De prijs van gas ligt in de Verenigde Staten dertien keer lager dan in Europa. ANP
De aardgasprijs zakte maandag naar ongeveer negentig euro per megawattuur, een halvering in een week tijd. Maar dat betekent nog niet het einde van onze energiezorgen.
Eindelijk! De prijs van een megawattuur gas op de Nederlandse termijnmarkt (die leidinggevend is voor de Europese gasprijzen) viel in de aanloop naar Kerstmis met zo’n 40 procent terug, en dat in amper drie dagen. Gedurende de laatste handelsdag voor kerst, op 24 december, zakte de prijs van het meest toonaangevende gascontract in Europa – het Nederlandse TTF-contract voor de volgende maand – zelfs even onder de grens van 100 euro per megawattuur (MWh). Dat is nog altijd erg hoog, maar toch al fors minder dat de ongekende prijspiek van vorige dinsdag (188 euro per MWh).
Dit jaar zijn de gasprijzen in Europa bijna verachtvoudigd, als gevolg van een exploderende vraag (door het economisch herstel na de coronapandemie) gekoppeld aan een krimpend energieaanbod.
Schepen met vloeibaar aardgas
De gasprijs begon pas te dalen na berichten dat er een groeiende vloot schepen met vloeibaar aardgas (liquid natural gas, lng) vanuit Amerika onderweg was naar Europa. Daaronder bevonden zich heel wat tankers die Azië als bestemming hadden, maar het roer omgooiden door de hoge prijzen in Europa.
De prijs van gas ligt in de Verenigde Staten dertien keer lager dan in Europa. Amerikaanse exportterminals van lng draaien er dan ook op volle capaciteit om de toenemende vraag uit Azië en Europa de baas te kunnen. Het persagentschap Bloomberg telde dit weekend al vijftien tankers met vloeibaar aardgas die officieel Europa als eindbestemming hebben. Het gros daarvan kwam uit de VS, en hun aantal kan nog fors stijgen. Van nog eens elf lng-tankers is de eindbestemming nog onduidelijk, maar lijkt de koers ook Europa als eindklant te suggereren.
Geopolitiek schaakspel
Dat betekent jammer genoeg niet dat alle energiezorgen voorbij zijn. De plotse prijsdaling net voor kerst komt volgens experts niet alleen door het nieuws over de lng-schepen. Er spelen mogelijk ook markttechnische redenen. Het is niet ongewoon dat veel energiehandelaren in de aanloop naar de feestdagen posities sluiten, waardoor de handel op de energiemarkt fors wordt uitgedund en de prijzen tijdelijk volatieler worden. Mogelijk spelen ook de berichten over het mildere winterweer in Noordwest-Europa mee in de recente daling van de gasprijs.
Diezelfde experts achten de kans daarom groot dat de prijsdip tijdelijk is en zich komend jaar niet structureel zal doorzetten. De geopolitieke spanningen die al wekenlang de gasprijs opdrijven, blijven voortduren. Het gas in de pijpleiding Yamal-Europe van Rusland naar Duitsland stroomde zondag voor de zesde opeenvolgende dag in tegengestelde richting, blijkt uit data van de Duitse exploitant Gascade. De pijplijn is normaal een belangrijke route voor Russisch gas naar Europa, maar sinds een week heeft Rusland alle leveringen via die weg stopgezet.
Spanningen rond Oekraïne
Sommigen beschuldigen Rusland er daarom van gasleveringen aan Europa achter te houden vanwege de politieke spanningen rond Oekraïne, waar er nog altijd gevreesd wordt voor een Russische militaire invasie en de vertragingen bij de goedkeuring door Duitsland van een andere belangrijke gaspijpleiding, Nord Stream 2. Het Kremlin heeft dat altijd ontkend.
Sterker nog, nu er via de Yamal-pijplijn gas in oostwaartse richting wordt gepompt via Duitsland naar Polen, draait de Russische president Vladimir Poetin de rollen om. Rusland is door Polen ’aan de kant gezet’ bij het beheer van de Yamal Europe-pijpleiding, citeerde Reuters hem dit weekend. ’Dit verhoogt de volumes van Russisch gas op de Europese markt niet, dus stijgt de prijs’, klonk het verwijtend. Volgens Poetin verkoopt Duitsland liever gas aan Polen en Oekraïne, dan iets te doen aan de hoge gasprijzen.
Vicepremier Alexander Novak voegde er op tv-zender Rossiya 24 aan toe dat de Europese consumenten en bedrijven veel interesse tonen in Nordstream 2, maar nu jammerlijk een kans mislopen. ’Landen die (via Nordstream 2, red.) met ons langetermijncontracten voor gas afsluiten, krijgen hun gas veel goedkoper’, klonk het fijntjes. Waarmee de bal weer in het kamp van het Westen ligt. Zolang dat geopolitieke schaakspel blijft duren, lijkt een normalisering van de gasprijzen uitgesloten.
Van 188 euro 90 euro
De prijs van een megawattuur gas op de Nederlandse termijnmarkt zakte maandag tot circa 90 euro. Dat is het laagste niveau sinds 6 december. Vorige week piekte de gasprijs nog op bijna 188 euro. Daarna daalde de aardgasprijs snel nadat een toenemend aantal schepen met vloeibaar gemaakt aardgas (lng) naar West-Europese havens voer. Uit scheepvaartgegevens van persbureau Bloomberg van kort voor kerst bleek dat er zeker vijftien gastankers onderweg zijn van de Verenigde Staten naar havens in West-Europa.
