In het landschap van het aardbevingsgebied schieten gasleidingen uit de grond. Hoe willen wij dat ons land eruitziet als de gaswinning stopt? Wat moet weg en wat willen we weer zien? Foto: Davide Degano
De NAM trekt zich grotendeels terug uit Groningen. Het bedrijf weigert een deel van de kosten voor de versterkingsoperatie in Groningen te betalen en zet de kleine olie- en gasvelden te koop.
Shell en Exxonmobil, de eigenaren van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), zien Nederland niet meer als belangrijk voor gas- en oliewinning, waardoor het bedrijf beperkt ruimte heeft om te investeren.
De NAM doet daarom de zeventig kleine olie- en gasvelden op het land en de veertig locaties op zee, waarvan zes onder de Waddenzee, in de verkoop. De locaties worden ondergebracht in vier nieuwe bv’s. Dat maakte directeur Johan Atema dinsdag bekend.
Het olieveld Schoonebeek en de omliggende gasvelden en infrastructuur in Oost-Nederland vormen een bv, evenals als de gasvelden en infrastructuur in Friesland en de Waddenzee, de offshore velden, infrastructuur en de gasbehandelingsinstallatie in Den Helder en de kleine velden en infrastructuur in Noord- en Zuid-Holland. De bv’s kunnen apart worden gekocht.
Alle afspraken nakomen
Het gaat nog even duren voor de bv’s in de verkoop gaan. Het proces van herstructureren duurt minstens een jaar, zegt Atema. Ook de kans dat de bv’s niet verkocht worden, is aanwezig. ,,Er is weinig verkocht op gas- en oliegebied de laatste jaren. We houden rekening met alle scenario’s. Als er geen koper is, moet en gaat de NAM zelf investeren.’’
Het Groningenveld, dat vanaf volgend jaar alleen een reservefunctie heeft, en de gasopslagen in Norg en Grijpskerk behoren niet tot de herstructurering. ,,Wij lopen niet weg van Groningen en de aandeelhouders ook niet’’, zegt directeur Atema.
Dat benadrukt ook Marjan van Loon, president-directeur van Shell Nederland. ,,Shell blijft gecommitteerd aan de mensen in Groningen en aan alle afspraken die met de Nederlandse overheid zijn gemaakt.’’
Door eigen accountant op vingers getikt
Opvallend, want dinsdagochtend bracht de NAM naar buiten de laatste drie facturen die de overheid heeft gestuurd voor de kosten van de versterkingsoperatie in Groningen voor 60 procent te betalen. Het bedrijf meent dat het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) de facturen voor de versterkingsoperatie onvoldoende onderbouwt en dat de doorbelasting van de kosten voor de versterking niet volgens de afspraken verloopt.
Het rijk declareert de kosten die de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) en het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) maken voor het versterken van huizen en het afhandelen van schade in Groningen bij de NAM. Die kondigde al eerder aan niet alle kosten te willen betalen. In april werd de NAM door de eigen accountant op de vingers getikt. Die stond toen al niet langer toe dat het bedrijf ‘zonder adequate toelichting’ miljoenen naar de overheid overmaakt. ,,We kunnen niet goed controleren waar we voor betalen’’, zegt Atema.
Onder protest betaald
Demissionair ministers Blok en Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) zijn het niet met de NAM eens. Aan de Tweede Kamer schrijven ze dat het bedrijf gewoon moet betalen en dat ze ‘daar streng op zulllen toezien’. Het demissionair kabinet bereidt zich daarom voor op een rechtelijke strijd met de NAM en ‘zal daarbij geen juridisch middel onbenut laten’.
De NAM wil voor het zover komt eerst met de ministers in gesprek. Atema heeft vrijdag een afspraak met Blok om de situatie te bespreken. De directeur benadrukt dat de kosten, zowel voor schade als versterking, die komen door aardbevingen ontstaan door de gaswinning worden betaald. ‘De NAM heeft zich welwillend opgesteld en ondanks haar bezwaren toch een groot deel van de facturen onder protest betaald’.
De discussie tussen het bedrijf en het kabinet heeft ‘geen enkele invloed op de besluiten en uitvoering van de schadeafhandeling en versterking’, stelt Ollongren in de brief aan de kamer. ‘Bewoners in Groningen ondervinden geen last van de discussies die ik met de NAM voer’.
Slechts vijftig huizen versterkt
Dat benadrukt ook directeur Atema. ,,Wat ik tegen gedupeerden wil zeggen, is dat Groningen hier niets van merkt. Niemand in Groningen heeft hier last van.’’
Donderdag moet Atema tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer uitleg geven over de uitspraken die hij in mei deed, toen hij onder andere zei dat in het aardbevingsgebied slechts 50 huizen versterkt hoeven te worden. Daarbij zijn Shell en ExxonMobil aanwezig. De directeur zegt ook vragen over de facturen en de verkoop van de velden te verwachten.
Dat dat de hoorzitting, de afspraak met de minister, het nieuws over de facturen en de verkoop van de kleine velden allemaal in dezelfde week vallen, is ‘toeval’, zegt Atema.
