Treinreizigers in de avondspits. Foto: Ramon van Flymen
Opkomen voor de regio is natuurlijk mooi. Maar een beetje geografische kennis kan geen kwaad. De noordelijke bestuurders en lobbyisten zitten dan ook wat ongemakkelijk op hun stoel te draaien bij het pleidooi van CDA’er Harmen Krul voor extra Intercity’s van Assen naar Leeuwarden.
Hij bedoelt natuurlijk Zwolle-Groningen, vergoelijken de Drentse provinciebestuurder Henk Jumelet en zijn Groningse collega Johan Hamster. Samen met de Meppelse wethouder Klaas de Vries, de Friese gedeputeerde Matthijs de Vries en een gevolg van beleidsambtenaren en lobbyisten zitten ze op de publieke tribune tijdens het kamerdebat over de NS.
Groningen, Drenthe en Fryslân krijgen niets voor niets
Duurbetaalde bestuurders en ambtenaren die naar Den Haag afreizen, om vierenhalf uur stil te luisteren naar een debat. Het hoort erbij want Groningen, Drenthe en Fryslân krijgen niets voor niets. Het gaat over de concessie voor de NS van 2025 tot 2035. Een contract dat nog snel even voor eind december rond moet, dus er moeten nú zaken gedaan.
Voor de landelijke media is vooral de spitsheffing interessant, het plan van NS-directeur Wouter Koolmees om de treinkaartjes in de spits duurder te maken. De Tweede Kamer voelt daar niets voor, is al meteen duidelijk.
Maar het is ook zaak de NS te vriend te houden. Nederland kiest ervoor langs de randjes van de Europese marktwerkingsregels te scheren, want die hele marktwerking op het spoor is nogal potsierlijk geworden. Arriva en de andere kleine spoorbedrijven zijn eigendom van de Duitse, Franse en Italiaanse staatstreinbedrijven. Wil Nederland nog enige zeggenschap op het spoor houden, moet het zijn eigen staatsbedrijf NS in de benen houden.
Noordelijke spoorlijnen ten grave
Maar die NS heeft al tientallen jaren schijt aan Noord-Nederland. In het Utrechtse hoofdkantoor van de Nederlandse Spoorwegen hadden ze vijfentwintig jaar geleden alle noordelijke spoorlijnen al ten grave gedragen.
Het was alleen dankzij die marktwerking en de provincies die er eigen geld in staken, dat de spoorlijnen nog bestaan. De NS bleef rijden op de grote lijnen, Zwolle-Groningen en Zwolle-Leeuwarden. Vooral op de lijn naar Groningen valt nog wat te verdienen. Zoveel te verdienen zelfs dat er wat Groningen en Drenthe betreft nodig extra treinen over moeten.
De Lelylijn en Nedersaksenlijn zijn weliswaar prachtige plannen om het Noorden beter bereikbaar te maken. Maar het blijft spannend of ze echt wel doorgaan en een jaar of tien zal het toch zeker wel duren. Dan is het in ieder geval zaak nu, tot 2035, extra treinen op de drukke lijn naar Zwolle te krijgen. Alleen hopen dat Arriva het nu oplost, zit er niet in omdat de rest af wil van de marktwerking. En sneltreinen die allemaal stoppen in Zwolle is ook niet handig.
Er moet geld bij
De Tweede Kamer wil wel helpen. Zelfs VVD’er Fahid Minhas komt de noordelijke bestuurders een handje schudden. Maar Koolmees en staatssecretaris Vivianne Heijnen blijven zuinig kijken. Arriva mag aanbieden de lijnen gratis te gaan rijden, volgens NS moet er geld bij, zeker 13 miljoen per jaar.
De 29-jarige CDA’er Krul doet beledigd. Het gaat niet eens om éxtra treinen, het gaat om het behouden wat het Noorden hééft, zegt hij op hoge toon.
Dat klopt alleen niet helemaal. De hoop is wel degelijk op extra treinen. Best ongemakkelijk als iemand die voor je opkomt niet goed op de hoogte is.
Arend van Wijngaarden is parlementair verslaggever van Dagblad van het Noorden
