Staatsbosbeheer verkoopt weer het vlees van Schotse hooglanders uit het Lauwersmeergebied. Drie jaar geleden stopten ze er noodgedwongen mee vanwege een te hoog gehalte dioxine in het vlees.
Boswachter Jaap Kloosterhuis van Staatsbosbeheer (SBB) bevestigt dat er sinds deze maand weer hooglanders zijn afgevoerd voor de slacht. Het natuurvlees van de in totaal dertien dieren wordt verkocht voor consumptie.
De verkoop van het natuurvlees werd halverwege 2021 gestopt nadat er te veel dioxine was aangetroffen in het vlees en vet van grote grazers in Gelderland en bij de Oostvaardersplassen. Dioxine kan volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) bij bepaalde doseringen schadelijk zijn voor het immuunsysteem, de hersenontwikkeling en de voortplanting van mensen. Bij hoge doseringen kan het zelfs kanker veroorzaken.
SBB besloot om voor de zekerheid ook de dieren in het Lauwersmeergebied te onderzoeken. Tot hun grote schrik, erkent Kloosterhuis, kwam uit dat onderzoek ook naar voren dat sommige dieren in het Lauwersmeergebied te hoge dioxinewaarden in vlees en vet hadden zitten.
Daarop werd direct besloten om ook de dieren uit het Lauwersmeergebied niet langer af te voeren en te slachten voor de consumptie. Na drie jaar onderzoek door de Wageningen Universiteit en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) is nu besloten dit weer toe te staan.
Nog steeds dioxine in het vlees
Het grote verschil: de dieren worden nu in een andere periode afgevoerd en geslacht. Dat gebeurt nu in een periode dat de dieren meer vet op de botten hebben. De hooglanders en konikpaarden bevatten dan nog steeds dioxine, maar door ze af te voeren in de periode dat de dieren zwaarder zijn, valt de gemiddelde promillage dioxine onder de wettelijke normwaarde.
,,De universiteit van Wageningen en de NVWA hebben ons gezegd: als je de dieren afvoert en slacht voor 1 december, dan kan het geen kwaad. Wij zijn nog wat extra ruim gaan zitten. Het afvoeren en slachten gebeurt nu in de eerste week van oktober”, zegt Kloosterhuis die aangeeft dat de dioxinewaarden nu ,,riant onder de normen” zit. Hij benadrukt dat de hooglanders en koniks worden ingezet voor de begrazing.
Dioxines komen in het milieu terecht door menselijk handelen: bijvoorbeeld door het verbranden van huishoudelijk en chemisch afval. De kans is groot dat de hooglanders het potentiële gif binnenkrijgen via het grazen. In totaal lopen er zo’n driehonderd Schotse hooglanders en tweehonderd konikpaarden in het Lauwersmeergebied.
Voor dit jaar zijn tien van de hooglanders verkocht aan Grutto.com en drie dieren zijn naar de slachterij van Kroon gegaan, zegt Kloosterhuis die aangeeft dat het afvoeren van een klein deel van de grote grazers goed is voor het gebied.
Euthanasie bij grote grazers
Drie jaar geleden schreef Staatsbosbeheer in een rapport dat de te hoge dioxinegehaltes in het vlees van de Koniks en de hooglanders ,,ingrijpende consequenties” kon hebben.
Als de dieren vanwege de dioxine namelijk niet meer naar de slachthuizen zouden kunnen, zouden er paarden en hooglanders moeten worden geëuthanaseerd. Dat zou niet alleen leiden tot ,,protest in de samenleving”, maar dierenartsen en SBB-medewerkers wilden dat ook niet doen. Overigens is daar de afgelopen drie jaar geen sprake van geweest. Kloosterhuis stelt dat geen dier is afgevoerd. ,,Wij voeren geen dieren af voor de destructie.”
De boswachter van het Lauwersmeergebied zegt daarnaast dat de waarde van de natuur afneemt als het gebied ,,eenvormiger” wordt. Begrazing door hooglanders en konikpaarden voorkomt dat. ,,Maar als het er te veel worden, vertrapt de kudde meer dan er goed wordt gedaan. Daarom proberen we de omvang van de kudde altijd te managen. Wij hebben de dieren niet voor de slacht, maar als de kudde te groot wordt, dan voeren we de dieren wel af naar een slachterij.”
De grote vraag is waar de dioxine die in de dieren in het natuurgebied van Lauwersmeer wordt gevonden vandaan komt. Kloosterhuis zegt dat onderzoek daarnaar goed zou zijn. ,,We kunnen wel vaststellen dat de mens er in Nederland, en eigenlijk in heel Noordwest-Europa een zwijnenbende van heeft gemaakt. Hele leefomgevingen zijn vergiftigd met PFAS en dioxines via de lucht. Dat is gewoon een restproduct van verbranding. En dat komt dan uiteindelijk weer via de wateren uit Drenthe, Friesland en Groningen in het Lauwersmeergebied terecht.”
