Waterstof: hoe meer, hoe beter - maar wanneer beginnen we met opschalen?

Dat waren donderdag enkele van de meest prangende vragen op de eerste dag van het symposium Wind Meets Gas in Groningen, dat werd geopend door koning Willem-Alexander. Energiedeskundigen uit Nederland en een tiental andere Europese landen bogen zich in de eeuwenoude Martinikerk over de duurzame energie-economie van de toekomst. Het is de vijfde keer dat de Groninger New Energy Coalition het symposium organiseert. De groep telt leden uit het onderwijs, bedrijfsleven en de overheid en houdt zich bezig met de energietransitie.

,,De vraag is: hoe zetten we de zaak in beweging? Wat wordt de trigger voor deze operatie?’’ Han Feenstra van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) vatte na uren praten het vraagstuk beknopt samen. Iedereen heeft het over verduurzamen en minder CO2 uitstoten, maar de schaal waarop nu duurzame energie wordt geproduceerd is veel te klein om echt effect te sorteren. Om de klimaatdoelstellingen te halen - of om minder afhankelijk te worden van Poetin - moet dat anders.

Er moeten veel meer windturbines op zee bijkomen. Met de daarmee geproduceerde stroom kan waterstof worden gemaakt. Door een veel grotere productie nemen de kosten niet alleen af, maar ontstaat er ook een markt. Faiza Oulahsen van Greenpeace maakte bekend dat de milieubeweging van het komende kabinet 2,5 miljard euro wil om waterstof sneller op te schalen. ,,We hebben waterstof nodig, het is noodzakelijk.’’

De technologie is er, daar waren de aanwezigen het over eens. Of dat ook geldt voor de enorme investeringen die nodig zijn, valt nog te bezien. In de buurlanden ligt het anders: Duitsland en Frankrijk strooien met miljarden aan subsidie voor groene waterstof, viel te beluisteren. Daar kan Nederland toch nooit tegenop?

Sopna Sury, topvrouw van energiereus RWE, ziet het ruimer. ,,Waterstof is een cruciale bouwsteen voor de energietransitie en voor de vergroening van de industrie. De competitie is niet tussen Nederland en Duitsland en Frankrijk, maar tussen Europa en de rest van de wereld.’’

Volgens haar heeft Nederland een uitstekende uitgangspositie. ,,Jullie hebben een unieke business case. Er is op zee overvloedig windenergie beschikbaar. En het land heeft een sterke industriële basis.’’

Annemiek Asschert van staatsdeelneming Energie Beheer Nederland, die zich met energie- en klimaatbeleid bezighoudt, zegt dat het niet alleen gaat om een technische uitdaging. ,,Het is ook een maatschappelijk en bestuurlijk proces. Veel van de hier aanwezigen zijn hun carrière begonnen in de olie- en gasindustrie. We moeten allemaal een kleine energietransitie ondergaan. En als we het zelf kunnen, dan kunnen we het ook voor de samenleving.’’

Hoe dan ook zal waterstof de wereldwijde energiemarkt veranderen, voorspelde Sander Gaastra, directeur-generaal van het ministerie van EZK. ,,Het wordt een heel belangrijk en integraal onderdeel van de energiemix. Nederland heeft inmiddels belangrijke eerste stappen gezet. Maar ook al staan we nog maar aan het begin, we zullen er komen, stap voor stap.’’

Hij verwacht veel van innovatie om waterstof goedkoper te maken.

Over goedkoop gesproken: gas en benzine zijn op dit moment allesbehalve goedkoop. Is het departement overvallen door de piekende energieprijs? ,,In deze mate had niemand dat verwacht. Het heeft te maken met een aantal dingen die samenkomen: onderhoud en storingen. Het wordt wel een perfect storm genoemd’’, aldus Gaastra.

Hij zegt dat consumenten zich desondanks geen zorgen hoeven te maken dat ze in de kou komen te zitten. ,,Die zijn beschermd. En we hebben duidelijke afspraken gemaakt met Europese partners om samen te handelen bij eventuele tekorten.’’