Een boer beregent zijn land, het neerslagtekort is goed te merken. Foto: ANP
Op 13 mei heeft het voor het laatst geregend en ook de komende tijd blijft het warm en droog. Hebben de droge weken al gevolgen, of valt het allemaal nog wel mee? Vijf vragen.
Is de brandweer extra op zijn hoede?
Absoluut. Vrijdag schaalden alle Veiligheidsregio’s over naar ‘fase 2’, oftewel: extra alert. Open vuur is in de natuur verboden. Barbecue, houtkorf of sigaretten uit den boze.
Voor Drenthe is dit een moment om nóg alerter te zijn, legt Linda van der Heide van de Veiligheidsregio Drenthe uit. „Voor andere regio’s betekent ‘fase 2’ dat er extra voertuigen en mensen beschikbaar komen. In Drenthe is dat sowieso al het geval. Brandrisico is heel belangrijk voor onze regio, vanwege de vele natuur- en recreatiegebieden.”
„Grote natuurbranden zijn heel onvoorspelbaar. Door de wind kunnen ze zich snel verplaatsen en van richting veranderen. We willen een brandje daarom zo snel mogelijk uitkrijgen, om erger te voorkomen.”
Wat vinden de waterschappen: moeten we al extra zuinig zijn met ons drinkwater?
Waterschap Brabantse Delta stelde vrijdag de eerste verboden in om water uit sloten en beken te gebruiken. Dat is een gevolg van vier weken zonder neerslag. In het Noorden spelen zulke maatregelen nog niet. Wel heeft waterschap Noorderzijlvest voorzorgsmaatregelen genomen. „We hebben extra water in buffergebieden bij Dorkwerd en bij Smilde ingenomen. De droogte neemt toe”, zegt woordvoerder Géanne Kremer.
„We zijn alert”, vult Martin Hilferink van Waterschap Vechtstromen aan. „Met name de toplaag van de grond is heel droog. De grondwaterstanden zijn nog niet ver gezakt.”
Volgens Arjan Heugens van waterschap Hunze en Aa’s zijn er nog geen grote problemen. Wel merkt het waterschap dat er extra water wordt opgepompt door agrariërs. Dat is geen probleem, al is het volgens Heugens van belang dat boeren in de gaten houden dat de sloten gevuld blijven. „We vragen agrariërs om het even te melden bij onze peilbeheerders als ze gaan beregenen. Dan kunnen die er rekening mee houden en zorgen dat er genoeg water in de watergangen blijft.”
Hoe is dit voor de boeren? Zijn ze al bang voor een mislukte oogst?
Zo erg is het allemaal nog niet, vindt veehouder Arend Steenbergen, regiobestuurder Drenthe namens LTO Noord. „Het is nog geen verloren jaar. We staan nog in het begin van de droogte. De Drentse zandgronden zijn vochthoudend. Bij gewassen als uien wordt her en der wat beregend. Er is nog geen paniek. Als de droogte doorzet, wordt het anders.”
Dat beeld onderschrijft ook Henk Hulshof, LTO-regiobestuurder in Groningen. „Het wordt nog niet nijpend, maar als het zo doorgaat, wordt het lastiger. Je ziet al wel plekken waar het echt droog wordt. De hoge temperatuur, brandende zon en schrale wind werken dubbelop.”
Voor veehouders is het even extra opletten voor het vee. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit voert komende dagen meer controles uit op bescherming van vee tegen de hitte, zowel in de stal als in de wei. Ook zijn er strengere regels voor veetransporten als het warmer is dan 27 graden Celsius.
Onze moestuintjes sproeien we al bij, maar voor de natuurgebieden is dat ingewikkelder. Wat zien onze boswachters al van de droogte?
Boswachter Pauline Arends van Hart in Drenthe vindt het zeker zorgwekkend. „Je ziet de nectarplanten verdrogen, met als gevolg dat de insecten weinig te drinken hebben. De bomen staan er hier en daar een beetje zielig bij en het veen verdroogt op sommige plekken. Ook vennen vallen droog. Als je door het bos loopt dan kraken de bladeren. Het is de vraag hoe lang het nog duurt voor het gaat regenen.”
Ook volgens boswachter Linde Verhoen (Hondsrug) hebben bomen en planten flink te lijden. „Het is niet alleen de huidige droogte: het is een opeenstapeling van eerdere jaren. Het water uit de prachtig natte lente hebben we niet vast kunnen houden. Poeltjes en sloten vol leven zijn alweer drooggevallen en dus gaat alles dan dood.”
De roep om water langer vast te houden, wordt steeds luider. Volgens Marcel van Dun, woordvoerder van Staatsbosbeheer, was de grondwaterstand in april nog prima. ,,Tot twee weken terug stonden stuwen nog open en werd het water nog afgevoerd. Nu zakt landelijk het grondpeil met 5-7 millimeter per dag. Dat is zorgelijk. De natuur kan heus wel tegen een stootje. Maar doordat er alweer droog is krijgt de natuur geen kans om te herstellen van de vorige droge zomers.”
Kortom: reden voor paniek?
De natuur kan een drup water zeker gebruiken. Maar paniek – als het al verstandig zou zijn – is nog niet nodig. De boer beschermt zijn vee en beregent zijn gewassen. Het waterschap kan die waterdrupjes nog wel missen. De brandweer is extra alert. En de burger...?
