Forum Groningen worstelt met stroomslurpende roltrap. In Duitsland staan de trappen stil voor het klimaat. Wat doen wij?

,,Karstadt heeft vast de roltrappen naar beneden stilgezet”, reageert Jelle Vanderveen, mede-directeur van het grote Asser warenhuis met honderden meters aan roltrappen. Tuurlijk, erkent Vanderveen, het bespaart de Duitse collega’s ongetwijfeld energie en is goed voor het klimaat. ,,Maar ook een slimme commerciële actie. Op die manier blijven je klanten langer op een etage hangen.”

Bij Karstadt in Bremen staan bij roltrappen borden met de tekst. ‘Deze roltrap is niet defect’. Het warenhuis legt aan hun klanten ook uit waarom het zo’n beetje de helft van haar roltrappen heeft uitgeschakeld. ,,Op deze manier dragen we bij aan de bescherming van het klimaat en besparen we energie.”

Roltrappen zijn enorme stroomslurpers, vooral de oudere types en dan in het bijzonder de elektrische aangedreven trappen die omhoog gaan.

ProRail wil daarom haar roltrappen op treinstations vaker uitzetten om zo energie te besparen. Volgens Prorail zijn de roltrappen verantwoordelijk voor liefst 20 procent van de energiekosten van het bedrijf. ProRail verbruikt per dag evenveel energie als een stad met 160.000 inwoners, dat is het verbruik van plaatsen als Meppel, Hoogeveen, Emmen en Assen bij elkaar.

,,Wij kunnen hier in ons warenhuis in Assen de roltrappen niet zomaar even uitzetten. Als iedereen met de lift of de gewone trap gaat, vind ik het persoonlijk minder veilig voor onze klanten”, zegt Jelle Vanderveen. Volgens hem zijn in het Asser warenhuis de roltrappen ‘goed’ voor 5 procent van het totale energieverbruik. De energierekening bij Vanderveen wordt vooral bepaald door airco’s, koeling (van versproducten) en verlichting.

Vanderveen -een shop-in-shop warenhuis - telt vijf verdiepingen en 17.500 m² verkoopvloeroppervlak. Het is het op een na grootste warenhuis van Nederland, na de Bijenkorf in Amsterdam.

,,We krijgen eigenlijk nooit feedback, klachten of vragen van klanten over de roltrappen of de airco’s”, zegt Jelle Vanderveen. Toch let volgens de directeur het warenhuis - waar zestig zaken onderdak vinden - wel degelijk op het energieverbruik in het immense winkelpand . ,,Dat zijn we wettelijk verplicht, maar het is ook goed voor onszelf, en voor het klimaat”, zegt hij. ,,Vorige week hebben we nog een bespreking gehad hoe wij energie kunnen besparen. Dat zal toch vooral gebeuren via toepassing van LED-verlichting.”

Wie naar het panorama-dak van het Forum in Groningen wil is zo’n 4 minuten onderweg met de roltrap naar boven. ,,We gaan met de trap”, grapt een Forum-bezoeker uit Zeewolde woensdag als hij met zijn gezin het immense gebouw betreedt. Zijn dochter is blij dat dat niet kan. ,,Wel gek dat de roltrappen ook draaien als er bijna niemand op staat”, zegt haar vader.

Een Groninger van middelbare leeftijd zegt eerlijk dat hij nooit stil heeft gestaan bij het energieverbruik van de roltrappen. ,,Kunnen ze het gewicht van mensen die naar beneden gaan niet omzetten in energie?”

Een jong stel uit de Stad zou het wel wat vinden dat er sensoren komen die de roltrap pas in beweging zetten als er mensen opgaan.

En een gepensioneerd stel uit Leiden vindt het vreemd dat je in het Forum ‘alleen maar met de roltrap en de lift omhoog kunt.’ ,,Is er geen trappenhuis?”

Dat laatste is er wel. Sterker nog, vier in elke hoek van het gebouw. Maar die worden alleen gebruikt in geval van nood, om zo snel mogelijk naar beneden te kunnen.

Forum Groningen worstelt zelf ook met de energieverslindende roltrappen. ,,Los van de veranderende publieke opinie over energiegebruik, met de eigenaar van het gebouw, de gemeente, beraden we ons op besparende mogelijkheden binnen het tien verdiepingen tellende gebouw”, zegt Pernille Claessen van Forum.

Ze voegt er aan toe: ,,Je bouwt niet zo maar een fysieke trap in het Forum. De tocht met de roltrap maakt deel uit van de architectonische ervaring van ons gebouw.”

Bij het Forum realiseren ze zich terdege dat de roltrappen en ook de liften, beide grootverbruikers van stroom zijn. ,,Toen het gebouw is ontworpen, was er helemaal nog geen energiecrisis en hoge prijzen”, zegt Claessen. ,,Maar anders dan mensen dus denken, de roltrappen zijn wél voorzien van sensoren - alleen als er publiek is gaan ze aan. Op dit moment woensdag, zijn er 1200 mensen in gebouw. Dan staat er altijd wel iemand op de roltrap en dan doet die het dus. De meeste mensen willen toch naar het dakterras. En we weten ook: als de roltrappen uit staan, pakken bezoekers de lift. Lastige kwestie dus.”