Kielzog in Hoogezand klaar voor streektaalfestival GRN. 'Jezelf een middag onderdompelen in de Groninger cultuur'

Met nog een dikke week te gaan zijn de voorbereidingen voor GRN in volle gang. Er komen podia en ruimtes voor lezingen en allerhande activiteiten. Het licht en het geluid moeten goed zijn. Zowat heel het gebouw staat zaterdagmiddag 19 november in het teken van GRN, spreek uit Grunnen. Er wordt veel publiek verwacht. Vorig jaar kwamen er zo’n 800 mensen.

GRN is vooral een plek van ontmoeten en bijpraten, van kennis opdoen over zaken die spelen op Groninger cultuurgebied en van genieten, zegt Riemke Bakker uit Bedum. Bakker is bestuurslid van het Centrum Groninger Taal & Cultuur (CGTC) dat het festival organiseert, samen met Kielzog, Bibliotheek Hoogezand, Stichting t Grunneger Bouk uit Scheemda en Historisch Archief Midden-Groningen.

Bakker: ,,Het is een podium waar je je laat verrassen door en waar je kennismaakt met anderen die met hetzelfde bezig zijn: het Gronings. Het is een kruisbestuiving. Mensen die voor een muziekoptreden komen, lopen door naar de boekenstands over het Gronings en andersom. Iemand die een lezing wil volgen of een voorleessessie, hoort iemand spelen waar hij of zij anders nooit van gehoord heeft. Ouderen geven het cultuurstokje door aan jongeren.’’

Het festival biedt voor elk wat wils: muziek (optredens van onder andere Jan Veldman, Jan Henk de Groot, Erwin de Vries, De Tuutjefloiters, Arnold Veerman en Josien Bakker) cultuur en veel aandacht voor het Gronings.

En dat op velerlei vlak. Het gaat ook om gevoel, het gevoel van thuiskomen. En wat is thuis als je bijvoorbeeld in een dorp als Overschild woont waar 80 procent van de huizen wordt gesloopt vanwege aardbevingsschade. Wat doet dat met een dorpsgemeenschap.

Onder leiding van journalist Louis Stiller gaan fotograaf Gus Drake, schrijver en historicus Martin Hillenga en filmregisseur Saskia Jeulink hierover in gesprek met twee inwoners van Overschild: Klaasje Pen en Cees Wildervanck. Stiller, Drake, Hillenga en Jeulink zijn de makers van de multimediale productie Kroniek van Overschild die eind dit jaar wordt gepresenteerd.

Marloes Rusthoven van Kielzog vertelt wat het publiek nog meer kan verwachten: lezingen, demonstraties, spelletjes en activiteiten voor kinderen.. ,,Door verschillende activiteiten samen te brengen op een locatie trek je een gemêleerd publiek. Ouderen, jongeren, gezinnen met kinderen, allemaal kunnen zich een paar uur onderdompelen in de Groninger cultuur.’’

In de bibliotheek van Hoogezand, vorige week uitgeroepen tot beste bibliotheek van Nederland, zijn de verhalenvertellers van vertelcollectief Kom op Verhoal met bijzondere verhalen over de streekcultuur van het Westerkwartier. Er is de Historische markt, waar historische verenigingen en musea presentaties houden en waar films worden vertoond.

Op Toalmaarkt, waar Groninger taal- en cultuurorganisaties, historische verenigingen en boekhandelaren zich presenteren, is informatie te vinden over Groninger literatuur en erfgoed. ,,We zijn er met onze boeken en jongste uitgaven en natuurlijk met Toal en Taiken, het Tiedschrift veur Grunneger Cultuur,’’ zegt Jan Groenbroek van t Grunneger Bouk. Groenbroek is al jaren present op dergelijke bijeenkomsten, zoals de voorganger van GRN, de Dag van de Grunneger toal. ,,Het is een weerzien van oude bekenden en een ontmoeting met nieuwe mensen.’’

Op Toalmaarkt is ook het vrundenboukje van Jan Siebo Uffen te krijgen. Uffen schrijft al sinds de jaren zestig van de vorige eeuw verhalen en gedichten in het Oldambtster Gronings. Afgelopen zomer werd hij 80 jaar. Als eerbetoon is er in samenwerking met het CGTC een gedichtenboekje uitgekomen: het vrundenboukje.

Jan Siebo Uffen is ook gast in de literaire talkshow: Dit is mien thoes. Die wordt gepresenteerd door cabaretier, presentator en muzikant Anne Jan Toonstra. Hij gaat met schrijvers in gesprek over het Groninger thuisgevoel. Dat doet Toornstra behalve met Uffen ook met Fieke Gosselaar, Lilian Zielstra, Herman Sandman, Sanne Meijer en Martin Hillenga.