Het Startmoment Consultatiebureau is voor alle vrouwen die 22 weken of langer zwanger zijn. Foto: Pixabay
Daan en Jeroen uit Groningen kunnen elk moment samen vader worden van hun eerste kindje, dat gedragen wordt door een Canadese draagmoeder. Zij doen hun verhaal in de eerste aflevering van de nieuwe DVHN-serie: De Kinderwens.
Al vanaf het prille begin van hun relatie spreken Daan (32) en Jeroen (35) tegen elkaar uit dat ze een kinderwens hebben en graag een gezin willen stichten. „Misschien niet bij de allereerste date, maar zeker bij de tweede”, zegt Daan. „Je eigen kind opvoeden en de wereld laten ontdekken, is toch het mooiste wat er is.”
Acht jaar zijn de mannen uit de stad Groningen samen. Na een intensief traject is het bijna zover. De Canadese vrouw die hun kindje draagt, gaat binnenkort bevallen. Bijna negen maanden geleden is in een kliniek in haar baarmoeder een embryo geplaatst van de eicel van een donor en een zaadcel van een van de twee mannen. De vrouw is dus genetisch niet verwant aan het kind.
Ook na de bevalling willen de Groningers contact houden met de eiceldonor en de draagmoeder en ze op de hoogte houden van de ontwikkelingen van hun kind. De aanstaande vaders stappen binnenkort op het vliegtuig om bij de geboorte te zijn. De benodigde babyspullen hebben ze allang. Van de kinderwagen, de box, autostoeltje, draagzak, flesjes, een co-sleeper, de babykamer, rompertjes en luiers: alles in huis is klaar voor de komst van hun kindje.
Bij de bevalling
„Daan en ik zijn allebei van planning en structuur”, lacht Jeroen. ,,Bovendien kan de bevalling eerder zijn dan verwacht. Zeker in ons geval moeten we vooruit plannen. De bevalling is aan de andere kant van de oceaan. We vertrekken ruim van tevoren om niets te hoeven missen. De draagmoeder en haar vriend willen ook graag dat wij bij de bevalling zijn. Hoe ik zal reageren, weet ik niet. Zolang alles maar goed is met de draagmoeder en ons kind.”
Het stel telt de dagen af. Ze leven enorm toe naar het moment dat ze hun baby in hun armen kunnen sluiten. De weg ernaartoe heeft voor Daan en Jeroen vele jaren geduurd. Voor een heterostel is het ook altijd afwachten of het lukt om op een natuurlijke manier zwanger te worden. Voor twee mannen is het zeker dat zij hulp nodig hebben om hun kinderwens te vervullen.
De Kinderwens: vertel je verhaal
In de serie ‘De Kinderwens’ vertelt DVHN het verhaal van mannen en vrouwen die op een bijzondere manier een kind (willen) krijgen. Elke eerste dinsdag van de maand verschijnt een aflevering. Wij zoeken mensen, singles en stellen, die hun ervaringen willen delen.
Heb jij een onvervulde kinderwens en wil jij je verhaal doen? Ben je zwanger geworden met medische hulp of raakte je op oudere leeftijd onverwacht nog in verwachting? Hebben jullie een kindje gekregen via gepland co-ouderschap of andere gezinsvorm? Laat het ons weten en mail naar: danielle.molenaar@dvhn.nl
Daan en Jeroen komen na een tijdjetot de conclusie dat zij de mogelijkheid van draagmoederschap willen verkennen. Het koppel ontdekt dat het in Nederland lastig is. De wetgeving is streng. Zo mogen wensouders bijvoorbeeld geen oproep doen waarin ze aangeven een draagmoeder te zoeken. Ook een vrouw die een draagmoeder wil zijn, mag zich niet publiekelijk aanbieden.
Bovendien staat hoogtechnologisch draagmoederschap voor homostellen in Nederland nog in de kinderschoenen. Onder meer in Canada zijn de mogelijkheden er wel. Daan vertelt dat het idee om een buitenlandse draagmoeder te zoeken ongeveer zes jaar geleden begint. „We waren bij een informatiebijeenkomst van COC Drenthe & Groningen over roze ouderschap. Daar was een ander stel dat via een Canadese draagmoeder een kindje had gekregen.”
Innerlijke motieven, niet voor geld
De twee gaan zich daarna verder oriënteren. Op de conferentie Men having babies in Brussel komen ze in contact met agentschappen en juristen die koppels helpen die in bijvoorbeeld Canada een eiceldonor en een draagmoeder zoeken. „In Canada is commerciële eiceldonatie en commercieel draagmoederschap niet toegestaan. Dat is wel een verschil met veel staten in Amerika. Wij voelen ons prettiger bij vrouwen die eicellen doneren of draagmoeder zijn vanuit innerlijke motieven en niet voor het geld. Daar zit meer gevoel bij dan wanneer het gaat om een financiële transactie.”
Via een bemiddelingsbureau vinden ze in Canada een geschikte eiceldonor. In het laboratorium van een IVF-kliniek in Canada worden haar eicellen bevrucht, een aantal met zaadcellen van Daan en een aantal met die van Jeroen.
Spannend proces
De reden dat van beide mannen zaadcellen zijn gebruikt, is omdat ze later graag nog een tweede kindje willen. Maar dan van de andere vader dan van de baby die nu op komst is. „Het is altijd afwachten hoeveel bruikbare embryo’s overblijven”, vertelt Jeroen. „Het is een spannend proces. Dat duurde zes weken. Elke keer kregen we een bericht van de IVF-arts, een update of een bevruchting was gelukt of niet.”
Pas als er voldoende embryo’s zijn, kunnen de Groningers op zoek naar een draagmoeder. „Haar vonden we via profielen van potentiele draagmoeders die we kregen via de mail. We hebben elkaar eerst wat beter leren kennen via Skype. Ze wilde graag een internationaal mannenstel helpen om ook deze groep de kans te geven om een kindje te krijgen.” De draagmoeder heeft zelf al vijf kinderen.
Er is over en weer een klik, zeggen Daan en Jeroen. „Het gevoel moet goed zijn. Zij gaat wel ons kind dragen. Ver weg, in Canada. Er moet onderling vertrouwen zijn.” Met hulp van een lokale advocaat is een contract opgesteld dat is ondertekend door de vaders, de draagmoeder en haar partner. „Daarin staat dat zij niet de moeder isen ons aanwijst als de ouders. Ook haar vriend heeft afstand gedaan van zijn juridische vaderschap.”
Fysiek bij 20 weken echo
De mannen zijn nauw bij de zwangerschap betrokken. „We hebben alle belangrijke momenten online live kunnen volgen. Vanaf de terugplaatsing van de embryo tot aan alle echo’s. Zij is ook drie weken in Nederland geweest. We hebben toen ook een twintigweken-echo gedaan waar we fysiek bij waren.”
Ze verheugen zich er enorm op om het kindje mee naar huis te kunnen nemen. Via hun werkgevers hebben de mannen allebei zes weken betaald zwangerschapsverlof gekregen. „Normaal wordt dat voor jonge ouders geregeld via het UWV, maar onze aanvraag is afgewezen.”
Daan en Jeroen hebben zelf ook vakantiedagen gespaard om de eerste periode bij de baby te kunnen zijn. „We hebben drie maanden verlof. Juist die eerste tijd vinden we belangrijk in verband met de hechting om samen met de baby door te brengen. Dat we thuis zijn als gezin. Een heerlijk vooruitzicht.”
De achternamen van Daan en Jeroen zijn bekend bij de redactie.
Het verkrijgen van juridisch ouderschap over een kind dat gedragen is door een (buitenlandse) draagmoeder is behoorlijk complex.
Martijn Mok uit Groningen, een van de weinige gespecialiseerde Nederlandse advocaten op dit gebied, helpt Daan en Jeroen daarbij. De biologische vader van hun ongeboren baby (ze weten zelf uiteraard wie van hen twee dat is) wilde het kindje tijdens de zwangerschap prenataal erkennen. De gemeente Groningen ging daar niet zomaar in mee.
Advocaat Mok: „Als je niet gehuwd bent met de moeder van je kind, kun je al voor de geboorte bij de burgerlijke stand een akte van erkenning laten opmaken. Dan ben je vanaf de geboorte de juridische vader en heb je als vader ook vanaf de geboorte het ouderlijk gezag.”
Zorgvuldigheid
Maar als het gaat om draagmoederschap is in Nederland geen wetgeving. „Ambtenaren willen dan dat de zorgvuldigheid van het draagmoederschapstraject eerst door de rechter wordt getoetst voordat zij tot inschrijving overgaan.”
Zo’n toetsing kan nu in Nederland in principe alleen na de geboorte. Er ligt al een tijdje een wetvoorstel dat het allemaal makkelijker moet maken voor wensouders om met behulp van een draagmoeder een kindje te krijgen. „In die nieuwe wet wordt gewaarborgd dat het traject zorgvuldig verloopt. De rechterlijke toets zal vooraf plaatsvinden zodat de wensouders vanaf de geboorte direct de juridische ouders van het kind zijn. Dat is belangrijk, zeker voor de kinderen.”
Gescreend
In Canada, zoals in het geval van Daan en Jeroen, gebeurt de rechterlijke toetsing nu al vooraf. „Een potentiële draagmoeder wordt daar zorgvuldig gescreend. Kwetsbare vrouwen met schulden of een verslaving komen niet in aanmerking. Ook moet bij de draagmoeder sprake zijn van een voltooid eigen gezin. De draagmoeder krijgt alleen al haar onkosten vergoed. Op deze manier wordt uitbuiting van vrouwen of commercieel draagmoederschap tegengaan.”
Martijn Mok. Foto: Eigen foto
De Groningse vaders komen als ouders op de geboorteakte in Canada te staan. Maar een akte waar twee vaders op staan, wordt in Nederland door de ambtenaar niet als een rechtsgeldig document geaccepteerd. „In Nederland moet er altijd een moeder op de geboorteakte staan. Ze kunnen hun kindje op basis van de Canadese akte dan ook niet inschrijven in de basisregistratiepersonen (BRP) van de gemeente.”
Mok vertelt dat de vaders naar de rechter moeten om de Canadese documenten erkend te krijgen. „Tussen de aankomst in Nederland met het kindje en de uitspraak van de rechter hebben de vaders geen ouderlijk gezag en heeft het kind in principe geen burgerservicenummer. Dat heb je wel nodig voor bijvoorbeeld kinderopvang en een ziektekostenverzekering. Als tussenoplossing wordt bij de IND een aanvraag voor verblijf gedaan. Op basis van die aanvraag kan het kind worden ingeschreven en krijgt het dan een burgerservicenummer.”
Juridische ouders
De mannen moeten ook de kinderbescherming om toestemming vragen, omdat hun vaderschap nog door de Nederlandse rechter bekrachtigd moet worden. Uiteindelijk wordt het allemaal wel recht getrokken en worden ze ook als juridische ouders geregistreerd, zegt Mok. „Daar gaat alleen veel tijd overheen.”
De advocaat hoopt dat de nieuwe wetgeving niet lang meer op zich laat wachten, zodat kinderen met twee vaders vanaf de geboorte eenzelfde positie hebben als kinderen die geboren worden binnen bijvoorbeeld een heterorelatie.
