Spreidingswet in de Eerste Kamer: achterban OPNL is verdeeld, stem van senator Auke van der Goot uit Groningen kan beslissend zijn

Staatssecretaris Eric van den Burg (VVD, asiel) heeft ,,goede hoop’’ dat OPNL, eenmansfractie in de Eerste Kamer, vóór zijn spreidingswet stemt, die bepaalt dat asielzoekers over heel het land worden verdeeld, zei hij vrijdagmiddag enthousiast tegen de media. Van der Burg heeft in de verdeelde Eerste Kamer de stem van Auke van der Goot nodig om de wet over de streep te trekken.

Wat Auke van der Goot als senator namens OPNL gaat stemmen, wil hij al een week niet zeggen. Van der Goot wacht het debat van maandag en dinsdag af, daarna bepaalt hij zijn stem, gaf hij aan. De stemming is volgende week dinsdag.

Van der Groot vertegenwoordigt in de Eerste Kamer onder andere FNP, Provinciaal Belang Fryslân, Groninger Belang en Sterk Lokaal Drenthe. Ook vertegenwoordigt hij regionale en lokale partijen uit Zeeland, Limburg, Noord-Brabant en Flevoland. Binnen de achterban is de steun verdeeld.

Sandra de Jong van Provinciaal Belang Fryslân, met één zetel in de Friese Staten, is ,,niet voor de spreidingswet’’. Ze is tegen het dwangelement in het voorstel. ,,Wij denken dat er betere voorstellen zijn dan dit. Wij hadden liever gezien dat de spreidingswet de Tweede Kamer niet gehaald had.’’

De Jong is steunfractielid van OPNL. Ze zegt dat er in de afgelopen weken ,,drie, vier keer stevig is gediscussieerd’’ met alle aangesloten partijen en senator Auke van der Groot. Afgelopen zaterdag voor de laatste keer. ,,En ja, we zijn verdeeld. We hebben goede interne discussies gevoerd en nu is het aan Auke. Ik weet ook niet wat hij gaat doen. Hij zit er zonder last en ruggespraak, en zo hoort het.’’

De Jong hoorde staatssecretaris Van der Burg vrijdag na de ministerraad zeggen ervan uit te gaan dat OPNL voor zijn wet is. Ze noemt die conclusie ,,voorbarig’’. Er werd zaterdag immers nog gediscussieerd.

De FNP is voor de spreidingswet, zegt fractievoorzitter Gerben van der Mei van de Statenfractie. ,,Wij vinden het een kwestie van solidariteit. Als die niet spontaan komt, moet die maar afgedwongen worden.”

Van der Goot zit er zonder last, zegt Van der Mei, ,maar er is uiteraard wel overleg geweest’’. Wat het standpunt wordt? Van der Mei weet het wel, maar zegt het niet. ,,Dat is aan Van der Goot.’’ De senator van OPNL komt maandagmiddag of maandagavond aan het woord.

Alfred Schoenmaker van Sterk Lokaal Drenthe is voorstander van de spreidingswet. ,,Daar hebben we nooit een geheim van gemaakt. We vinden dat asielzoekers eerlijker verdeeld moeten worden over Nederland. We zijn er heel helder in dat Drenthe, Groningen, Fryslân en Flevoland in onze ogen meer doen dan de rest van Nederland en dat dat anders moet. We hebben dat in OPNL-verband ook laten weten. Maar Auke van der Goot is natuurlijk uiteindelijk vrij om zelf zijn standpunt te bepalen na het debat in de Eerste Kamer.’‘

In Groningen ligt het ingewikkeld. Groninger Belang is geworteld in Veendam en is daar tegen extra asielopvang. Het college van GS van Groningen heeft zich voor de spreidingswet uitgesproken en Groninger Belang heeft een gedeputeerde, Bram Schmaal.

De BBB is binnen GS Groningen een grote machtsfactor. De BBB heeft ook een motie in de Groningen Staten aangenomen gekregen die zich uitspreekt aan gemeenten/provincies in het land om ‘verantwoordelijkheid te nemen’, maar daarin wordt niet expliciet over de spreidingswet gesproken.

Zoals de kaarten nu zijn geschud, stemmen 36 van de 75 senatoren voor de wet. Dat is te weinig voor een meerderheid. Daarom kijkt de maker van de wet, Eric van der Burg, naar twee eenpitters, OPNL en 50Plus. Zij kunnen de wet dus aan een meerderheid helpen - of niet.

Ook zijn de ogen gericht op BBB en VVD. De VVD in de Tweede Kamer is tegen, terwijl Van der Burg als VVD-bewindspersoon de maker van de wet is. Fractievoorzitter Dilan Yesilgöz van de VVD wilde in december de Eerste Kamer nog verleiden de wet niet te behandelen. Haar motie zorgde voor onrust in de Tweede Kamer en het kabinet, waar Yesilgöz ook deel van uitmaakt. Uiteindelijk zwakte ze haar voorstel af tot een oproep.

BBB-voorvrouw Caroline van der Plas is tegen de spreidingswet. In de Tweede Kamer had ze maar één stem, haar BBB is nu in de Eerste Kamer de grootste met 16 zetels. Volgens de Eerste Kamerfractie van BBB is de spreidingswet overbodig als de 16.000 statushouders die nu noodgedwongen in een azc verblijven, in een tussenvoorziening of in een woning worden gehuisvest. Niet asielzoekers, maar statushouders zijn volgens senator Arie Griffioen (BBB) de kern van het probleem van de opvangcrisis in Nederland.