In UGS Norg injecteert de NAM van april tot en met september laagcalorisch aardgas. Foto: Corné Sparidaens
De winter is nog niet eens voorbij maar de gasopslagen in ons land zijn al voor meer dan twee derde leeg. Is er straks nog wel genoeg gas?
1. Hoeveel aardgas zit er nog in onze gasopslagen?
Nederland beschikt over gasopslagen in Norg (Langelo), Grijpskerk, Alkmaar, Bergermeer en Zuidwending. Op 18 februari is de vulgraad daarvan 30,1 procent. Dat is lager dan de doelstelling die voor 1 februari is gesteld op 39 procent. Sinds de instelling van de vuldoelen in 2022 is dat nog niet eerder voorgekomen. Voor ons land geldt de verplichting dat de vulgraad op 1 mei 32 procent moet zijn en op 1 september 59 procent.
2. Dreigen er nu tekorten aan gas?
De leveringszekerheid komt niet in gevaar, verzekert minister Hermans van Klimaat en Groene Groei. Ze erkent in een Kamerbrief dat de vulgraad weliswaar lager is dan de voorgaande twee jaar, maar ze maakt zich geen zorgen over de hoeveelheid gas die beschikbaar is voor de winter.
Hermans wijst er op dat in 2018 de gasopslagen op 1 april slechts voor 6.2 procent waren gevuld. Wel heeft de schaarste tot gevolg dat de gasprijs voorlopig relatief hoog blijft. Ze verwacht pas een daling na de winter van 25/26 door een groter aanbod. De huidige piek komt vooral door allerlei spanningen in de wereld, zoals de oorlog in Oekraïne en de agressieve handelspolitiek van de Amerikaanse president Trump.
Het kabinet heeft besloten het noodfonds voor energie te verlengen. Er komt 60 miljoen voor huishoudens met een laag inkomen en een hoge energierekening. De energiesector draagt ook 10 miljoen bij.
3. Als er genoeg gas is, wat is dan het probleem?
De bergingen moeten in het voorjaar en de zomer weer gevuld worden voor het komende winterseizoen. Niet alleen in Nederland, ook elders in Europa, zoals in Duitsland, Italië en Frankrijk. Dat moet gebeuren door de markt en daar zit de pijn. Want bedrijven zullen niet staan te springen gezien de dan vermoedelijk ook torenhoge gasprijs. Het is voor hen veel aantrekkelijker gas uit de bergingen te verkopen.
De verwachting is dus dat het weer vullen van de opslagen moeizaam zal gaan. Dat kan in het uiterste geval betekenen dat er gastekorten ontstaan in de komende winter. Vraag is of de overheid kan ingrijpen zonder de markt te verstoren. Er zijn ook vraagtekens bij het plan van Brussel om een prijsplafond voor gas in te voeren, juist uit angst dat zoiets van invloed is op de toch al grillige energiemarkt.
4. Hoe zijn deze problemen in de toekomst te voorkomen?
Nederland gebruikt nu elk jaar ruim 30 miljard kuub gas. Nu het Groningengasveld is gesloten, wordt driekwart van die hoeveelheid geïmporteerd, vooral in de vorm van vloeibaar aardgas (LNG). Dat wordt in de Eemshaven en in Rotterdam aan wal gebracht, vooral uit de VS en Qatar.
De Groninger lector voor de energietransitie Martien Visser pleit ervoor dat het kabinet met regels komt die ervoor zorgen dat de gasopslagen elk jaar op tijd vol zitten. Hij wijst erop dat Nederland er ook een strategische olievoorraad op na houdt. We houden 4,1 miljoen ton ruwe olie in reserve, goed voor twee maanden verbruik van onder meer benzine en diesel. Voordeel van een flinke voorraad reservegas is volgens Visser ook dat de prijzen niet meteen omhoog gaan als er veel vraag is. Een alternatief is om meerjarige contracten af te sluiten met gasleveranciers.
5. De NAM is eigenaar van de opslag in Langelo, die cruciaal is voor de leveringszekerheid. Maar het bedrijf wil er van af. Kan dat zo maar?
De gasopslag in Langelo bij Norg is de grootste in ons land met ruim 6 miljard kuub. Het gasbedrijf ziet het liefst dat de opslag helemaal leeg wordt gehaald, want dan kan de ongeveer 15 miljard kuub gas die onder het reservoir zit worden gewonnen.
Eerder zei de overheid daar niets voor te voelen, gezien alle problemen door de gaswinning in Groningen. De NAM kan de opslag overigens niet zo maar sluiten, daarvoor is toestemming van de EU nodig. Als die er niet komt, moet de overheid de NAM een schadevergoeding betalen.
