Ontwerp van het Werelderfgoedcentrum (WEC) in Lauwersoog. Het gebouw wordt met houten lamellen omgeven om lichtvervuiling tegen te gaan. Illustratie: Architectenbureau Dorte Mandrup
Het is voor planten en dieren noodzakelijk dat het licht langs de Noordzeekust van Denemarken tot Frankrijk wordt gedempt. Hiervoor is het project Darker Sky, waar ook de Rijksuniversiteit Groningen aan meewerkt, in het leven geroepen.
Bij het project, dat tot eind 2026 loopt, zijn veertien overheden en universiteiten uit Nederland, Denemarken, Frankrijk en Duitsland betrokken. De gevolgen van lichtvervuiling, veroorzaakt door onder meer steden, havens en boortorens zijn groot, mede omdat het dag- en nachtritme van mensen en dieren wordt verstoord. Zo zijn er in steden merels die opeens ’s nachts beginnen te zingen.
Kunstlicht verstoort duizend jaar oude trekroutes van vogels
Ook de verstoring van de duizenden jaren oude trekroutes van vogels is een groot probleem. Vogels volgen op weg naar hun broedgebieden over het algemeen de kustlijn. En laat dat nu net het gebied zijn waar de mens veel industrie heeft neergezet. Door het licht buigen ze af, onder meer door de boortorens in de Noordzee tussen Nederland en Scandinavië. Als vogels onderweg zo’n toren tegenkomen, blijven ze er rondhangen.
Licht van rederij hoeft niet de hele nacht te branden
,,Dit project speelt onder meer in de haven van Lauwersoog’’, zegt hoogleraar sterrenkunde Reynier Peletier van het Kapteyn Instituut die bij Darker Sky is aangesloten. Het nabijgelegen Nationaal Park Lauwersoog is sinds 2016 een zogeheten Dark Sky-park waar kunstlicht zoveel mogelijk wordt geweerd. ,,Zo zijn we bijvoorbeeld met rederij Wagenborg in gesprek. Als de laatste veerboot is vertrokken, blijft de hele nacht het licht aan. Dat is nergens voor nodig.’’ Volgens hem reageert de rederij positief.
Maar er zijn ook andere maatregelen denkbaar. ,,Vissers laten betalen voor energie bijvoorbeeld zodat ze ’s nachts niet de felle lampen laten branden. Maar ook wordt gekeken of het mogelijk is lampen naar beneden te laten schijnen en we onderzoeken eveneens wat de beste kleur licht is. Het blijkt dat blauw licht heel schadelijk is voor flora en fauna. Amberkleurig zou veel beter zijn.’’
Darker Sky wil de lichtvervuiling op acht locaties in de regio’s Groningen, Fryslân, Brest, Nedersaksen en Hamburg terugdringen. Peletier: ,,Het belangrijkste is nu eerst dat de neuzen van alle deelnemers dezelfde kant op wijzen.’’
