Nieuwe domper voor eigenaren zonnepanelen. 15 procent minder stroom opgewekt door veel regen in eerste halfjaar

Ook de terugleverkosten die energieleveranciers vragen hakken erin. Experts zien wel dat consumenten aan panelen blijven verdienen. „Dit jaar zo’n duizend euro.”

De 15 procent lagere opbrengst dit jaar blijkt uit eigen berekeningen van de vergelijkingssite Gaslicht.com. Zij vergeleek in dit en vorig jaar de opgewekte stroom van zonnepanelen bij huishoudens op alle dagen tussen 1 januari tot en met 23 juni.

„Dit kalenderjaar is er tot nu toe iets minder zon geweest dan gemiddeld afgelopen jaren”, bevestigt een expert van kenniscentrum Milieu Centraal de neergang. „Het verschil van 15 procent ten opzichte van vorig jaar is vooral goed verklaard doordat er toen veel meer dan gemiddeld licht op de panelen scheen. Zeker in mei en juni.”

Volgens directeur Ben Woldring van Gaslicht.com heeft het recente zonnige weer nog wel iets goedgemaakt voor eigenaren van zonnepanelen. „Ook zie je dat zeker de nieuwste generatie zonnepanelen zelfs bij bewolking en regen stroom opwekt.”

Niettemin betekent de lagere stroomopwekking wederom flinke tegenwind voor mensen met zonnepanelen op hun dak. Zij moeten sinds kort bij een twintigtal leveranciers - waaronder Essent, Eneco en Vattenfall als grootste - kosten betalen voor het terugleveren van hun overtollige zonnestroom aan het elektriciteitsnet.

Wie een aantal jaren geleden zonnepanelen kocht en de investering tegen de opbrengst afzette, kon deze extra kosten niet zien aankomen. Door die terugleverkosten daalt hun eerder geplande opbrengst gemiddeld met 120 tot 240 euro per jaar. De lagere stroomproductie in de afgelopen zes maanden kan ze ook enkele tientjes kosten, aldus Woldring.

Een andere domper is dat het nieuwe kabinet de zogenoemde salderingsregeling in 2027 ineens volledig wil afschaffen. Salderen is aantrekkelijk voor eigenaren van panelen, omdat zij hun teruggeleverde stroom op zonnige dagen voor het volle tarief mogen wegstrepen tegen de dure elektriciteit die zij op donkere dagen weer afnemen van hun energiebedrijf.

Woldring verwacht dat naast het afschaffen van de salderingsregeling ook de terugleverkosten zullen verdwijnen in 2027. „De situatie wordt dan overzichtelijk. Huishoudens met zonnepanelen kunnen hun overtollige stroom dan verkopen aan het energiebedrijf dat er de hoogste vergoeding voor geeft”, zegt de directeur van Gaslicht.com.

„Per paneel mag de opbrengst door minder zon momenteel lager zijn, maar het aantal panelen is afgelopen jaren sterk toegenomen”, zegt Martien Visser, lector energietransitie aan de Hanzehogeschool Groningen. CBS-data tonen dat er in Nederland in een jaar 20% panelen op daken bij kwamen. „Ondanks de daling per paneel levert dat door die toename voor het geheel toch een toename op van zo’n 5 procent opbrengst.”

Thuis wekken mensen nog veel op. Maar door de stijging van het aantal zonnepanelen op woningen en bij bedrijven in Nederland raakt het stroomnet op zonnige dagen overvol. De omvormers worden dan op zulke dagen even automatisch afgeschakeld, er gaat geen stroom naar het stroomnet.

Maar panelen thuis lonen evengoed, vooral als je kijkt naar de ontwikkeling van de gasprijs, concludeert Visser. Het groothandelstarief voor levering van gas volgend jaar ligt nu 20 euro per megawattuur hoger dan voor de energiecrisis. En is alweer 10 euro meer dan in februari. Per huishouden zal dat volgend jaar tussen 650 en 1300 euro van de koopkracht afsnoepen, berekent de expert. „Zonnepanelen blijven, ook als omvormers vaker afschakelen door gebrek aan netwerkcapaciteit, een goede investering.”

En ondanks de lagere stroomproductie in het afgelopen halfjaar is 2024 nog niet verloren voor zonnepanelenbezitters, vindt Woldring. „De zomer kan nog veel goedmaken als het de komende weken zonnig blijft. In deze periode zijn de dagen lang en wekken panelen de meeste stroom op.”

De opbrengst van de panelen blijft ook afhankelijk van de energieprijzen. Hoe hoger de tarieven bij leveranciers zijn, hoe gunstiger de terugverdientijd is van de panelen, die een gegarandeerde levensduur van doorgaans 25 jaar hebben. In de energiecrisis spoten de gas- en stroomprijs in 2022 door de Russische oorlog in Oekraïne omhoog. Als consument verdiende je je gekochte zonnepanelen opeens veel sneller terug. De gas- en stroomprijzen zijn sinds die crisis gedaald, maar zijn in doorsnee nog altijd bijna twee keer zo hoog als in de decennia voor de invasie.

Hoe snel huishoudens hun panelen terugverdienen, hangt behalve van de stroomprijs ook af van de aanschafprijs van de hele installatie. De tarieven voor zonnepanelen lopen bij aanbieders zeer sterk uiteen, maar zijn over vijf jaar flink gedaald. Door het grote aanbod uit vooral China geven leveranciers stuntprijzen af, ook voor omvormers.

De terugverdientijd van panelen is nu gezakt naar gemiddeld vijf jaar, berekent Laurens Knapen, trainer van installateurs bij de Technische Unie en eigenaar van de Solar Shops-groep. Een gezin van vier met negen zonnepanelen, die in maart 2019 werden geïnstalleerd in doorsnee Almere, haalde de aanschafkosten er vorig jaar uit. Vooral dankzij de extreem hoge prijzen in de energiecrisis.

Mensen zijn bezorgd geraakt door de terugleverkosten die energiebedrijven vragen. „Die beperken je opbrengst”, erkent Knapen. „Maar niet tot nul.” Eerst krijg je bij de energieleverancier namelijk dertig cent aan terugleververgoeding. Daarna gaat er, zoals bij Eneco, elf cent af voor die ’terugleverboete’ van je stroom richting het stroomnet. „Je verdient momenteel dus nog altijd negentien cent per kilowattuur. Dat vergeet iedereen.”

Met de afgelopen vijf jaar aan verbruik als gemiddelde, zullen dezelfde panelen in Almere dit jaar bijna 2900 kilowatuur stroom gaan opbrengen. Waarvan het huishouden, volgens het gemiddelde over vijf jaar, in 2024 zo’n 1875 kilowattuur exporteert naar het stroomnet, wat het huis in Almere €692 aan verdiensten gaf.

„Dat bedrag is natuurlijk minder dan in 2022, met verdiensten van ruim €1500, en ook minder dan de €965 aan opbrengst in 2023. Maar die jaren waren vanwege corona en de oorlog in Oekraïne wel heel bijzonder toen de de kilowattuurprijzen omhoog schoten’, zegt hij. „Wie de negen panelen in 2019 kocht zal dit jaar bijna duizend euro verdienen”, becijfert hij. „En ze blijven nog lonen, want die panelen gaan 25 jaar mee. De ervaring is bovendien is dat de meeste mensen die zonnepanelen kopen, zich veel bewuster worden van wat ze aan energie verbruiken. Ook dat gaat omlaag.”