De luchthavens zijn weer net zo druk als voor de coronapandemie. Foto: ANP/ Evert Elzinga
De Nederlandse quarantaineregels zijn lang niet zo streng als in andere landen, daar worden draconische maatregelen niet geschuwd, al is de controle daar ook lang niet altijd 100 procent.
Strengste koploper is Israël. Voor buitenlanders is de grens gesloten, maar wie als Israëli terugkeert na een bezoek aan Zuid-Afrika (of andere landen ten zuiden van de Sahara) moet linea recta naar een speciaal, zwaarbewaakt hotel om het resultaat van een PCR-test af te wachten. Blijkt iemand besmet met de nieuwe omikronvariant, dan wordt zijn of haar telefoon getraceerd door de veiligheidsdienst Shin Bet.
Een omstreden en zelfs illegale stap, maar die de regering toch voor een korte termijn heeft genomen om de gevaren in te dammen. De veiligheidsdienst mag officieel de eigen burgers niet volgen, al heeft de Shin Bet dat in het begin van de pandemie ook gedaan. Toen kwam er speciale noodwetgeving, die nu waarschijnlijk ook wordt opgesteld.
Komen Israëli’s momenteel terug uit een land dat niet in de rode categorie valt, dan moeten zij minimaal drie dagen in quarantaine. Pakt zowel de test bij aankomst als op dag drie negatief uit, dan mogen de gevaccineerden weer naar buiten. De ongevaccineerden dienen minimaal een week thuis te blijven.
Dat wordt deels gecontroleerd door agenten die langs de quarantaine-adressen, die passagiers al moesten opgeven voordat zij in het vliegtuig naar Israël stapten, rijden. Ook sturen zij sms’je met een link waarop de persoon in kwestie snel moet drukken om zijn locatie door te geven. Is men niet op het opgegeven quarantaine-adres dan dreigt een hoge boete.
Ook in het Verenigd Koninkrijk moet iedereen die besmet is met het coronavirus verplicht thuis in quarantaine verblijven voor tenminste tien dagen. De regels voor huisgenoten zijn dit voorjaar versoepeld. Als men een zelftest deed, met negatief resultaat, kon men gewoon naar werk of school gaan.
Met de uitbraak van de nieuwe omikronvariant zijn de regels weer aangescherpt. Zelftesten is niet meer aan de orde. Als men in aanraking is geweest met iemand die positief getest heeft, is quarantaine noodzakelijk.
Het wordt niet erg duchtig gecontroleerd. De dochter van kennissen testte afgelopen week positief. Er werden alleen enkele smsjes gestuurd om vooral thuis te blijven. Niemand belde, of kwam langs de deur.
Het grote verschil is met reizen vanuit het buitenland. Sinds afgelopen weekeinde zijn duurdere PCR-testen, twee dagen na terugkomst, weer verplicht. Pas als het resultaat van die test negatief is mogen de van een vakantie terugkerende Britten weer naar buiten. De regels voor landen als Zuid-Afrika en een tiental andere Afrikaanse landen zijn aangescherpt. Reizigers die uit deze ’rode’ landen komen, moeten verplicht tien dagen in een door de Britse overheid aangewezen quarantaine hotel verblijven. De kosten, tweeduizend pond per persoon, zijn voor de rekening van de reiziger. De controle is streng. Onder toeziend oog van camera’s kan gedurende een half uur buiten worden gewandeld.
In Spanje is er wat meer controle op thuisquarantaine dan in Nederland. Als je in Catalonië bijvoorbeeld positief test, kun je telefoontjes op je thuisnummer verwachten van een iemand van de CatSalut, het gezondheidsdepartement die (ook) een zelfde functie heeft als de GGD in Nederland.
Als je niet thuis bent, kán er een politieagent aan de deur verschijnen die je controleert. Als je de quarantaine breekt, kun je een boete krijgen, die per regio verschillend is.
Op de Balearen is die boete bijvoorbeeld minimaal 5000 euro als je zelf positief hebt getest en toch bijeenkomt met andere mensen - of dat nou in een privé- of publieke ruimte is, in Andalusië is dat 3000 euro. Voor mensen die quarantaine moeten houden omdat ze in contact waren met een positief persoon is die boete op de Balearen minimaal 2000 euro.
De dreiging van boetes en de hoogte daarvan (uiteindelijk zou je 60.000 euro boete kunnen krijgen als je een quarantaine verbreekt) zorgen er wel voor dat Spanjaarden quarantaine in de regel serieuzer nemen dan Nederlanders – net als het feit dat Spanjaarden veel minder de neiging tot rebelleren hebben tegen coronaregels dan Nederlanders.
Tijdens grote corona-uitbraken op de Balearen werden ook toeristen in bewaakte coronahotels geplaatst waar het niet makkelijk ’ontsnappen’ is.
Dat er in Italië controle bestaat op mensen die in quarantaine moeten weten sommige Nederlandse toeristen maar al te goed. Bijvoorbeeld de toeristen die vorige maand op vakantie naar Sardinië gingen. In Oristano was toen een „quarantaine-hotel” waar de toeristen die besmet waren met het coronavirus moesten blijven. Alleen degenen die negatief werden getest konden gaan, zodat de gezinnen van elkaar werden gescheiden. Dit leidde tot woede onder de Nederlandse toeristen aldaar, die het „quarantaine-hotel” een gevangenis noemden.
Er zijn ook regelmatig hele klassen in Italië die in quarantaine moeten omdat er een geval is geweest van een leerling die besmet bleek. Dit komt vaak voor in het hele land. Maar er komen veranderingen in. De regels veranderen vaak. Als er één leerling besmet is, moet iedereen direct een test doen. Als ze negatief zijn kunnen deze leerlingen voortaan wel naar school blijven gaan, is het nieuwe voorstel. Als er twee leerlingen zijn besmet gaan alleen de leerlingen die gevaccineerd zijn naar school.
Voor de rest zijn de controles van het respecteren van de quarantaine niet altijd even sterk. Het komt echter wel voor dat er aangifte wordt gedaan tegen iemand die niet aan die plicht voldoet.
België kent net als Nederland een quarantaineplicht. Wie nu uit de zuidelijke Afrikaanse landen met een ’heel hoog risico’ komt moet een zogeheten Passagier Lokalisatie Formulier bij zich hebben en verplicht tien dagen in quarantaine.
Het is een plicht, maar al bij de invoering hebben Vlaamse media genoteerd dat zelfs de federale regering beseft dat controle in de praktijk bijzonder moeilijk en zelfs onmogelijk zal zijn. Die vrees lijkt niet onterecht. België is met veel regeringen een complex land. De juridische regeling rond de quarantaineplicht ligt bij de deelstaten en gaan dus voor een gedeelte over de invulling. De Vlaamse regering heeft de mogelijkheid tot ingrijpen neergelegd bij de lokale besturen. Gemeenten hebben toegang tot het register van mensen met een quarantaineplicht en kunnen zelf besluiten om een ambtenaar of politieagent naar iemand te sturen voor controle. De GGD kan informatie gebruiken om iemand te helpen bij praktische hulp bij quarantaine.
Eerder dit jaar was de oproep van de Vlaamse regering om ’proportioneel’ om te gaan met de controles. „De voorkeur gaat nog altijd naar ondersteuning en sensibilisering. Harde handhaving mag pas de laatste stap zijn”, zo klonk het in een verklaring. Het Vlaams agentschap Zorg en Gezondheid was niet bereikbaar voor commentaar over de aanpak rond reizigers uit de zuidelijke Afrikaanse landen.
De regels voor quarantaine worden in Duitsland strenger gehandhaafd dan in Nederland. Met een ’oh, sorry, ik wist het niet’ kom je er niet mee weg. Overtreding van de regels kan leiden tot vijf jaar cel.
Wie volgens de Duitse regering in een hoog risicogebied of gebied met virusvarianten met veel corona-besmettingen was en geen bewijs van prik of genezing heeft, die moet met negatieve test toch in quarantaine. De isolatie thuis of in hotel duurt zeker tien dagen, of kan na vijf dagen met negatieve test gestopt worden. In de tussentijd mag je het huis niet verlaten, de lokale GGD noteert je telefoonnummer en doet steekproeven. De GGD kan verder aan de hand van je Covid-app per bluetooth zien of je de regels overtreedt.
Zelfs een gedwongen quarantaine is mogelijk. Die hangt af van de lokale GGD en de desbetreffende deelstaat. Bij overtreding dreigt een boete of gevangenisstraf tot twee jaar. Wie de regels overtreedt en anderen ziek maakt riskeert vijf jaar cel.
