol in, afgaande op tevreden cursisten’, aldus de RUG.
Wereldwijd zijn er circa vijfhonderd Confucius instituten. Het Groningen Confucius Instituut is een stichting en opgericht in 2011 door de RUG, Hanzehogeschool en de gemeente Groningen. Ze werkt nauw samen met Communication University of China en wordt ondersteund door Hanban, de Chinese organisatie van Confucius Instituten die direct onder het Chinese ministerie van onderwijs valt.
Het Groningen Confucius Instituut was na Leiden (2007) het tweede instituut in Nederland. In 2017 kreeg Maastricht ook een Confucius Instituut. Het instituut in Groningen, de grootste en meest actieve van drie, is gevestigd in de Oude Boteringestraat, pal naast het bestuursgebouw van de universiteit. Directeur is Xuefei Knoester-Cao, tevens beleidsadviseur voor internationale betrekkingen van de RUG.
De discussie rond de Confucius instituten past in de bredere zorg in de westerse wereld over de opkomst van China en de politieke lijn in het land. Dat gaat om veel meer dan onderwijs. Zorgen over de invloed van China spelen ook in de handel, technologie (Huawei), infrastructuur, enzovoort. Minister Mona Keijzer heeft daarom toegezegd om binnenkort te komen met een nieuwe Chinastrategie. RUG en Hanzehogeschool laten weten ‘met belangstelling’ de landelijke ontwikkelingen met betrekking tot het China-beleid te volgen.
Het instituut in Groningen was niet voor commentaar beschikbaar.
