Direct na de oorlog werden op het terrein in Hooghalen NSB’ers en andere van collaboratie verdachte Nederlanders vastgezet. Ron de Vos, archief
Bij KRO-NCRV is maandag 28 maart (NPO 2, 20.25 uur) de documentaire ‘Oorlog in Westerbork, april-september 1945’te zien. De film vertelt over een grotendeels vergeten slotdeel van de Tweede Wereldoorlog. Duizenden gearresteerde NSB’ers en andere van collaboratie verdachte Nederlanders werden direct na de bevrijding gevangengezet in Kamp Westerbork.
Daar zaten nog honderden Joden vast, waarvan een aantal (naast de geringe manschappen van het Militair Gezag) werden aangewezen als bewakers. Aan de hand van interviews met voormalige Joodse en NSB-gevangenen, nabestaanden en deskundigen onderzoeken interviewer Frénk van der Linden en regisseur Eric Blom de scheidslijn tussen goed en kwaad in het Westerbork van lente/zomer ‘45.
Militair Gezag
Het Militair Gezag zag zich in de chaotische eerste bevrijdingsweken gedwongen te handelen vanuit praktische overwegingen. De Joden in het kamp, die ongevraagd werden benoemd tot bewakers, waren getraumatiseerd doordat veel van hun verwanten in concentratiekampen waren vermoord. Zij kwamen in Westerbork soms rechtstreeks tegenover (veronderstelde) collaborateurs te staan, die in een aantal gevallen verantwoordelijk waren voor het oppakken en wegvoeren van hun familieleden.
Na een kleine maand kwam aan deze schrijnende situatie een eind: de Binnenlandse Strijdkrachten namen de bewaking grotendeels over. Maar gedurende de hele zomer van het bevrijdingsjaar bleven zich ontsporingen en misstanden voordoen.
Hoe kon het zover komen? Deze documentaire onderzoekt die vraag over een onderbelichte periode in onze geschiedenis. Naast interviews met voormalige Joodse en NSB-gevangenen en hun nabestaanden spreekt maker Frénk van der Linden in de KRO-NCRV documentaire ook met historici die studie hebben gemaakt van het onderwerp.
