Deze 'vijfsterrenkarbonades' van Akkervarken in Valthermond helpen ons af van berenklauw, Japanse duizendknoop en ploegen de akker

Samen met zijn maatje Knorrie is Vetsy al zes jaar in bezit van vijfsterrenboeren Willem Hempen en Claudia van der Laan. De twee varkens van het soort ‘kunekunes’ kunnen kunstjes en zijn de enige varkens die niet binnen twee jaar in de gehaktmolen gaan. Het waren de eerste biggetjes waar Hempen en Van der Laan in 2015 hun bedrijf in Valthermond mee begonnen. Gekocht via Marktplaats. Nu zijn het attractiebiggen.

Maar ook de andere varkens op de boerderij hebben eigenlijk niet te klagen. Ze mogen rondscharrelen op akkers en in dorpen. De varkens kunnen voor duizend-en-één doelen ingezet worden. En dat maakt dat de boeren voor hun varkens vijf sterren krijgen.

Op de boerderij wordt een enorme zwarte zeug bestormd door elf lichtbruine biggetjes die aan één stuk door ,,híéíéíéíéíéíéíé” uitstoten. De zeug stoot een diep en intens ,,grneu grneu” uit, terwijl zij de belegering op haar zij doorstaat. ,,De achterste spenen geven het minste”, vertelt boer Willem Hempen. ,,De grootste en sterkste biggetjes kruipen altijd naar de voorste spenen. Het verschil wordt dus alleen maar groter. De meest brutale biggen slachten we na anderhalf jaar, de anderen na twee.” Een soort omgekeerde survival of the fittest.

Dat en talloze feitjes vertelt Hempen in de rondleidingen die hij aan tientallen bezoekers geeft. Onderwijl blijven kinderen af en aan rennen. Handen vol oud brood of pennend in hun varkensquiz-boekje.

Hempen en Van der Laan hebben rond de tweehonderd varkens voor hun bedrijf Akkervarken. Op dit moment lopen die op 21 verschillende plekken rond voor natuurbeheer of om de boer te helpen. Van der Laan: ,,We hadden aan het begin nooit gedacht dat die varkens voor zoveel doelen inzetbaar waren.”

Gemeenten ‘huren’ de varkens om bermen te ontdoen van berenklauw en Japanse duizendknopen. Onlangs lukte dat al op een stuk land tussen Valthermond en Valthe en op Campus Zernike in Groningen. Ook zijn er mensen die de varkentjes gebruiken om hun eigen tuin om te spitten. Bijvoorbeeld bij aankoop van een nieuwe woning.. ,,Soms willen ze de varkentjes na afloop niet meer kwijt”, lacht Van der Laan.

En in de winters gaan ze naar akkers van boeren. Daar vreten ze bijvoorbeeld de aardappels uit de bodem, die zijn blijven zitten. Dat is handig, want anders moet dat met de hand. Een tijdsintensief klusje waar steeds moeilijk krachten voor te vinden zijn. Als er namelijk nog oude aardappelplanten opkomen tussen de bieten, is de kans op schimmel groot. Ook diepliggend onkruid zoals het hardnekkige veenwortel, graven de varkens op. ,,De beesten kunnen tot wel drie meter in de rond ruiken”, weet eigenaar Hempen.

Een man met armen vol tatoeages aait een varken op de snuit. Het is Simon de Klein (42) die er samen met vrouw en kind is komen kijken. Hij komt uit Stadskanaal en kent de beesten wel. ,,Bij ons achter hebben wij ook zes lopen van hier. Die vreten de berenklauwen op.” De Klein komt hier graag zijn vlees kopen. ,,Dierenwelzijn vinden wij belangrijk.”

,,Mensen mogen het erf vrij oplopen. Als je meer voor iets betaalt, wil je ook het verhaal erachter weten”, zegt mede-eigenaar Claudia van der Laan. Om die reden vinden er onder meer kinderfeesten, schoolreisjes en rondleidingen plaats op de boerderij.

De kinderen mogen zich uitleven. Aan een picknicktafel zitten Babette (6) en Viggo (5) Bolhuis. Ze vullen de varkensquiz in. Bij de vraag: ‘wat eten de varkens op deze boerderij?’ heeft Babette ingevuld: ‘eikels, brood, patatjes’. Moeder Ingrid (35) legt lachend uit dat het gezin vorig jaar al eens op deze boerderij kwam om eikels uit de achtertuin te brengen. Die oproep hadden ze op sociale media gezien. ,,Toen mochten de kinderen hier helpen om oude patat aan die dieren te voeren.”

Zodoende komen de varkens, zoals Knorrie en Vetsy – de naam omdat-ie als big heel dik was – geen dag iets tekort. Als tegenprestatie hoeven deze twee bofkonten alleen maar kunstjes uit te voeren. Zitten op commando met de pootjes omhoog.