Twee keer verdwenen plannen voor de kalkoven in Appingedam in een la. Nu wordt-ie toch opgeknapt. Een van de laatste kalkovens in Groningen staat van top tot teen in de steigers

Achterop de Stadswerf in Appingedam staat een grote gemetselde oven. Om de rode bakstenen zijn zwarte netten gespannen, waarschijnlijk om ervoor te zorgen dat er geen stenen uitvallen, en uit sommige kieren en naden pieken groene takken. De wind rukt aan de stalen deuren en de steiger die om het gevaarte is gebouwd, piept en kraakt. De oven is rond 1900 gebouwd en werd daarna zestig jaar lang gebruikt om van schelpen kalk te maken. Daarmee konden huizen worden gemetseld. Handig in een omgeving waar in die tijd volop Groninger bakstenen werden gebakken.

Apetrots staan de vier bestuursleden van de stichting Behoud van Industrieel en Cultureel erfgoed Stad Appingedam (BICSA) voor het bouwwerk. Hans Meijer, Erik Meijer (‘geen familie hoor’), Martinus van Hoorn en Jaap Pilon hebben in 2019 hun stichting opgericht om de verpauperde kalkoven langs het Nieuwe Diep in oude luister herstellen. Ze kochten het in 2020 voor 1 euro van de gemeente Appingedam en hebben sindsdien 305.000 euro bijeen gesprokkeld via fondsen en subsidies om het op te knappen.

Steenfabrieken, een Bronsmotorenfabriek, een strokartonfabriek: Appingedam kent een rijke industriële geschiedenis en daar mag wel een beetje meer aandacht voor komen, vinden de heren van BICSA. De stichting heeft het plan opgevat om de kalkoven een museale functie te geven. Dat doen ze in samenwerking met Museum Stad Appingedam. Zo is het de bedoeling dat in de toekomst de stadsgids langs kan wandelen met toeristen en dat de schipper van Rondvaartboot Damsterveer, die langs de Stadswerf vaart, naar de kalkoven en de geschiedenis kan verwijzen.

Er zijn namelijk niet zoveel kalkovens over. Ja, aan de Rijksweg bij Garmerwolde staan drie naast elkaar. Maar die zijn samengevoegd en omgetoverd tot woning. Nee, geef de BICSA-bestuursleden dan maar deze. Waar niets aan is gedaan, maar waar dus ook niets aan is veranderd. ,,Twee keer eerder waren er plannen voor een opknapbeurt. Twee keer verdwenen ze in een la’’, zegt Pilon. ,,We hebben die ideeën geüpdatet en gaan ze deze keer echt uitvoeren.’’

Voor de winter moet de klus geklaard zijn. Voor het er piekfijn uitziet, moet nog wel wat werk worden verzet. Het metselwerk moet worden hersteld, er groeien planten door de muur, er zitten kapotte stenen tussen en scheuren in. ,,We gaan de netten verwijderen, alles schoonmaken en daarna beginnen de werkzaamheden’’, zegt Hendri Pannenkoek van bouwbedrijf Jurriëns Noord.

In de schoorsteen en in de ramen komt plexiglas. Dat is nodig omdat het anders pikkedonker is aan de binnenkant. Als de kalkoven helemaal af is, hebben de heren van BICSA meer plannen voor het terrein. ,,Er moet net als vroeger een turfschuur bijkomen’’, zegt Van Hoorn. ,,Daar kunnen we dan mensen in ontvangen.’’

Wethouder Pier Prins was bij de onthulling van het bouwbord aanwezig. Hij bedankte de heren namens de gemeente Eemsdelta voor hun inzet en hoopt dat zij ook hun schouders onder andere projecten willen zetten. ,,Ja, hoor’’, antwoordde voorzitter Hans Meijer. ,,Kom maar door met die klussen.’’