Grootste waterstoffabriek van Nederland komt in Nieuw-Buinen. Aannemer Avitec stapt in groene waterstof

De grootste waterstoffabriek van Nederland komt in Nieuw-Buinen. Het daar gevestigde aannemersbedrijf Avitec en de Groningse ontwikkelaar van zonneparken Solardfields gaan een deel van de duurzame elektriciteit die hun zonnepark Vloeivelden Hollandia levert, gebruiken voor de productie van groene waterstof. De installatie komt in 2024 in bedrijf.

Die zal onder meer worden gebruikt voor de aandrijving van het zwaar materieel van Avitec, zoals hijskranen, tractoren en shovels, dat nu nog werkt op fossiele brandstoffen. De waterstof komt echter ook beschikbaar voor afnemers in de regio, bijvoorbeeld voor vrachtwagens. ,,Die vraag begint echt te komen”, zegt Jeroen Jansen van het Groningse Repowered, dat verantwoordelijk is voor het ontwerp en de ontwikkeling van de installatie.

De waterstoffabriek, ook wel elektrolyser geheten, krijgt een vermogen van 5 megawatt. Jansen: ,,Dat is net zo veel als de totale productiecapaciteit in Nederland op dit moment. De grootste waterstoffabriek van Nederland staat nu in het Friese Oosterwolde en heeft een vermogen van 1,5 megawatt. Deze wordt dus ruim drie keer zo groot.”

Een elektrolyser scheidt met elektriciteit water in zuurstof en waterstof. In bijvoorbeeld de Eemsdelta is de bouw voorzien van grote installaties van met een vermogen van tientallen, later honderden megawatts die met stroom van de windparken op zee groene waterstof gaan produceren voor overwegend de industrie.

Jansen voorziet echter ook de opkomst van decentrale productie op kleinere schaal voor met name de mobiliteit, zoals die in Nieuw-Buinen komt. ,,Elektrische aandrijving met accu is geschikt voor kleinere auto’s, maar niet voor zwaar transport. Voor vrachtwagens en bussen is groene waterstof vaak meer geschikt.”

Met de ingebruikname van de elektrolyser, waarvan de productie naar verwachting jaarlijks 300 ton zal bedragen, komt er veel meer waterstof beschikbaar dan Avitec zelf nodig heeft voor zijn machines. Bij de waterstoffabriek komt een vulpunt voor gasflessen, waarmee de duurzame ‘brandstof’ naar tankstations kan worden gebracht. Daarvan zijn er in het Noorden momenteel twee (Pesse en Groningen), maar dat aantal moet de komende jaren fors toenemen.

Jansen: ,,We mikken echt op de markt voor duurzame mobiliteit. Nu er waterstof beschikbaar komt, kunnen ook andere bedrijven in de regio overwegen materieel te kopen dat daarmee wordt aangedreven. De kip-ei-situatie is doorbroken.” Hij wijst erop dat overheden bij de aanbesteding van werkzaamheden, steeds vaker een gemaximeerde uitstoot verlangen.

De decentrale productie van waterstof is ook een oplossing voor het probleem, dat de capaciteit van het elektriciteitsnetwerk niet op alle plaatsen voldoende is om het groene aanbod van duurzame elektriciteit te verwerken. Het teveel aan elektriciteit kan worden gebruikt om waterstof te maken. Dat is wat ook met de overproductie van Vloeivelden Hollandia gaat gebeuren.

Dat zonnepark, dat vorig jaar in gebruik werd genomen, is op zich ook bijzonder. Het staat op een verhoogde constructie op de vloeivelden van de vroegere aardappelzetmeelfabriek Hollandia. Die worden door Avebe nog gebruikt voor de opslag van proceswater. De grond wordt dus dubbel gebruikt. Het zonnepark is met zijn 300.000 zonnepanelen bovendien een van de grootste van Nederland.

Avebe neemt via een gesloten systeem elektriciteit van het zonnepark af. Een ander deel gaat het elektriciteitsnetwerk op, maar de capaciteit daarvan is niet voldoende om alle stroom te verwerken. Het ‘restant’ gaat via een directe verbinding naar de elektrolyser, waarvoor de provincie Drenthe inmiddels de voorlopige vergunning heeft afgegeven.

Jansen: ,,Het is dus ook een oplossing voor de congestie op het netwerk. Dat komt op heel veel plekken voor. Als wij straks helemaal klaar zijn, hebben we de blauwdruk voor een systeem dat overal zo kan worden neergezet. Daar is nu nog wel subsidie voor nodig. Een elektrolyser is nu nog enorm duur. Die vergt zo’n 60 procent van de investering. Dat zal veranderen als er meer van komen. Het is natuurlijk mooi dat we dit voor elkaar krijgen in Noord-Nederland, dat de waterstofregio van Nederland is. Daaraan leveren we met dit project een bij mooie bijdrage.”