De Groninger Staten roepen gedeputeerde Henk Staghouwer vandaag op het matje over zijn ‘brief op bestelling’ in het gasdossier. Vriend en vijand zijn verrast.
Hij stond er al gekleurd op toen hij gasminister Stef Blok een brief stuurde namens de Groningse aardbevingsgemeenten terwijl die daar formeel groen licht voor moesten geven. Nu wijst een reconstructie van Dagblad van het Noorden uit dat hij die brief schreef op dringend verzoek van diezelfde Blok. Is gedeputeerde Henk Staghouwer een loopjongen van Den Haag?
Joviaal, aimabel maar ook gewiekst en een tikkeltje opportunistisch
Een joviaal en aimabel mens, maar ook een gewiekst bestuurder en soms een tikkeltje opportunistisch. In zijn acht jaar als gedeputeerde viel Henk Staghouwer zelden te vangen op een fout die hem deed wankelen. Zou hij dan nu ineens zó ver voor de muziek uit lopen dat de oppositie in de Groninger Staten zint op een motie van wantrouwen?
‘Vriend en vijand’ vinden dat lastig te geloven. ,,Ik ken Henk als een hele integere man die niet op eigen houtje handelt en zomaar zo’n brief ondertekent’’, zegt oud-collega Patrick Brouns (CDA) die elf jaar met Staghouwer in Provinciale Staten zat en zeven jaar in Gedeputeerde Staten. ,,De vraag is dus of dit collegiaal is afgestemd. Als dat zo is kan het zijn dat hij gedacht heeft: met een ‘ja’ van mijn collega’s ben ik gedekt.’’
‘Henk wil alles in goed overleg met ‘Den Haag’ doen’
Eelco Eikenaar (SP), eveneens oud-gedeputeerde, wijst op het verschil in bestuursstijl tussen hem en zijn oud-collega Staghouwer. ,,Henk wil alles in goed overleg met ‘Den Haag’ doen. Hij denkt dat je een minister best vroegtijdig zo’n brief kan sturen om iets voor elkaar te krijgen. Voor hem is met de ministers op goede voet staan een doel op zich. Als je met elkaar in gesprek bent, boek je vooruitgang.’’
Brouns staat daar anders in: ,,Ik zou op dat moment die brief niet getekend hebben.’’ Ook Eikenaar vindt het ‘politiek naïef’ om te bouwen op Den Haag. Hij denkt dat het Rijk pas beweegt als Groningers in verzet komen. ,,De provincie gaat met het kabinet mee en een paar dagen later komen de eerste geluiden dat de gaswinning omhooggaat. Dan word je toch in het pak genaaid?’’
Glas halfvol of halfleeg? Hang naar harmoniemodel of juist verbindend vermogen?
Ook buiten de politiek wekt de brief op bestelling vooral verbazing. Mensen die regelmatig met hem rond de tafel zitten, zijn vooral positief, zij het in gradaties. Is het glas halfvol of halfleeg? Waar Lammert Westerhuis, boerenbestuurder van LTO Noord, zich wel eens ergert aan Staghouwers hang naar het harmoniemodel en stille diplomatie, daar roemt natuurbeheerder Marco Glastra juist zijn flexibiliteit en verbindend vermogen.
,,Staghouwer is een bestuurder die nooit het achterste van zijn tong laat zien’‘, zegt LTO’er Westerhuis. ,,Hij houdt al zijn opties open en probeert altijd te sturen op een resultaat waarmee zijn eigen positie niet in gevaar komt.’‘ Hij kent de gedeputeerde als een politiek overlevingskunstenaar. ,,Niet dat hij echt aan het pluche plakt, maar hij hecht wel zeer aan zijn functie. Ik verwacht ook wel dat hij nog voor een derde termijn gaat. Ik denk niet dat de coalitiepartijen hem nu in problemen brengen.’’
‘Zijn verhaal is afhankelijk van met wie hij aan tafel zit’
Zijn karakter botst wel eens met de aard van zijn portefeuille, analyseert Westerhuis. ,,Staghouwer is een aimabel mens die hangt aan het harmoniemodel. Hij wil altijd vriendelijk overkomen, maar met landbouw én natuur in portefeuille heb je natuurlijk vaak te maken met botsende belangen. En ik wil niet zeggen dat hij met alle winden meewaait, maar zijn verhaal is wel afhankelijk van met wie hij aan tafel zit.’‘
Staghouwers strategie kent risico’s, stelt Westerhuis. ,,Hij gaat altijd voor een breed gedragen resultaat dat hem achteraf geen discussie oplevert of in de problemen kan brengen. Als het niet linksom lukt dan rechtsom. Als hij er met de ene partij niet uitkomt dan zoekt hij draagvlak bij de ander. Maar als je altijd iedereen tevreden probeert te houden, loop je de kans dat uiteindelijk mensen teleurgesteld achterblijven.’‘
Dat komt ook doordat Staghouwer volgens Westerhuis niet altijd even transparant opereert. ,,Bij de boerenopstand van twee jaar geleden kwam hij bijvoorbeeld niet naar buiten om het debat aan te gaan. Pas later ging hij binnenskamers in overleg met actievoerders. In zulke gevallen is het beter om publiek het debat aan te gaan zoals het Drentse provinciebestuur indertijd wel deed.’‘
‘Je merkt dat hij van huis uit ondernemer is: praten is leuk, maar hij wil ook zaken doen’
Waar Westerhuis de vergadertafel wel eens licht gefrustreerd verliet, is voor Marco Glastra het glas juist halfvol. ,,Een goed en zeer gewaardeerd bestuurder’’, zegt de Groninger Landschap-directeur die hem nu acht jaar als gedeputeerde meemaakt. ,,Hij laat zich niet zozeer leiden door allerlei eigen opvattingen en meningen die hij overal probeert door te drukken. Dat maak je wel eens anders mee.’’
,,Hij kijkt altijd: Welke rol kan ik spelen om partijen bij elkaar te brengen? In bijvoorbeeld het Eems-Dollardgebied zoekt hij echt een balans tussen economie en ecologie. Je merkt dat hij van huis uit ondernemer is: praten is leuk, maar hij wil ook zaken doen, concrete resultaten boeken. Dat maakt hem een bestuurder met wie het uiterst prettig samenwerken is. Dat mag ook wel eens in de krant.’’
