Op 17 november is Nederland na stevige kritiek bijna drie weken eerder dan gepland begonnen met de boostercampagne voor 80-plussers, in de hoop de coronagolf onder de duim te krijgen. Hoe staat het daar nu mee?
Het is inmiddels ruim tien dagen geleden dat Nederland is gestart met het aanbieden van de ’oppepprik’ aan de groep 80-plussers. Tot en met 25 november hebben 43.000 van hen de prik bij de GGD gehaald. Ook hadden tot afgelopen weekend meer dan honderdduizend 80-plussers inmiddels een afspraak gepland.
Dat komt boven op de ruim 100.000 mensen met een ernstig gecompromitteerd immuunsysteem die intussen al de derde prik hebben gehad. Die worden sinds oktober uitgenodigd door hun medisch specialist.
Op dit moment kan iedereen geboren in of voor 1939 een afspraak maken. Daarvoor hoef je niet de uitnodigingsbrief van het RIVM af te wachten. Zo’n 400.000 ouderen hebben de brief al gekregen en bij de rest valt die binnenkort op de mat.
„Ik ben blij dat er in Nederland inmiddels geboosterd wordt”, stelt Ernst Kuipers, voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg maandagmiddag nadat hij bekend had gemaakt dat het aantal coronapatiënten in de ziekenhuizen vorige week wederom fors is gestegen.
Het belang van een boosterprik om de afweer tegen het virus op peil te houden wordt ook nog eens benadrukt door hoogleraar ouderengeneeskunde Cees Hertogh. Van de gevaccineerde verpleeghuisbewoners die de afgelopen maanden toch het coronavirus opliepen, is een op de vijf overleden, berekende Hertogh. Dat maakt de kans op overlijden weer net zo hoog als vorig najaar, nog vóór de vaccinaties.
„We weten van het begin af aan dat vaccins niet 100 procent effectief zijn”, stelt de hoogleraar, die ook lid is van het Outbreak Management Team (OMT). „Bij verpleeghuisbewoners zou de effectiviteit nog iets lager kunnen zijn, doordat een deel van hen een verminderd werkend immuunsysteem heeft. En we weten dat de antistoffen na verloop van tijd afnemen.”
Circa vijfhonderd van de achthonderd zorginstellingen in Nederland met een eigen medische dienst hebben in totaal 240.000 vaccins besteld. Zij hebben samen 155.000 bewoners. Het personeel van deze instellingen wordt vaak ook door de instelling geprikt. Ook in deze locaties is inmiddels begonnen met het zetten van de eerste boostervaccinaties en daarmee wordt de komende weken doorgegaan.
Bewoners uit zorginstellingen zonder medische dienst kunnen veelal vanaf deze week bij de GGD terecht. Eerder zouden zij pas in januari 2022 aan de beurt zijn. Dit geldt ook voor de vaccinatie van niet-mobiele thuiswonende ouderen. De huisarts selecteert en meldt de persoon aan bij de GGD. Ook zijn er huisartsen die meehelpen door zelf aan huis te vaccineren.
In de ideale situatie waren de verpleeghuizen in september begonnen met het toedienen van de boosters. Dat was zes maanden na vaccinatie, volgens het Europees gezondheidsinstituut ECDC het optimale moment.
Ook de ziekenhuizen hebben vorige week massaal vaccins besteld voor vaccinatie van 300.000 zorgmedewerkers. Vanaf maandag 6 december zijn dertig ziekenhuizen ingericht om circa 42.000 huisartsen en ambulancemedewerkers te vaccineren.
Demissionair coronaminister Hugo de Jonge belooft in een Kamerbrief ’maximaal in te zetten’ op het verder vergroten van de prikcapaciteit. „Zodat we voor het einde van het jaar aan zoveel mogelijk zestigplussers, van oud naar jong, een boostervaccinatie kunnen aanbieden.”
Daarvoor wordt momenteel een plan uitgewerkt, dat naar alle waarschijnlijkheid eind deze week klaar is. In dat plan zal een beroep worden gedaan op onder anderen studenten en gepensioneerde artsen om bij te dragen aan de verdere opschaling. Ook is de hulp van defensie ingeschakeld. Zij biedt de komende tijd 1500 mensen aan ter ondersteuning op het gebied van testen en vaccineren.
Dat een aanvullende prik nodig is om kwetsbare mensen goed beschermd te houden, concludeerde Nederland maanden later dan landen als Israël en het Verenigd Koninkrijk. Hertogh zegt dat uit het werkveld niet eerder signalen kwamen dat besmettingen vaker fataal aflopen. Dat is pas recent het geval. Aan de andere kant kwamen wel diverse buitenlandse onderzoeken tot de conclusie dat een boosterprik gewenst is. „Maar het is altijd wijsheid achteraf.”
