Financiële onzekerheid knaagt aan Groningen. Gemeente stevent af op grote tekorten. 'We gaan hier geen nieuwe dingen meer doen'

Onlangs werd bekend dat de komst van een nieuwe ijsbaan en -hal bij Kardinge en een nieuwe muziektempel in het Stationsgebied ter discussie staan. Het zijn twee van de 28 grote projecten die hoog op de verlanglijst staan, maar nog eens kritisch onder de loep worden genomen.

De ronkende woningbouw- en verkeersplannen van het linkse bestuur (GroenLinks, PvdA, Partij voor de Dieren, SP en ChristenUnie) verraden veel ambitie. Zeker als het om verduurzaming en vergroening van de stad gaat. Denk aan duizenden nieuwe huizen met nul op de meter en het autoluw maken van bestaande en nieuwe wijken. Daar waar de stad dichtslibt moet ingegrepen worden in het wegennet.

De miljoenen om hier langjarig mee aan de slag te gaan, liggen echter niet voor het oprapen. Bij de presentatie van de nieuwe gemeentebegroting 2024 gaf wethouder Mirjam Wijnja (Financiën, GroenLinks) aan dat het huishoudboekje voor volgend jaar op orde is. Maar boven de markt hangt een financiële ramp. Het Rijk wil over drie jaar de gemeenten in Nederland drie miljard euro minder uitkeren. Voor Groningen betekent dit vanaf dat moment een jaarlijks tekort van enkele tientallen miljoenen per jaar.

,,We blijven strijden om deze korting van tafel te krijgen’’, zegt Wijnja. ,,Ik heb goede hoop dat dit lukt. Maar liefst 70 procent van de gemeenten zit vanaf 2026 met ongedekte meerjarenbegrotingen. Dat is nog nooit in Nederland gebeurd.’’

Met een begroting van 1,3 miljard euro ziet de gemeente in 2024 nog wel mogelijkheden om volle bak te werken aan 1400 nieuwbouwwoningen, meer sociale huurwoningen, uitbreiding van het leidingennet van Warmtestad en extra te investeren in opbouwwerkers, armoedebestrijding en schuldenaanpak.

Daarna stapelen de financiële problemen. De gemeente worstelt niet alleen met onzekere bijdragen van het Rijk, maar ook met verminderde uitvoeringskracht in eigen huis. De komende jaren is er een grote uitstroom van ambtenaren die met pensioen gaan. Verder moet de gemeente rekening houden met hoge prijsstijgingen, hoge loonkosten, stijgende rente en een onzekere uitkomst van de verkiezingen. Onduidelijk is welke partijen in Nederland de scepter zwaaien en of zij de financiële situatie van de gemeenten dragelijker willen maken.

Ondertussen staan op de Groningse prioriteitenlijst nieuwe sportvoorzieningen, -verbeterde onderwijshuis, wijkvernieuwing en creatieve broedplaatsen voor ondernemers. De gemeente wil tempo maken met bouwprojecten in Stadshavens, Meerstad, Suikerzijde en Oosterhamrikzone. Deze week deelde het college mee dat door prijsstijgingen de ontwikkeling van nieuwe woongebieden vele miljoenen extra gaat kosten.

Volgens wethouder Wijnja moet haar gemeente steviger op Haagse deuren kloppen om in aanmerking te komen voor subsidies. ,,We moeten meer geld buiten de tent gaan halen. Bij het binnen roeien van externe financiering gaat er hier iets mis.’’ Als voorbeeld noemt Wijnja rijksbijdragen voor klimaatmaatregelen in stedelijk gebied. ,,We hebben een vaste lobbyist in Den Haag aangesteld. In Brussel trekken we op met de Scandinavische landen en de Duitse Hanzesteden Bremen en Hamburg. Bij de Europese Unie ligt veel geld voor gezamenlijke programma’s.’’

Ondanks naderend financieel zwaar weer wil Wijnja niet nu al grote projecten in de gemeente schrappen. ,,Als het om die enorme korting van het Rijk gaat, is de strijd nog niet gestreden. Ik hou er wel van om er zelf met gestrekt been in te gaan. Toch is het beter om gezamenlijk het gevecht aan te gaan.’’ De wethouder vindt dat de raad de grote plannen moet uitvoeren die in gang zijn gezet. ,,Daar hebben we onze handen vol aan. We gaan hier geen nieuwe dingen meer doen.’’