Hoe vang je als particulier Oekraïeners op? In Niezijl geven ze het voorbeeld: samen

Tijdens een koffieuurtje in het dorpshuis van Niezijl geeft Renske Veenstra (34) haar smartphone even aan zoon Karst (7). Die rent ermee naar Olha Chechil (8), een van de Oekraïense kinderen in het dorp. Via Google Translate vraagt hij of ze wil spelen en even later rennen ze met Susanna (10), de zus van Karst, de gang van het oude schoolgebouw in.

In de dorpshuiszaal blijven zes andere Oekraïners achter. Ze zijn afgekomen op een koffieuurtje met Klaziena Royenga (70), Jan Smedes (58) en Jurjen Veenstra (52). Zij vertegenwoordigen vandaag de grote groep dorpsgenoten die zich voor de tijdelijke dorpsbewoners inzet.

Royenga kwam op het idee om Oekraïners als groep op te vangen. Zo krijgen vluchtelingen die daar behoefte aan hebben, gemakkelijk onderling contact. Ze vond gastgezinnen voor veertien mensen en haalde andere inwoners over om zich op een of andere manier ook nuttig te maken.

,,Veel mensen willen wel wat doen, maar ze zitten niet allemaal te wachten op mensen in huis. Dat hoeft ook niet. We zitten met 17 bewoners in een appgroep en informeren het hele dorp wat we doen en nodig hebben. Als er een fiets nodig is, gaat de tam-tam en regelen we dat binnen drie kwartier.’’

In een schuur achter een van de woningen aan de Hoofdstraat is zelfs een heuse ‘winkel’ ingericht met eerste levensbehoeften. ,,Zijn er luiers nodig, dan melden we dat en dan is er altijd iemand in het dorp die toch naar de winkel moet en even wat meeneemt’’, zegt Smedes. Aan de Hoofdstraat hangen een paar Oekraïense vlaggen.

Veenstra start vandaag de Nederlandse les. Zo zijn de kinderen Denis Mikaelyan (10), Daria Hryshchuk (9) en Olha alvast een beetje voorbereid op komende dinsdag, als ze voor het eerst in Grootegast naar school gaan. Daar is ook een pool van vrijwillige chauffeurs voor in de maak.

De moeder en grote zus van Daira, Halyna (47) en Oleksandra (23), leren mee, net als de moeders van Olha en Denis: Krystyna (32) en Sofiya (38). Denis’ vader Bahruz (35), die vanwege zijn Azerbaidzjaanse afkomst het land uit mocht, is thuis gebleven met zoontje Absein (1,5). Een ander groter gezin blijft liever op zichzelf en doet niet mee.

,,Dat vinden we natuurlijk ook prima. Niemand is verplicht waar dan ook aan mee te doen’’, zegt Veenstra. Hij is vader van een gastgezin en speelt vooral als tolk, hij spreekt Russisch, een cruciale rol bij de opvang. ,,Al horen we van mensen die geen Russisch spreken dat dat ook prima gaat.’’

Hij is bestuurslid van de nieuwe Stichting Westerkwartier Oekraïne, die de ervaring uit Niezijl op andere dorpen in de gemeente wil overbrengen. ,,Wij houden ons in principe niet bezig met de grote gemeentelijke opvangcentra, maar met de particuliere. We denken dat daar ook nog heel veel van nodig is. Het zou mooi zijn als we die op dezelfde manier kunnen organiseren als in Niezijl: breed gedragen door het hele dorp, los van kerkelijke of andere achtergronden.’’

Klaziena Royenga kwam in contact met de Oekraïense gezinnen via de kerkelijke organisatie Missie 050, een netwerk van 70 kerken dat zich inzet voor Groningen en samenwerkt met noodhulporganisaties. ,,Nadat we plek hadden aangeboden, zijn ze met z’n allen hier naartoe gebracht vanuit een groot Pools opvangcentrum.’’

Families Mikaelyan en Chechil uit Konotop bij Soemy, in het noordoosten van Oekraïne, kenden elkaar al via hun ouders. ,,De stad werd na het begin van de oorlog omsingeld door de Russen en we wisten niet hoe we weg moesten komen. Een vriendin en ex-studiegenote, die inmiddels in de Verenigde Staten woont, heeft daar een kerkelijke organisatie gevraagd om hulp. Die stuurde meteen een busje om ons op te halen, toen de Russen zich opeens terugtrokken. Zo zijn we in Polen terecht gekomen.’’

Halyna, Oleksandra en Daria komen uit de zwaar onder de oorlog lijdende zuidelijke stad Cherson. Ze gebruikten het spaargeld van Oleksandra voor haar bruiloft om te vluchten. ,,Een taxichauffeur heeft ons met gevaar voor eigen leven door de gevarenzone geholpen. Vervolgens zijn we met de bus naar Polen gegaan.’’

Na drie dagen werden ze opgehaald en rechtstreeks naar Niezijl gebracht. Oleksandra, basisschooljuf in Cherson, heeft af en toe contact met haar aanstaande bruidegom, een militair. Hij mag alleen contact opnemen, zelf mag ze hem niet bellen. Ze wil graag les geven op een school voor Oekraïense kinderen. Daar gaat zus Daria straks ook naartoe. Ze krijgt in Niezijl overigens ook nog steeds online les met haar oude, al dan niet gevluchte, klasgenoten.