Stikstoffabriek Zuidbroek nu pas in de herfst klaar. Staatssecretaris Vijlbrief zeer teleurgesteld over grote maandenlange vertraging

De bouwwerkzaamheden aan de eerste van de drie torens zijn volgens de aannemer in het voorjaar klaar. In de zomer wordt de installatie dan getest. Dat laat Gasunie, de eigenaar van de installatie in Zuidbroek, weten. Het gastransportbedrijf verwacht dat deze vanaf oktober volledig operationeel is. Dat meldt het bedrijf nadat ze geïnformeerd is door hoofdaannemer Air Products.

Vanaf oktober moet de fabriek in Zuidbroek helemaal klaar zijn om met stikstof buitenlands hoogcalorisch gas geschikt te maken voor onze verwarmingsketels en fornuizen. Door stikstof toe te voegen wordt het gas namelijk laagcalorisch en lijkt daarmee op het gas uit het Groningenveld. De fabriek is essentieel om het gasveld van Groningen vroegtijdig te kunnen sluiten.

Het is de zoveelste vertraging in een lange rij incidenten. De installatie zou vorig jaar april eigenlijk al gereed zijn. Deze maand besloot hoofdaannemer Air Products het samenwerkingsverband met haar onderaannemer Ballast Nedam te beëindigen. Dat zorgde voor extra spanning tussen de bouwers. Werknemers en onderaannemers van Ballast Nedam togen nog naar het terrein met de eis hun werkzaamheden af te mogen maken.

Dat gebeurde niet. De bouwplaats was gebarricadeerd. Air Product belooft met een nieuw plan te komen voor het gereedmaken van de fabriek. Hierdoor is de vertraging met zeven maanden extra opgelopen tot anderhalf jaar. En uit brieven blijkt dat er momenteel nog geen nieuwe onderaannemer is om het werk (voor 97 procent klaar) af te maken. Een exacte planning van de werkzaamheden durft Gasunie daarom ook nog niet geven.

Pikant is dat al meerdere malen is aangegeven dat de stikstofinstallatie bijna wordt opgeleverd. Iedere keer kwam er een kink in de kabel, tot grote frustratie bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) en verantwoordelijk staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw, D66). Vorige maand riep hij betrokken partijen nog op het matje toen een nieuwe vertraging werd aangekondigd. Hem werd op het hart gedrukt dat een deel van de fabriek in februari kon gaan draaien, maar dat lukt dus niet. Vorig jaar juni stelde Gasunie dat de aannemers hun conflict hadden bijgelegd en dat de fabriek in oktober 2022 zou draaien. Deze belofte kon ook niet worden nagekomen.

Vijlbrief is volgens betrokkenen dan ook des duivels over de ruime extra vertraging. Dat blijkt ook wel een beetje uit een formele brief die hij donderdagmiddag naar de Tweede Kamer stuurde. ,,Ik vind deze grote vertraging zeer teleurstellend, ondanks dat de fasering de vertraging mogelijk nog kan beperken”, schrijft Vijlbrief die het handelen van hoofdaannemer Air Products en bouwbedrijf Ballast Nedam ,,onprofessioneel” noemt. De staatssecretaris noemt het ,,onvoorstelbaar” dat deze bedrijven dit project in Zuidbroek ,,van groot nationaal belang zo uit de hand laten lopen”.

Gasunie benadrukt nogmaals dat de nieuw situatie geen gevolgen heeft voor de gaswinning uit het Groningenveld in het gasjaar 2022/2023. Over het sluiten van het Groningenveld in 2023 wordt nu niks meer gezegd.

Drie jaar geleden zei oud-minister Eric Wiebes nog plechtig: ,,Als Zuidbroek aan gaat, kan Groningen uit.’’ En dat wil het kabinet, met Vijlbrief voorop, eigenlijk in 2023 (vanaf 1 oktober) doen. Of uiterlijk in 2024, wordt er dan gezegd. Onlangs liet de staatssecretaris nog doorschemeren dat de gaskraan best wel eens eind dit jaar dicht zou kunnen gaan. Dat is mogelijk ook iets waar de parlementaire enquêtecommissie in haar eindrapport op zal gaan voorsorteren. Maar door de nieuwe extra vertraging bij stikstofinstallatie Zuidbroek (in vol bedrijf produceert het 180.000 kuub stikstof per uur) is het op z’n zachtst gezegd zeer twijfelachtig of de kraan in Groningen, en daarmee de nog elf resterende gaswinningsputten, naar nul kan worden gedraaid.