Komt er ooit een snellere trein in het Noorden? Foto: niels de vries
Noord-Nederland mag deze zomer blijven dromen van het verbeteren van het spoor bij Meppel en aanleg van de Lelylijn en Nedersaksenlijn. Officieel is het kabinet voor, maar er zijn nog veel beren op de weg.
De Duitse bondsregering voelt nog niets voor het doortrekken van de Lelylijn van Groningen naar Hamburg, waardoor de financiering zeer onzeker blijft. Voor de oplossing van het grootste spoor-knelpunt van het Noorden en eigenlijk van heel Nederland, bij Meppel, is nog niet eens de helft van het benodigde geld beschikbaar. En voor de Nedersaksenlijn van Veendam naar Emmen is eerst alleen voor het eerste stukje richting Stadskanaal geld.
Tot zover het slechte nieuws voor de grote spoorprojecten voor het Noorden. Maar tegelijk blijven minister Mark Harbers en staatssecretaris Vivianne Heijnen telkens optimistisch. Ze houden serieus steeds weer vol dat ze het écht willen, deze plannen.
Geen bezuiniging
Woensdag nog, in de Tweede Kamer. Verschillende fracties vroegen of het ministerie misschien toch niet stiekem wat probeert af te snoepen van het toegezegde geld. Maar nee, beloofden ze, de Lelylijn, Meppel en Nedersaksenlijn komen niet in de ,,herprioritering’’.
Toch is de race nog lang niet gelopen. Voor het knelpunt bij Meppel is 35 miljoen euro van het Rijk beschikbaar maar er is minstens 40 miljoen extra nodig. Het plan wordt volgens de staatssecretaris ,,breed’’ bekeken samen met de regio, die er ook fors aan moet bijbetalen. Als dat lukt, is er een kans dat het gaat lukken.
Voor het eerste deel van de Nedersaksenlijn ziet het er ook vrij zonnig uit. Er is 85 miljoen euro beloofd in het kader van de ereschuld voor de gaswinning. Voor het deel naar Stadskanaal is de zogenoemde planuitvoering al in gang gezet. En voor de route via Ter Apel naar Emmen komt een MIRT-onderzoek.
Cruiseschepen Meyer Werft
De Lelylijn blijft wel een stuk lastiger. Nederland moet volgens de staatssecretaris en minister Mark Harbers nog flink lobbyen om Duitsland achter de Noord-Nederlandse spoorplannen te krijgen.
Het is een publiek geheim dat vooral de cruiseschepen van de Meyer Werft in Papenburg een obstakel vormen. Om die enorme schepen door de Eems te laten varen, wil Duitsland geen vaste spoorbrug. De Friesenbrücke over de Eems is in december 2015 stukgevaren en sindsdien rijden er geen treinen meer vanuit Groningen naar Duitsland, maar bussen.
Duitsland laat een nieuwe brug bouwen voor ruim 200 miljoen euro maar omdat daar grote schepen langs moeten, passen er maar 20 minuten per uur treinen over die nieuwe brug. De brug wordt toch gebouwd en is volgens planning volgend jaar klaar. Dat maakt een sneltrein Groningen-Bremen van de zogenoemde Wunderline pas op zijn vroegst in 2036 mogelijk. Laat staan de Lelylijn.
Dresden-Praag prioriteit
Duitsland loopt ook niet zo hard voor de snelle noordelijke treinverbinding omdat het land andere prioriteiten heeft. Volgens Kamerlid Stieneke van der Graaf van de ChristenUnie gaat in Duitse ogen de verbinding Dresden-Praag voor. Dat is al een forse investering.
Medewerking van Duitsland is nodig omdat Nederland eerst 3 miljard euro heeft gereserveerd voor de Lelylijn, maar de kosten waarschijnlijk minstens 10 miljard zullen worden. Daarvoor hoopt Nederland op Europees geld. De Lelylijn is wel opgenomen in het Europese TEN-T netwerk maar om echt kans te maken op EU-gelden moet het project een hogere status krijgen in dat TEN-T.
En dan nog is geld uit die pot onzeker, waarschuwt Heijnen, omdat er veel meer gegadigden zijn. Ze gaf daarom in juni opnieuw een ,,winstwaarschuwing’’, zoals ze een jaar eerder ook al deed. er zal meer geld nodig zijn dan de 3 miljard euro.
‘Steek miljard maar in Hoevelaken’
De Nederlandse voorbereidingen voor de Lelylijn blijven intussen wel volop doorgaan. Er is een projectbureau opgericht en er is een eerste burgerraadpleging gehouden. Het projectbureau is al bij tal van gemeenten en de provincies langs het gedroomde traject langs geweest om de wensen te inventariseren.
Maar er zijn veel rechts-conservatieve partijen die de hele lijn niet zien zitten. De PVV bijvoorbeeld. Kamerlid Barry Madlener van die partij vindt het gewoon een ,,speeltje van de linkse partijen’’.
SGP’er Chris Stoffer suggereerde woensdag zelfs van de 3 miljard euro die klaarligt voor de Lelylijn 1 miljard af te snoepen om in het knoppunt Hoevelaken te steken. Donderdag kwam hij er in een vervolgdebat wel op terug; hij wilde het ,,misverstand’’ wegnemen dat hij niet achter de Lelylijn staat. De onderzoeken mogen wat hem betreft best doorgaan maar hij verwacht wel dat het bijzonder lastig gaat worden het extra benodigde geld bijeen te krijgen.
