Iris Gubbels (links) en haar zus Eva voor de winkel van hun opa en oma. Foto: Corné Sparidaens
Het dorp Loppersum is het epicentrum. Van de aardbevingen en de versterkingsoperatie. Waar je ook staat hoor je het geluid van hamers en zware machines. In je ooghoek altijd steigers en hekwerk. Bewoners vrezen voor het unieke karakter van hun dorp. „Investeer liever in het erfgoed hier, dan in een vierbaansweg naar Delfzijl.”
Ko Wiersema (76) is net klaar met grasmaaien in zijn voortuin. Zijn huis moet nog versterkt worden. Of gesloopt en opnieuw gebouwd. De gesprekken daarover worden nog steeds gevoerd. ,,Volgende week komen ze weer langs.”
Hij weet dat hij voor een paar jaar zijn huis moet achterlaten om naar een wisselwoning te gaan. Daar slaapt hij geen uur minder om. Voor nu heeft hij hier alles wat hij wil. ,,Stress maakt het leven niet mooier. Alleen een stuk korter.” De ereschuld? Er zijn vast mensen en plekken die dat geld beter kunnen gebruiken.
Als hij dan toch ergens meer van zou kunnen krijgen, dan van deze mooie lentezon. ,,Maar het lijkt wel heel erg veel over geld te gaan.” En het weer laat zich niet omkopen. Niet voor 22 miljard en niet voor 30 miljard.
‘Wij worden wel geholpen, de buren niet’
Fred Kamminga (62) schudt de zaken die je wel met een zak geld op kunt lossen zo uit zijn mouw. Bovenaan die lijst staat het verdwijnen van werkgelegenheid uit het Noorden. ,,Als je een levendige provincie wilt, moet je zorgen dat jongeren hier blijven en niet naar Amstelveen of Amsterdam verhuizen. Daar moet je nu in investeren, want daar gaat een generatie overheen.’’
Fred Kamminga schudt de oplossingen zo uit zijn mouw. Foto: Corné Sparidaens
Wantrouwen door niet nagekomen afspraken los je niet zomaar op, denkt Kamminga. ,,Maar als je nu wél serieus genomen wordt als bewoner, weer wordt geloofd, dan kan het vertrouwen terugkomen.’’ Hij is dan ook blij dat de versterking in Loppersum op gang is gekomen.
Maar de duur van de hele operatie eist zijn tol, merkt Iris Gubbels (23). De sfeer is bedrukt, mensen zijn gestrest. ,,Wij worden wel geholpen, de buren niet. Voor je het weet heb je ruzie, terwijl je dat helemaal niet wilt”, legt ze uit. ,,Niemand wil vergeten worden. Je hoopt dat er geluisterd wordt en dat er geen gezeur is.”
Die ongelijkheid bij het vergoeden van immateriële schade en bij de aanpak van huizen steekt Antje Gooijert (41). Bij sloop en nieuwbouw zit verduurzaming ‘in het pakketje’, maar bij haar eigen versterkte woning niet. Ook al is die tijdens de versterking behoorlijk gestript. „Ik gun het mensen van harte, maar ik vind dat ze met twee maten meten.’’
‘Maar ik heb geen auto, dus...’
Voor haar schoonvader Herman Gooijert (83) staat goede schadeafhandeling ook voorop. ,,Laat ze eerst eens zo snel mogelijk helpen. Dat echt eerst. Ze zijn al te laat begonnen.’’
Steigers in de Hogestraat in 'aardbevingsgemeente' Loppersum. Foto: Corné Sparidaens
Gubbels vindt dat er een blanco cheque moet komen. Je hoeft geen genie te zijn om uit te rekenen dat het kabinet met het huidige maximumbedrag nooit iedereen kan helpen. ,,Voor ons huis was al 8 ton nodig.” Voor de winkel van haar opa en oma op de hoek, ze wijst richting het Marktplein, zelfs 2 miljoen.
Frank Peters (70) hobbelt langs en heeft haast, maar breekt een lans voor het behoud van het karakter van de Groningse dorpen. ,,Liever investeren in erfgoed, dan in een vierbaansweg naar Delfzijl’’, zegt hij doelend op de N33. ,,Maar ik heb geen auto, dus voor mij is het makkelijk lullen.’’
Meer groen in Loppersum is de duidelijke wens van Bieny Zuidema (68). ,,Bomen die voor de versterking worden omgezaagd, komen niet terug. Echt zonde.” Ze kreeg zelf het aanbod voor tegels bij haar nieuwe woning. Daarmee ging ze niet akkoord. ,,Nu schipperen ze en krijg ik een klein boompje terug, maar ik wil gewoon weer een grote. Anders leef ik niet meer als die boom is volgroeid.’’
‘Ze verwoesten ons hele dorp, zei mijn jongste zoon’
,,Op lange termijn hoop ik dat het karakter van het dorp gewoon behouden wordt. Ook voor mijn eigen jongens”, vertelt Antje. ,,Zij weten nu niet beter. Mijn jongste zoon van 6 zag langs de hele route naar school een en al bouwverkeer. ‘Ze verwoesten ons hele dorp’, zei hij tegen mij. Toch blijf ik hier wonen, in de hoop dat het ooit weer normaal wordt.’’
Ko Wiersema moet binnenkort een paar jaar uit zijn woning voor versterking of sloop-nieuwbouw. Tot die tijd geniet hij nog volop van zijn tuin. Foto: Corné Sparidaens
Gubbels wil ook in de buurt blijven wonen. ,,Omdat het hier prachtig is. Mijn familie woont er. Je hebt de belangrijke voorzieningen. Als de versterkingen klaar zijn, wordt de sfeer ook weer goed.”
En inderdaad. Als je hier staat op het marktplein in de zon. Voorbijgangers die elkaar glimlachend groeten. Zuidema wijst de Nieuwstraat in. ,,De duiven zijn weer terug in de bomen.’’ En je bedenkt hoe het zou klinken zonder de constante dreun van hamers, zonder de eindeloze jingle van . De aanblik van het straatje als de stutten weg zijn en de scheuren gedicht.
Dan moet je Wiersema gelijk geven. Hier is alles wat je wilt.
Drie weken. Achttien locaties in Groningen en Drenthe. Eén vraag. Hoe zou jij willen dat Nederland en de regering de ereschuld inlossen voor jou en jouw gebied? Gisteren waren wij op de laatste stop: Loppersum.
Nu rest ons nog de balans op te maken. Morgen lees je een analyse van de rondreis en van alle verhalen die jullie ons hebben verteld.
Namens alle verslaggevers van Dagblad van het Noorden: bedankt!
