Kabinet: hoge gasprijs geen reden om meer uit Groningen te halen ANP
De Europese Unie worstelt met het zoeken naar een antwoord op de torenhoge energieprijzen. Vooral Zuid-Europa ziet het als een ’Europees probleem’ waar een ’Europese oplossing’ voor moet komen. Het Europarlement wijst vooral met de vinger richting Rusland.
Daar gaat de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, nu een beetje in mee door de rol van Rusland te onderzoeken. De verantwoordelijke eurocommissarissen temperen wel de verwachtingen richting de grootste aardgasleverancier: „Onze eerste inschatting is dat Rusland zich aan zijn langetermijncontracten houdt.”
Verdedigingslinie
Dat is tevens de verdedigingslinie van het Kremlin. „Rusland is altijd een betrouwbare gasleverancier geweest aan zijn klanten wereldwijd”, herhaalde de Russische president Poetin woensdag weer eens. „Wij voldoen altijd volledig aan onze contractuele verplichtingen.”
Volgens Moskou heeft Europa de huidige gascrisis aan zichzelf te wijten. Poetin somde in een vergadering met ministers en energiebonzen de oorzaken op – vrije marktpraatjes, economisch herstel en de zucht naar groene energie – waar Rusland geen schuld aan heeft.
Maar die economische verklaringen van het Kremlin slikt Rem Korteweg van Instituut Clingendael niet bepaald: „Het komt Rusland nu wel erg goed uit dat er krapte op de Europese gasmarkt is ontstaan.”
Prijspaniek
Korteweg zag eerder hoe Gazprom en Rusland andere argumenten naar voren schoven om politieke doeleinden te bereiken. Bijvoorbeeld in Oekraïne, waar gasprijzen als drukmiddel op Kiev werden gebruikt. „Er is een Gazprom werkelijkheid en er is een politieke werkelijkheid”, zegt de onderzoeker. „Dat toeval komt wel heel goed uit en dat hebben we wel vaker gezien.”
Rusland hoopt dat Europa uit prijspaniek toegeeft aan deals waar het nog jaren aan vast zit. Door bij de certificering Nord Stream 2 concurrentieregels terzijde te leggen waardoor andere gasleveranciers op de nieuwe pijpleiding zouden moeten worden toegelaten. En door toch maar te kiezen voor zekerheid op de lange termijn.
De hete aardappel ligt op tafel: moeten we het Groninger gasveld wel sluiten? Foto AFP
Weinigen betwijfelen namelijk dat Rusland aan zijn verplichtingen in langetermijncontracten voldoet. Maar in andere jaargangen was Rusland niet te min om daarbovenop op de handelsbeurs bij te springen door extra gas te verkopen. Maar nu de nood het hoogst is, houdt het Kremlin daar de voet op de rem.
Viktor Orbán, een bewonderaar van ’sterke mannen’ als Poetin, gaf alvast het goede voorbeeld. Vorige week tekende hij een vijftienjarig contract voor leveringen via de Turkish Stream, een hele omweg naar de westerbuur van Oekraïne. Voorheen ontving Hongarije gas via Oekraïense pijpleidingen; Kiev reageerde dan ook woest. Deze onderhandelingen liepen al voor de huidige gascrisis.
’Wilde plannen’
Vooralsnog is het rond deze ontwikkelingen stil in Brussel. Voor oplossingen kijken lidstaten verschillende richtingen uit, maar Rusland en Nord Stream 2 worden in de discussie vermeden. Zuid-Europa heeft voorstellen gedaan om snel in te grijpen, terwijl Noordwest-Europa meer op de lijn zit van nationale maatregelen.
Komende week lanceert de Commissie, met enige vertraging, een ’gereedschapskist’ met middelen die lidstaten kunnen inzetten om de pijn te verzachten. De Telegraaf heeft conceptteksten in handen en daaruit blijkt dat het vooral gaat om tips voor lidstaten. Bijvoorbeeld het instellen van belastingverlagingen. Verder worden landen aangespoord om haast te maken met nieuwe windmolenparken.
De Commissie zelf wil onderzoek doen naar strategische gasvoorraden. Frankrijk en Italië hebben daar deze week een punt van gemaakt.
