Marcel Visser in een van de vaccinatielocaties in Groningen. Foto: Harry Tielman
De tien miljoenste prik is deze week in zicht, maar door nieuwe hobbels op de weg dreigt het scenario ’met vallen en opstaan’ weer uit de kast te komen.
Het moment waarop iedere Nederlander die dat wil minimaal een eerste prik gekregen heeft, is vertraagd, terwijl wondermiddel Janssen na het laatste advies min of meer van de lijst is afgevoerd. Dat lijkt slecht nieuws, maar volgens vaccinoloog Ben van der Zeijst kan dat ook heel anders uitpakken.
Volgens het coronadashboard hebben we het streefaantal prikken van ruim een miljoen in de week van 24 tot en met 30 mei niet gehaald. Er werden toen slechts 900.000 vaccinaties gezet.
Het ministerie van Volksgezondheid stelt echter dat deze cijfers vertekend zijn. Zo zijn de prikken met Janssen van 28 tot en met 30 mei niet meegeteld, vanwege een storing in de registratie bij de GGD. Daardoor werden er 80.000 vaccinaties minder vermeld. Die zijn pas op 2 juni meegerekend, waardoor er die dag plots meer dan 250.000 prikken bij kwamen.
’Model zat er naast’
Los daarvan zijn er evengoed zo’n 30.000 prikken minder gezet dan gepland. „Daar hebben we geen duidelijke verklaring voor”, zegt een woordvoerster. „Het model zat er iets naast. Dat kan bij wijze van spreken al komen doordat er net een vrachtwagen minder met vaccins naar de locaties uitrijdt dan verwacht.”
Komende week moeten er 1,04 miljoen prikken worden gezet. Met ruim 168.000 gemelde vaccinaties op de afgelopen dag liggen we daarvoor op schema.
We blijven in de middenmoot
In Europa blijven we op de vaccinatieranglijst in de middenmoot hangen. We slagen er maar niet in om de top-10 te bereiken. Qua percentage toegediende doses naar rato van het totale inwonertal komen we inmiddels op 56,8 uit. Daarmee zit ons land wel Luxemburg (56,9) en Portugal (57,8) op de hielen.
Evengoed kende de afgelopen week een tegenvaller. Door een verminderde levering van Janssen rekent demissionair coronaminister De Jonge er niet langer op dat iedereen die dat wil begin juli een eerste prik heeft gekregen. Dat moment zal naar verwachting pas half juli zijn. Om het genoemde getal van 17 miljoen te bereiken, moeten er in de komende anderhalve maand per week gemiddeld zo’n 1,2 miljoen prikken gezet worden. In de week van 6 tot 13 juni zullen we daar waarschijnlijk voor het eerst boven komen, met een gepland aantal van 1,4 miljoen.
Janssen-vaccin staat buitenspel
Daarbij zal Janssen nauwelijks meer ingezet gaan worden, zo werd woensdag bekend. De Jonge heeft het advies van de Gezondheidsraad overgenomen dat de groepen die nu nog hun prik moeten plannen het beste Pfizer of Moderna kunnen krijgen. Belangrijkste reden is de ’nut-risico-afweging’.
Bij Janssen bestaat namelijk een zeer zeldzame bijwerking van ernstige trombose in combinatie met bloedingen die vooral bij jongere mensen kan optreden. Tegelijkertijd lopen jongere mensen minder risico ernstig ziek te worden door corona.
Wel wil De Jonge regelen dat mensen ervoor kunnen kiezen toch Janssen te nemen, maar dat duurt naar verwachting nog enkele weken.
Paar dagen vertraging
De beslissing levert waarschijnlijk hooguit een paar dagen vertraging op, verwacht de ministeriewoordvoerster. Wie nog een afspraak met Janssen heeft staan, kan gewoon dat middel krijgen, of kan ervoor kiezen een nieuwe afspraak voor Pfizer of Moderna te maken.
Het risico bestaat dat het vertrouwen in vaccins door dit soort berichten daalt, stelt vaccinoloog Ben van der Zeijst. „Hierdoor zal toch weer aan de koffietafel besproken worden dat niet alle vaccins even goed zijn. Dat is tijdens het gedoe met AstraZeneca, toen dat middel niet langer voor zestigminners werd toegestaan, natuurlijk eveneens gebeurd. Maar het zou ook goed kunnen uitpakken voor de bereidheid: de meeste mensen hadden al een voorkeur voor Pfizer vanwege de hogere effectiviteit en dat middel krijgen ze nu hoogstwaarschijnlijk.”
MRNA-vaccin
De GGD signaleert dat van de 140.000 afspraken die er nog met Janssen open stonden na woensdag, er 13.000 zijn omgezet naar een mRNA-vaccin. „Dat is zo’n negen procent”, vertelt Suzan Demirhan van GGD GHOR Nederland. „En dat valt ons mee.”
Daarnaast adviseerde het OMT deze week aan het kabinet dat ook mensen die langer dan een half jaar geleden corona hebben gehad nog maar 1 prik van Pfizer of Moderna hoeven te krijgen. Tot dusverre gold dat enkel voor de groep die minder dan zes maanden geleden besmet was geraakt. Het maakt daarbij niet uit hoe ziek je van de besmetting bent geworden. Het advies geldt niet voor mensen met een verzwakt immuunsysteem.
De Jonge staat positief tegenover het advies, meldt zijn woordvoerster, en gaat nu kijken naar de uitvoerbaarheid ervan. Hoe lang dat duurt, is nog onbekend. Mocht hij het advies daadwerkelijk overnemen dan kan het vaccinatietempo mogelijk sneller omhoog.
Inmiddels kunnen steeds meer leeftijdscategorieën een prik halen. Mensen die geboren zijn in 1982 kunnen nu een afspraak maken. Binnen het huidige schema op rijksoverheid.nl krijgen ook de Nederlanders die geboren zijn tussen 1983 en 1991 voor half juni allemaal een uitnodiging, daarna komen de jaartallen 1992 tot en met 2003 aan de beurt.
